3.000 milioi euro inguru. Gobernuak horixe bildu nahi du, bi urteren buruan, bankuei ordaindu beharreko zerga berriarekin; izan ere, zerga hori iritzi desberdinak pizten ari da finantza-sektorean, erabiltzaileengan eta analistengan. Gakoa da erakundeek zergak bezeroen artean jasanaraziko ote dituzten. Aukera horren aurrean, Gobernuak erne egongo dela agindu du, halakorik gerta ez dadin, baina, hala ere, adituek zail ikusten dute halakorik ez gertatzea.

Zehazki, joan den hilaren amaieran koalizio-gobernuak Diputatuen Kongresuan aurkeztu zuen lege-proposamenak hasiera eman zion bi zerga berriri, aldi baterakoak eta apartekoak, erakunde energetiko eta finantzario handientzat. Lehenengoen kasuan, 2023an eta 2024an egongo da indarrean, eta konpainia horien aparteko etekinetatik 2.000 milioi euro bildu nahi ditu.

Bankuen kasuan, % 4,8ko tasa aplikatuko zaie 2019an bezeroei kobratutako interesak eta komisio gordinak 800 milioi eurotik gorakoak dituzten erakunde guztiei. Praktikan, horrek esan nahi du bederatzi erakundek (Santander, BBVA, CaixaBank, Sabadell, Unicaja, Bankinter, Kutxabank, Abanca eta Cajamar) egin beharko diotela aurre tasa berriari.

Jaurlaritzaren lege-proposamenak jasotzen du ordainketa horiek ezin izango direla bezeroarengan jasanarazi. Balore Merkatuaren Batzorde Nazionala (CNMV) eta Espainiako Bankua arduratu beharko dira gainbegiratze horretaz, baina ez dirudi lan erraza izango denik tasa erabiltzaileek ordaintzea saihestea. Eszeptizismoa da nagusi kontsultatutako adituen gogoeta askotan.

Antonio Gallardok, Finantza Erabiltzaileen Elkarteko (Asufin) ikasketaburuak, baieztatu du bere taldean nolabaiteko beldurra dagoela azkenean bezeroa izan dadin tasaren arduraduna. Irabazi- eta interes-marjinen gainean aplikatzean, bezeroak azkenean kargatzen ez direla kontrolatzeko zailtasunak dituen zerga da. Komisioak, aldiz, nabarmen samarrak dira, eta errazagoa da igotzea edo jaistea, azaldu du.

Jose Alberto Pradera, 1987tik 1995era Bizkaiko ahaldun nagusi izandakoa eta zerga-politiken nondik norakoak ezagutzen dituena, ez da fidatzen ikuskapen-mekanismoen eraginkortasunaz. «Zerga bezeroari jasanarazteko mila modu daude», salatu du Praderak, eta Gobernuak tasa berria gertatzetzat jo du. Banca ez da erakunde abstraktu bat, bere akziodunek osatzen dute, hau da, bere erretiroan edo aurrezkietan pentsatuz hor inbertitzen duen klase ertainak. Zerga horrek kalte egiten dio akziodun txikiari, inbertsio-funtsei berdin izango zaielako eta goi-exekutiboek jasotzen dituzten bonuak tributazio horretatik independenteak direlako, azpimarratu du.

UPV/EHUko Ekonomia Politikoko irakasle Joaquín Arriolaren ustez, bezeroaren gaineko kostua saihestezina dela onartzea lehiarik ez dagoela eta, gainera, kontrol-mekanismorik ez dagoela ziurtzat jotzea da. Haren ustez, tresna oso zurrunak daude erakundeek tasa erabiltzaileei ez desbideratzeko. Tasa berria erakundearen interes-marjinaren % 4,8 izango da – Kobratutako interesak ken ordaindutakoak –, gehi haren komisio garbiak – Gutxiago kobratutakoak –. PSOEk eta Podemosek aurkeztutako lege-proposamenaren arabera, kargaren urteko inpaktu zenbatetsia Espainiako kreditu-erakunde handien aktiboen balioaren % 0,06 baino ez da.

Diru-kutxa publikoaren aldeko ekarpena

Asufineko Antonio Gallardok positiboki baloratu du zerga berria, diru-kutxa publikoei egiten dien ekarpenagatik; izan ere, diru-bilketa handiagoa sortuko du inflazioa igotzen ari den une honetan, baina azpimarratu du zalantza bankuek edo kontsumitzaileak ordainduko duten jakitean dagoela. Zerga berriak sortzen direnean eta berroreka eta birbanaketa soziala bilatzen dutenean, hori ondo dago, baina bezeroarengan eragina izanez gero, perjuici bikoitza eragin dezake.

Bestalde, Praderak uste du zerga justifikatuta dagoela aurrekontuan jasotakoa baino gehiago biltzen ari den une honetan; gainera, tasak sistema ekonomiko osoan segurtasunik eza sortzen du, eta nazioarteko inbertitzaileentzat oso irudi negatiboa uzten du.

Arriolak onartu duenez, sektoreak laguntza ikaragarriak jaso ditu azken hamarkadan, bat-egiteek markatuta, eta oraindik ez ditu itzuli erreskatearen 60.000 milioiak. Hala ere, Espainiako bankuen egoera ez da bereziki ona Estatuan, eta bere negozio handia, berriz, kanpoko merkatuan dago. Horregatik, zerga-sistemaren erreforma zabalagoa behar dela uste du, finantza-erakundeei dagokienez, zenbait sektoretan kreditu-sustapeneko eta nahitaezko inbertsioko politika publikoak barne hartuko dituena.

Egilea Andoni Beitia