Ukrainako krisiaren ondorioz “udazkena eta negua oso zailak” izango direla ohartarazi du Iñigo Urkullu lehendakariak, eta Euskadik “beste ekaitz bat” gainditu behar duela onartu ostean, horri aurre egiteko “oinarri sendoak” dituela uste du. Gainera, Pedro Sanchezen Gobernuari leporatu dio oraindik egin gabe dauden transferentzietan “aurrerapausorik ez” dagoela, eta gaitzetsi egin du “Estatutuaren konstituzioaren egokitzapena zalantzan jartzea”, zenbait gairen “egokitzapen juridikoa” aztertu nahi duelako.
Gobernu Kontseiluak Donostiako Miramar Jauregian egindako lehen bileraren ostean egindako agerraldian, Urkulluk gogorarazi du irailean bi urte beteko direla legegintzaldia hasi zenetik, eta Euskadik “ziurgabetasun eta kezka sozial handiarekin” hasiko duela ikasturte politiko berria. Gogorarazi duenez, lehen bi urteak “pandemiak markatu ditu”, eta “ondorio dramatikoak izan ditu giza, ekonomia eta gizarte ikuspuntutik”.
Iñigo Urkullurentzat, gaur, covid-19aren egoera “hobea” da, intzidentzia-tasa edo ZIUko ospitaleratzeak “iaz erregistratutakoaren laurden batera murriztu baitira”, eta lehen mailako arretak eta ospitaleek “zerbitzuari eutsi diote”. “Hau izan da atseden hartzeko eta oporrak mugarik gabe hartzeko aukera izan dugun lehen uda. Jaiak eta turismoa berreskuratu dira. Euskal gizarteak merezi zuen “, adierazi du.
Hala ere, ohartarazi duenez, “Legealdiaren lehen zatian covid krisia izan bada nagusi, etenik gabe, bigarrena Ukrainako krisiak markatuko du”.
“Udazkena eta negua oso zailak izango ditugu zain. Hori da errealitatea “, deitoratu du.
Puntu horretan inflazioaren portaera aipatu du, % 10ean mantentzen dena, “Elikagaien eta energiaren prezio-igoerekin, bereziki erregaien, elektrizitatearen eta gasaren prezioekin”, baita interes-tasak ere, “Igo” egin baitira. “Oinarrizko materialak hornitzeko kateek ere izan dute eragina”, gaineratu du.
Urkulluk adierazi duenez, Errusiak gas-mozketa bat izan dela eta, “Europa osoan kontingentzia-neurriak martxan jarri behar izan dira”, eta Euskadik “plan propioa” egin du.
Hala ere, adierazi du Euskadik “oinarri sendoen” gainean egiten diela aurre “erronka berriei”, enpleguari buruzko datu batzuekin. Datu horien arabera, bigarren hiruhilekoan langabezia-tasa % 8,5era jaitsi da, “2009tik txikiena”, eta biztanleria landuna 963.100 pertsonakoa da, “Duela urtebete baino 23.400 gehiago”.
Gainera, euskal ekonomia “hazten” ari dela adierazi du, bigarren hiruhilekoan % 4,3ko hazkundearekin, “Zazpi hilabeteko hazkundearekin, Ukrainako gerra gorabehera”. Hori dela eta, gidatzen duen gobernua “adi” egongo den desazelerazio-sintomak gorabehera, Eusko Jaurlaritzak ” % 4tik gorako” hazkunde-aurreikuspenari eusten dio. Bestalde, industria, zerbitzuak eta eraikuntza “portaera positiboa” izaten ari direla azpimarratu du.
Esportazioak, gora
Lehendakariak esportazioen gorakadaz hitz egin du: produktu energetikoak % 50 hazi dira eta ez-energetikoak % 45.
Iñigo Urkulluren ustez, “Hau da garai berri honen eszenatokia”. “Ekaitza gainditu behar dugu berriro. Oinarri sendoak ditugu. Etxeko lanak egin ditugu eta ekintzatik erantzun dugu “, esan du.
Gainera, hiru “lehentasun” aipatu ditu, “Hiru aukera bihur daitezkeenak”. “Ukrainaren inbasioak bizkortu duen eta enpresei eta familiei eragiten dien” energia-krisiaren kasuan, euskal erakundeek “neurriak hartu dituzte egoera horri hasiera-hasieratik aurre egiteko”.
