Gipuzkoan eta Euskadin, tximinietarako egurra eta biomasatik datorren pelleta ohi baino mugituago bizi dira udan. Produktu horien kontsumitzaileak beste urte batzuetan baino lehenago ari dira biltzen, urritik azarora arte itxaron gabe, eta horrek zenbait tentsio sortu ditu Nafarroako horniduran.
Gipuzkoan, aste honetan bertan, egunkari honek kontsultatutako bi egur-ekoizlek eskariaren araberako egurra eskaintzen dute, inolako erreserbarik eta murrizketarik gabe. Itxaron zerrendarik gabe. Batez ere pagoarena; ez hainbeste haritzarena, urriagoa baita.
Bere erakargarritasuna prezioan dago. Egur ekoizleen ustez, gaur egun egurrak gasarekin aterako litzaigukeena baino % 50 merkeago eskaintzen digu berogailua. Eta, egia esan, alternatiba eraginkorra izan daiteke milaka baserritan oraindik ere irauten duten sukalde ekonomikoak dituztenentzat, edo egur edo pellet tximinia duten etxeentzat.
Azken erregai horrek bikoiztu egin du bere prezioa urtebetean, baina gasak baino energia-iturri merkeagoa izaten jarraitzen du. Arazoa honezkero tximinia eskatu ez duenak dauka. Berandu doa negu honetarako.
Zuraren sektoreak ziurtatu duenez, egur-hornidura bermatuta dago lurraldean, eta enpresa batzuek gutxiago ekoitzi dutela onartu arren eta beste urte batzuetan baino stockik gabe gera daitezkeela onartu arren, normaltasun-ingurune batean erabiltzen dira. “Urrian eskatu beharrean, jendeak lehenago egiten du”, aitortzen dute.
Nafarroan, egurra banatzen duten enpresak egur egurrik gabe geratzen ari dira. Inoiz baino eskaera gehiago izan dituzte lan-karga ia nulua zen hilabeteetan, hainbat ekoizlek egunkari honi aitortu diotenez.
Ziurtatu dute salmenta ez dela gehiegi handitu, baina bai denbora gutxiagoan kontzentratu dela, eta horrek eragin du udako egun hauetan inoiz baino gehiago erosten ari direla.
Iaz baino prezio bikoitza
Garraiorik gabeko pago-egur metro kubiko batek duela urtebete baino % 15 garestiago balio du gaur egun. Baina hornidura berehalakoa da. Aurten gutxiago egin dugu, eta gertatzen ari da bat zeramanak, orain bi palet dituela, Amezketako egur enpresa batetik.
Egurra eta tximiniarako erregaia saltzen eta esportatzen aitzindaria den Gipuzkoako beste enpresa batean, neguari lasaitasunez aurre egiten diote. 2008ko krisiak adimena zorroztu zien eta egurra esportatzen hasi ziren Erresuma Batura eta Irlandara bereziki.
Pago-zurarekin lan egiten dute, eta zurezko altzariak fabrikatzeko prozesuetan sortzen den txirbilaz baliatzen dira, 7 zentimetroko diametroa eta 30 zentimetroko luzera duten kartutxoak egiteko. Diotenez, etxea berotzeko eta kalitate handiko ekonomia zirkularra, eta iraunkortasuna. Estutasunik gabe. Kasu egiozue eskaera bati berehala.
Aurten bai, nabaritu dugu Irlandaren eskaera askoz handiagoa dela, eta Ekialdeko Europatik iristen ari den lehia handiagoa. Europa mailan, materialik ez dagoela ikusten da, baina kezka hori ez zaio tokiko bezeroari helarazten. Deitzen ari dira lehenago. Kezka hori badago, baina guk ez dugu egur faltarik. Gerta liteke, onartzen dute, denek eskaerak aurreratzen badituzte, ezin izango geniekeela bat-batean erantzun. Baina besterik ez.
Tentsio handiagoa nabari da pelleten merkatuan, Europan merkatua tenkatu duen eskaera askoz handiagoa baita. Pedro María Sainzek, Euskadiko bi pellet fabrikatzaile handietako batek, aitortu du erregairako egurraren azpiproduktu horren prezioak nabarmen garestitu direla iazkoarekin alderatuta, baina ziurtatu du oraindik ere gasa baino lehiakorragoak direla eta Euskadin ez dela hornidurarik gabe geratzeko inolako arriskurik egongo. Hori ziurtatu dute zure konpainian.
Eskari handiegia
Zurezko pelleta biomasa edo erregai ekologikoa da, zuretik eratorritako azpiproduktuak berreskuratzearen edo erabiltzearen ondorioz sortua eta CO2 erregai neutro gisa katalogatua. Ebepelleten kasuan, % 100eko zerrauts puruarekin, hondakinik eta gehigarririk gabe eta PEFC jasangarritasun-bermearen zigiluarekin fabrikatzen dira. Pelleta edozein industria- edo etxe-prozesutan aplika daitekeen energia-iturria da, baita kiroldegiak, hotelak eta bestelako ekipamenduak ere.
Eskaria handitzen ari da. Hasteko, penintsulan gehiegizko eskaintza dago. Baina une honetan hainbeste esportatu denez, Euskaditik kanpo tentsioak egon litezke. Uste dugu Euskadin ez dela arazorik izango, guk behintzat ulertu baitugu Euskadiko merkatua hornitu behar dugula lehenik eta behin, gure bezeroei produktua bermatu behar diegula, Sainzen esanetan.
Arazorik handiena prezioa da, ordea. Iaz banatzaileari 160 eurotan saltzen zitzaion tona bateko zakuaren prezioa bikoiztu egin da. Kanpoko enpresak etorri dira esanez: zaku guztiak 350 eurotan erosten dizkizut. Orain 300 eta 350 artean saltzen ari dira hemen, eta badakigu 400 tona baino gehiagora egongo zela», gaineratu du.
Tokiko bezeroarentzat nahikoa stock bat ziurtatzea, azaldu du Sainzek, erabaki estrategiko eta komertziala izan da. Beste leku batzuetan dagoen materialik eza ikusita, pilaketa egin dugu, atzean geratzen diren eta aurretik eskatu ez duten horiek materialik gabe gera ez daitezen.
«Urritik apirilera edo maiatzera zero azpitik 3 gradutan ez bagaude, ez da arazorik egongo», dio Sainzek. Pellet sistema hori laster estreinatuko da Gasteizko Txagorritxu ospitaleko eraikin berrian, eta beste euskal osasun-zentro batzuek erabiltzen dute.