Lanbide arteko gutxieneko soldata (LGS) zenbat eta nola igo behar den aztertzen duen adituen batzordea datorren ostiralean, hilak 2, bilduko da. Bere lana 2023an errenta hori igotzeko kontuan hartu beharreko aldagaiak aztertzea izango da, batez ere, Jaurlaritzak legegintzaldi honetan batez besteko soldataren % 60ra igotzeko konpromisoa bete dezan, urte bakarra geratzen baitzaio.
Gakoetako lehena da zehaztea zein den batez besteko soldata, jakiteko zenbatekoa izan beharko litzatekeen gutxienez koalizio-gobernuaren promesa betetzeko. Eta, aditu-talde horrek aurreko txostenetarako erabilitako iturriei eusten badie, batez besteko irabazi hori Soldata Egituraren Urteko Inkestako datuekin neurtuko da (industriaren, eraikuntzaren eta zerbitzuen ordainsariak neurtzen ditu). Adituek LGS igotzeko bidea gomendatzeko erabili zituzten azken datuak 2018koak izan ziren; horien arabera, 2023an gutxieneko soldata 1.049 eurokoa izan beharko litzateke hilean, 14 ordainsaritan (14.686 euro urtean). Horrek egungo zenbatekoa (1.000 euro hilean, 14.000 urtean) % 4,9 handitzea eskatuko luke.
Baina Lan Ministerioan, hainbat iturrik uste dute adituek 2021eko ekainean finkatutako zenbateko hori txikiegia dela, hain zuzen ere horretara iristeko 2018ko batez besteko soldataren datua erabili zelako, guztiz zaharkituta geratu dena, eta, aldi berean, datu eguneratuenak erabiltzearen alde egiten dute. Horrela, inkesta horren ondoren, Estatistikako Institutu Nazionalak (INE) beste bi argitaratu ditu: 2019koa eta 2020koa. Beraz, azken hori litzateke eguneratuena batez besteko soldataren erreferentzia gisa.
Horren arabera, langile bakoitzeko urteko batez besteko irabazirik eguneratuena Espainian 25.165,51 eurokoa izango litzateke, 2023rako gomendatutako igoera finkatzeko 2018an erabilitako batez besteko soldata baino % 4,8 gehiago. Beraz, ekuazioa erraza da: batez besteko soldata horren % 60 urtean 15.099 euro izango litzateke, edo hilean 1.078 euro 14 ordainsaritan. Horrek hileko 78 euroko igoera eskatuko luke egungo gutxieneko soldatarekiko, eta horrek % 7,8ko igoera ekarriko luke. Berez, igoera handia izango litzateke, joan den urtarrilean aplikatutakoa baino 2,5 puntu handiagoa, eta Administrazioaren iturri batzuek ez dute baztertzen gaur egun.
Baina, horrez gain, igoera hori baino txikiagoak aplikatzeko tentaziorik balego, Yolanda Díaz Gobernuko presidenteorde eta Lan ministroak berak adierazpen publikoak egin zituen joan den ostegunean, ohartaraziz Gobernuak aditu-batzordeari esango diola gutxieneko soldata berriak izan behar duen batez besteko soldataren % 60tik gora, prezioen maila altua kontuan hartu beharko dutela (uztailean % 10,8 eta urteko batez besteko aurreikuspena % 8). Are gehiago, Diazek adierazi zuen non dagoen jasota prezioei buruzko aipamen hori: langileen Estatutuaren 27. artikuluan, inflazioa aipatzen da gutxieneko soldataren balioa handitzeko kontuan hartu beharreko gaietako bat gisa – Soldata-errentak BPGan, produktibitatean eta egoera ekonomikoan duen partaidetzarekin batera –.
LGSaren % 8ko igoera
Bi gai horiek batuz gero, ondoriozta daiteke Lan Ministerioak abiapuntutzat har lezakeen LGSaren igoera % 8 ingurukoa izango litzatekeela; kontuan hartzen bada, halaber, UGT sindikatuak aste honetan eskatzen duen hileko 1.100 eurorainoko % 10eko igoera handiegitzat jotzen dutela kontsultatutako iturriek.
Hala ere, negoziazioei ekin ahal izateko, gutxieneko soldata % 8 inguru igotzeko proposamenekin, Diazek barne-oztopo batzuk gainditu beharko ditu lehenik, batez ere Ekonomia Gaietarako Ministerioarenak, Nadia Calviño lehen presidenteorde eta arloko ministroa buru duena, eta publikoki ezaguna da errenta horren igoera handiei uko egitea. Itxura guztien arabera, beraz, Diaz y Calviñok eta bere taldeek errenta hori handitzeko aurreko negoziazioetan izandako barne-borroka berrargitaratu daiteke, Laneko titularrak irabazi ohi dituen negoziazioetan, hain zuzen ere.
Gutxieneko soldatari buruzko eztabaidan erabat baztertu zena autonomia-erkidegoen arabera lurraldekatzeko aukera izan zen. Hala ere, Soldataren Egiturari buruzko Inkestak espainiarrek eskualde bakoitzean dituzten batez besteko irabaziak eskaintzen ditu, eta horrek erakusten du LGStik gertu edo urrutira balizko gutxieneko soldata autonomiko bat geratuko litzatekeela (lurralde bakoitzeko batez besteko irabaziaren % 60).
Egungo 1.000 euroko gutxieneko soldata kontuan hartuta, inkesta honetako datu eguneratuekin, zortzi erkidegok gaindituko lukete (Euskal Autonomia Erkidegoa, Madril, Nafarroa, Katalunia, Asturias, Aragoi, Balear Uharteak eta Kantabria).
Baina LGSa 1.078 eurora arte % 7,8 igoko balitz, errenta nazional horrek soilik gaindituko luke Katalunia, Nafarroa, Madril eta Euskadi.