Kriptomonetak unean uneko inbertsio izarreko aktiboetako bat bihurtu dira, nahiz eta erregulaziorik ez izan eta iazko azaroan erregistratutako maximoetatik metatutako beherakada handiak izan. Pandemiaren ondorioz inbertitzaile retailek izan duen gorakadak eta sare sozialen bultzadak horrelako aktiboetan inbertitzea erraztu dute, baita Espainian inbertsio-zerbitzuak emateko baimenik ez duten finantza-txosna berrien batailoi bat agertzea ere.
Aktibo digitalak aurten Espainiako finantza-txosnek gehien eskaintzen duten inbertsio-produktua bihurtu dira, Merkatuaren ikuskatzaileak, CNMVk, “Ohartarazitako erakundeen” zerrendaren arabera, non inbertsio-zerbitzuak emateko baimenik ez duten enpresa guztiak sartzen diren. Aurten Rodrigo Buenaventura buru duen arautzailearen zerrendan dauden 281 enpresetatik 113k kriptoaktiboak merkaturatzen dituzte, guztizkoaren % 40k. Eta horietako 73k produktu zentraltzat dituzte.
Plataforma horiek gehien eskaintzen duten bigarren produktua dibisen merkatua da (forex), eta, ondoren, deribatuak eskaintzen dituzten plataformak daude, hala nola diferentzien araberako kontratuak (CFD).
Azken urteotan, Balore Merkatuaren Batzorde Nazionalak areagotu egin du finantza-txosnen aurkako borroka, eta kriptoaktiboen arriskuei buruzko ohartarazpenak areagotu egin ditu. Izan ere, duela astebete bakarrik ohartarazi zuen kriptomoneten makroekitaldi bat egingo zela Madrilen, Mundo Crypton. Antolatzaileen artean hainbat finantza-txosna zeuden.
Ohartarazpen horiek 2018an hasi ziren, Espainiako Bankuarekin batera muturreko hegazkortasunaz, konplexutasunaz eta gardentasunik ezaz ohartarazi zuenean, aktibo mota horiek arrisku handiko apustu bihurtzen baitituzte. Aurtengo martxoan, Europako gainbegiratze-agintariek – EBA, ESMA eta Eiopa – Alerta-ahotsa eman zieten kontsumitzaileei aktibo digitalen izaera “oso arriskutsu eta espekulatiboaren aurrean”; izan ere, ziurtatu zutenez, aktibo horiek “ez dira egokiak inbertsio gisa, ezta txikizkako kontsumitzaile gehienentzako ordainketa- edo truke-bide gisa ere”.
Arautzailearen iturriek egunkari honi adierazi diotenez, litekeena da zerrendako kriptomoneten negozio kopuru handia azken urteetan irabazi duten ospearen ondorio izatea. Hala ere, nabarmendu dute erakundeak oraingoz ez duela erakundeek eskaintzen dituzten produktu-motei buruzko zifra ofizial zehatzik.
%60rainoko errebalizazioak eskaintzen dituzte
Aurten erregulatzaileak ohartarazi dituen erakundeen artean, batzuek % 60rainoko balizko errebalorizazioak eskaintzen dituzte 24 ordutan. Hori da Trust-Finance Limited enpresaren kasua. Enpresa horrek “artekaritzako profesionalen aholkularitza” eskaintzen du, 15 dolarretik 500.000 dolarrera bitarteko inbertsio-planen bidez bitkopinarekin inbertitzeko. Bere web orrian onartzen du irabaziak ez daudela bermatuta eta ez duela galeren erantzukizunik bere gain hartuko, eta haiekin kontratatzean, bezeroak uko egiten diola legezko ekintzak hasteari edo konpainiari edo haren edozein kideri itzulketak eskatzeari. Izan ere, nabarmendu dutenez, “Ez dira banku baimenduak, ezta balore-enpresa bat ere”, haien zerbitzuek “transakzio pribatu” gisa kalifikatzen dituzte, eta ez dute inolako araurik edo aseguramendurik, eta komisioak edozein unetan alda daitezke, aldez aurretik ohartarazi gabe.
Ikuskatzailearen zerrendan dauden finantza-txosna gehienek produktu bat baino gehiago eskaintzen dute. Adibidez, kriptomonetetan inbertitzeko aukera ematen dute, tentsio handiko beste ibilgailu batzuekin batera, hala nola forexa, CFDak eta lehengaiak. Horietako asko low cost inbertsio-plataforma gisa edo doako inbertsio-plataforma gisa ere aurkezten dira, edo inbertsio-marka ezagunekin mimetizatzen dira, inbertitzailearen nahasmena eraginez.
Zerbitzu opakuenek web helbide exotikoak izaten dituzte, eta horiek ez dira .com domeinu klasikoan amaitzen, “.io” domeinuan baizik. Polizia nazionalak ohartarazi du horrelako domeinuak erabil daitezkeela iruzur posibleak antzemateko, iruzur informatikorako ere erabiltzen baitira, phishing. Egia da CNMVk ohartarazitako web orri asko jada ez daudela erabilgarri ohartarazpena egin ondoren, jabeek antzeko helbideak sortzen baitituzte beren zerbitzuak eskaintzen jarraitzeko.
Adibiderik deigarrienak
Botak. Aplikazio horrek baieztatzen du “pertsona errealek baino hobeto” jarduten duten 300 bot-eraino duela – Kontu automatizatuak –, eta hileko errentagarritasunak eskaintzen dituela, inbertsioaren % 49raino. Hala ere, Google eta Appleren aplikazio-dendetako erabiltzaile gehienek kalifikazio baxuena ematen diote, argudiatuz ez direla inoiz lortzen agindutako irabaziak, askotan dirua galtzen dela eta erretiroengatiko komisioak oso altuak direla.
MagicDAO. Tokens edo NFT bidez dirua bildu nahi duen erakundea da, Cádiz FC erosi eta “fanatikoei itzultzeko”. Sare sozialetako kontuen arabera, inbertitzaileekin bildu dira proiektua posible egiteko.
Tradeblox. Adimen artifizialeko ustezko enpresa bat da, bere sare neuronalak merkatuen informazio historikoarekin “hezi” dituena, burtsen mugimenduei aurrea hartzeko. Hitzematen du 96 ordutan % 100eko irabaziak izango dituela 30.000 dolarreko gordailuarekin.