Itziar Gómez Nafarroako Gobernuko Landa Garapeneko eta Ingurumeneko kontseilariak iragarri du Foru Gobernuak sei milioi euroko laguntza bat jarriko duela martxan lehen sektorean lehengaien kostuaren igoera eta lehortearen ondorioak arintzeko. Lehortearen Mahaian nekazarien elkarteekin bildu aurretik, Itziar Gomezek azaldu du joan den astean lehortearen txosten bat eskatu ziola INTIA enpresa publikoari, “Urtegiei, ureztaketei eta lehorreko eta larreetako laboreei buruzko ebaluazio bat” egin zezan. Sailburuak esan du egoera “zaila” dela, “Batez ere abeltzaintzaren sektorean”.
Gainera, adierazi duenez, “Uda honetan Europako Batzordetik LGPren ezohiko neurri batean lan egiteko baimena lortu dugu, Ukrainako gerrari dagokionez lehengaien kostuaren igoerari erantzuteko; neurri hori abeltzaintzari zuzenduta dago batez ere”.
Horrela, INTIAren txostenarekin eta “egoera ikusita, Nafarroako Gobernuak neurri horretan egin dezakeen ekarpena ahalik eta gehien igoko dugu, sei milioi euroko zenbateko garrantzitsua izan dezagun, batez ere ardi-, behi- eta zaldi-haragiaren abeltzaintza estentsiborako eta ekoizpenerako”. “Ahalik eta azkarren atera nahi dugu, Europako Batzordearekin baldintzak negoziatzen amaitzen dugunean, 2023ko lehen hiruhilekoan eman ahal izateko”, azaldu du.
Sei milioi horietatik 1,8 Europako Batzordeak emango ditu. Sailburuak adierazi du, kazetarien galderei erantzunez, Itoizko urtegia paper “garrantzitsua” jokatzen ari dela, eta adierazi du INTIAren txostenaren datuetako bat dela “ureztatzeetako eraginik handiena Esako egoerarekin zerikusia duena dela, ia % 20an baitago, eta gainerako urtegiek uzten digutena dela ureztaketak mantentzen jarraitzea eta kanpainaren ia udara iritsi ahal izatea”.
Bestalde, lehortearen mahaiaren bilerara joan aurretik, Felix Bariain UAGNko presidenteak adierazi du egoera “oso zaila” dela, eta azaldu du Luis Planas Nekazaritza ministroak martxoan iragarri zuela % 20ko zerga-beherapena, baina hori ez dela gauzatu ez Espainian ez Nafarroan. “Neurriak eskatzen ditugu, egoera oso zaila da, ez bakarrik urtegien mailan. Pirinioak jada ez dira berdeak, marroiak dira, eta horrek esan nahi du abeltzainek erositako pentsua ekarri behar dutela, jada ez da pentsu naturala “, esan du. Testuinguru horretan, zerga-beherapenak, pentsua erosteko laguntzak, Nafarroako ubideko obren aurrerapena edo lehorte-asegurua martxan jartzea eskatu du.
Felix Bariainen arabera, “Zerealetan uztaren murrizketa % 15ekoa izan da Nafarroan oro har, baina Arroko edo Valdorbako eremu freskoenetan % 40ko murrizketaz hitz egiten da, eta horrek, erabiltzen ari garen inputen prezioarekin, ia galerak dakartza”, adierazi du. Fermin Gorraiz Nafarroako EHNEko presidentearen hitzetan, “Egoera larria da, nahiko larria”. “Eremu askotan hartu da normalean hartzen den belarraren % 50 edo gutxiago. Beste arazo bat da garai honetan behi eta behor gehienei, mendi eta zelaietan bazkatzen ari direnei, jaten eman behar zaiela ukuiluan, belardian edo mendian, eta horri pentsuaren prezioa gehitu behar zaio, garestia baitzen. Ukrainako gerra iritsi zen, ehun euro igo zen tona eta ez da jaisten. Zerealak zerbait jaisten ari dira, energia asko igotzen ari da eta horrek pentsua jaistea eragozten du “, adierazi du.
Gorraizek azaldu duenez, “Bazkak % 60-70 garestitu dira, eta hori ez da txarra, okerrena urtarrilean, otsailean eta martxoan etorriko dena da; izan ere, abeltzain batzuek belarra, bazka, lastoa edo pentsua erosi dute, baina beste batzuk oraindik ez dute erosi, zer gertatzen den ikusteko zain daude, eta gertatuko dena zera da: orain, euria egin arren, eremu batzuk ez dira leheneratuko, belarra ez baita leheneratuko”. “Otsailean eta martxoan saltzeko dagoena debekuzko prezioetan izango da”, ziurtatu du.
Hala, adierazi duenez, “Egoera oso zaila da, eta hori arintzeko zuzeneko laguntzak eta diruz lagundutako maileguak behar dira”. Azkenik, Itoizko urtegiari buruz azpimarratu duenez, “Une honetan % 40an dago gutxi gorabehera, eta erabiltzaileek Itoizko urarekin ureztatzen jarraitzen dute, ez dut uste hornidura arazorik dagoenik”.