Bilboko Udalak berriki aurreratu du pena eta loria handirik gabe igaro den albistea. Bilboko Aste Nagusian barraka, txosna, ostalaritza lokal eta kontzertu nagusien zarata eta dezibelioak lehen aldiz neurtuko zituela jakinarazi zuen Udalak. Antza denez, 44 urtetan inor ez da konturatu hain laguntzaile gogaikarriaren presentziaz. Baina hobe berandu inoiz ez baino. Agian ezin ditugu zeruak konkistatu, baina lurrean zarata gutxixeago batekin bizi gaitezke.
Gertaera ez da hutsala, eta jakin badakit herritar askok lasaitasunez hartu dutela albistea. Jai-denboraldian lau hamarkadatan lorik egin gabe egon ondoren, edo etxebizitzaz nahitaez aldatu ondoren, zonalde beroenetako bizilagun batzuek ospatu egin dute, ingurumenari eta akustikari dagokienez. Orain, beste lau hamarkada igaro behar ez izatea espero dute, besterik gabe ekimen laudagarri batean gera ez dadin. Kutsadura akustikoa kutsadura gisa onartzearen merituak ez dirudi gehiegizkoa. Are gehiago gure inguruan, non zarata ez baita paisaiaren zati bakarrik, paisaiaren zati ere bada.
Hiri-inguruneetako zarataren iturri nagusia trafikoa da oraindik ere, Estatuko hirietan erregistratzen den kutsadura akustikoaren % 80 baino gehiago eragiten baitu. Inguratzen gaituen hiri-munduan, inor ez da bizi motor batetik edo gizakiek eragindako zaratarik ez dagoen ingurune batetik 100 metro baino gehiagora. Agian horregatik bihurtu da gure bigarren azala. Kosta egiten zaigu askatzea.
Zarata maite dugu, lasaitu egiten gaitu. Faltan botatzen dugu desagertzen bada, pandemiaren hasierako egun ezohikoetan bezala. Dezibelioen zorabioak elkartasuna babesten duela dirudi. Paisaia zoragarriak daude gure geografian, eta ehunka motorzale ahalegintzen dira beren burdinazko zaldiek zarata izugarriarekin topa egin dezaten. Zarata horrek, paradoxikoki, ez die naturaren soinuak entzuten uzten. Burrunbak botere sentsazioa ematen dio ezjakinari. Ahotsik ausartena balitz bezala. Isilgailua jarrita ez gara ezer.
Hainbat txostenetan irakurri dut kutsadura akustikoa dela gure gizartean gaixotasun larrien erantzulea, hala nola insomnioa, gorreria edo neurosia. Txosten horien arabera, belaunaldi gazteenen artean erritmo bizian hedatzen ari da. Ez dut ezer arrarorik aurkitzen horretan. Estatistiketan leku nabarmena dugu gizarte zaratatsuenen artean. Lagun eta ezagunei entzun diegu mesprezuz epaitzen zenbait herriren monotonia malenkoniatsua gure auzo frantsesen barruan. Hilda daude, esan ohi dute halako nagusitasun tonu batez. Isiltasunak asperduraren sinboloa dirudi. Agian hausnarketak ere hala ematen du.
Nire lagun batek, holandarra, kazetaria eta Estatuko Erkidegoen sentsibilitate politikoekin ohitua, dio zarata penintsulako lurralde osoko egituratzaile komunetako bat dela, Portugal izan ezik. Berdin dio non zauden: kataluniarrak, mantxatarrak, aragoiarrak, murtziarrak edo euskaldunak oihuka hasi ginen, goizik ez balego bezala. Nire laguna tabernetatik pasatzen da, izan ere, bezeroen, lokaleko langileen eta telebistaren bokerioak, denak aldi berean, ez dio arrazoizko komunikazio bat koadratzen uzten, berak dioenez. Gizonak arrazoi pixka bat du.
Musika entzutea, adibidez, entzuten den bolumenarekin proportzionalki lotutako plazera dela dirudi. Urrutira joan gabe, duela aste batzuk metroan esertzeko eskatu nion nire auzokideari, berrogeitamar urte inguruko hombretoi bat, bere kaskoetatik entzuten ari ginen musikaren doinua jaitsi zezan, mesedez. Harrituta eta penatuta begiratu zidan. Gizajoa, deprimituta egongo zara, pentsatu behar zenuen. Tonua pixka bat apaldu zuen, baina tinpanoak zulatzen jarraitu zuen. Bihotzez eskertu nion, nahiz eta bidaiaren hondarrean bere musika makala entzun nahi ez izan. Herritar askori festa edo zaratarik gabeko metro-bidaia arrozik gabeko paella edo hegaluzerik gabeko marmitakoa iruditzen zaie.
Baina, hori guztia esanda, haiek lasaitzeko ordua iritsi da: azken aldian entzun dugun zaratarik zalapartatsuena ez zetorren Bilbotik, ezta Elantxobetik ere, Finlandiatik. Izan ere, neska gazte bat, herrialde hartako lehen ministroa dena, dantzan grabatu dute festa pribatu batean. A zer nolako eskandalera jarri den. Hori bai dela zarata, eta ez barrakena edo Faryko kantuena Aste Nagusiko txoke-autoetan. Zarata herrialdeka doa.