Urkulluk gizarte erreskaterako funts bat, erreskate ekonomikorako funts osagarri bat eta enpresa txikientzako likidezia-neurriak gauzatzeko apirilean onartutako aparteko 200 milioiez hitz egin du, baita uztailean Jaurlaritzak eta Aldundiek adostu zituzten 250 milioi euroko zerga-arintze neurriez ere.
Halaber, eskatutako ekarpenak bildu dituen kontingentzia energetikoaren plana aipatu du. Plan horrek “Europako eta Estatuko zuzentarauak aintzat hartzen ditu, inbertsio-, fiskalitate-, araudi, zuzeneko laguntza eta ohiturak aldatzeko neurriak kontuan hartuta”, eta lehentasun gisa energia-eraginkortasuna, energia berriztagarriak eta mugikortasun jasangarria sartzen ditu, “Giza Garapen Iraunkorraren euskal eredua garatzen du eta 2030 Agendaren helburuak betetzeko konpromisoarekin bat egiten du”.
Ziurgabetasuna
Bestalde, “etorkizunari buruzko ziurgabetasunaren egoera mantentzen den arren, ekonomiaren bilakaera gertutik jarraitzera behartzen duena”, egungo egoera eta diru-bilketaren aurreikuspenak “positiboak” direla nabarmendu du.
“Errealitate horrek adierazten digu, aurreikusitako gastu eta diru-sarreren kudeaketako tentsioekin ere, planteatutako erronkei aurre egiteko gai izango diren aurrekontuak izateko lanean ari garela”, esan du.
Zentzu horretan, talde parlamentario guztiek “hiru lehentasunei erantzuteko aukera paregabea” dutela adierazi du. “Funtsezko zerbitzuak indartzea, bereziki osasuna, hezkuntza eta gizarte-babesa; enplegua eta ekonomia suspertzea bultzatzea, ekonomia-, gizarte-, ingurumen- eta energia-azpiegituretan inbertsio publikoa eginez, Berpiztu Planaren eta Euskadi Next Programaren palanka erabiliz; eta ikerketa eta garapen teknologikoko inbertsioa handitzea, Zientzia, Teknologia eta Berrikuntza 2030 Planean hartutako konpromisoaren ildotik”, adierazi du.
Lehendakariak ez du autogobernuari buruzko “kezka” ezkutatu, lehenik eta behin “Konstituzio Auzitegian ireki diren eta ebazteke dauden prozesuengatik”.
Gaineratu duenez, Estatuak edo alderdi politikoek Kongresuan edo Senatuan jarritako prozesuak dira, “Justizia-auzitegi arruntek planteatutako konstituzio-kontrakotasuneko gaiak barne”. “Une honetan zortzi prozesu irekita ditugu, eta lau eskumen-gai negoziatzen ari dira Aldebiko Lankidetza Batzordean”, ohartarazi du.
Estatutua, oraindik bete gabe
Urkulluk kritikatu duenez, Estatutua “osorik betetzeari” dagokionez, “ez dago aurrerapauso esanguratsurik”, eta Estatuak 2020ko urrian bidalitako kronogramari dagozkion sei gai mantentzen dira “mahai gainean”. “Aldiriko trenbidea; Meteorologia; Zinematografia Babesteko Funtsa; Itsasertzaren Kudeaketa; Migrazioa; eta Itsas Salbamendua”, aipatu du.
Zehaztu duenez, “Lehenengo gaian bakarrik ireki da bi noranzkoko elkarrizketa akordio batean aurrera egin ahal izateko”, eta beste bostetan, “Akordiorako proposamenak” igorri arren, Estatuak “ez du aldebiko lantalderik deitu”. “Gainera, kasu batzuetan, Estatuak ‘bideragarritasunari eta indarrean dagoen esparru juridikora egokitzeari buruzko aurretiazko azterketa’ egiteko asmoa helarazi du”, gaineratu du.
Lehendakariaren ustez, jarrera horrek “badirudi zalantzan jartzen duela Gernikako Estatutuaren konstituzio-egokitzapena, egindako proposamen bakoitza Euskadik Estatutuaren arabera duen eskumen batean oinarritzen denean”.
“Negoziazio-taldeen aldebiko bilerak egitea eskatzen ari gara, Espainiako Gobernuak 2020ko urtarrilean bere gain hartu zituen transferentzietan aurrera egiteko”, esan du.
Urkulluk ohartarazi duenez, bere Kabineteak “autogobernu aitortua lortzeko lanean jarraituko du, hori baita Jaurlaritzaren eta euskal gizartearen lehentasuna”. “Oraindik ere pentsatzen dut, borondatea badago, akordioa posible dela legegintzaldi honetan”, amaitu du.