(Kazetaria)

Monarkia maitagarrien ipuinaren eta historiaren erdibidean dago. Bien elementuak ditu, eta komunikabideak maizago zentratu dira lehenengoan. Ondo saltzen da, baldin eta dagokion erregeak bere zereginean sinesten badu eta arduraz eta erantzukizunez eramaten badu. Horixe izan da Elizabeth II.aren kasua, Erresuma Batuko historian urte gehien gobernatu duen erregina: zazpi hamarkada. Hasieran hotz eta urrun ospea izan duen subiranoa britainiar askoren bihotzen erregina izan da azken urteotan. Bere semea, Charles III.a, tronuan izango da 73 urterekin. Historia errepikatzea zaila da.

Joan den ostegunean, udazken giroan murgilduz doan udako egun argitsu batean, Gorbeiako hegaletan behera nindoan, nire telefonoa ezohiko eferbeszentzia batean sartu zenean. Susmo txiki batzuk baino ez nituen aparatu gaiztoaren iharduera sukartsuari buruz, baina kasurik ez egiten saiatu nintzen. Flema ez da nire gotorlekua. Azkenean erabaki nuen, behin nire lasaitasun hauskorra hautsita, hobe nuela mugikorraren pantailari kasu egitea. Modu labur eta ez oso hunkigarrian ezagutu nuen albistea. “The Queen has died” (erregina hil da) zioen BBCk, bere informazio-neurritasun egiaztatua erakutsiz. Orduan The Sun egunkarira joan nintzen, egunkari sentsazionalistara, eta Erresuma Batuko tiradarik handienarekin. – Farewell Ma ‘am, bidaia ona bezalako zerbait, andrea idazten zuen titularren arduradunak. Urte batzuk lehenago, 1997an, egunkari berak ez zuen zalantzarik izan Windsor-tarrak sentimendurik gabeko naziatzat jotzeko, Galesko Lady Diana hil ondoren.

Gorbeiako argia ahultzen joan zen pixkanaka, baina paisaia oso ederra zen artean.

Bere osasunari buruzko azken berriak ez ziren batere onak: Olymoraleko bere eskoziar egoitzan zegoen, gustukoenetako batean, eta sarritan joaten zen bertara. Medikuek atsedena gomendatu zioten. Han, duela gutxi, Boris Johnson lehen ministro kargugabetua eta Liz Truss herrialdeko premier berria hartu zituen, gobernua osatzeko baimena eman baitzion. Azken hori ezagutu zuen hamabosgarren gobernuburua zen. Eutsi egin zion. Susmatzen dut ez zutela inork jauregian tea hartzera gonbidatuko, Harold Wilson laboristarekin eta Winston Churchill kontserbadorearekin urte dezente lehenago egin zuen bezala.

Subiranoak dohain diplomatikoak zituen, iazko apirilean hil zen Philip senarrak ez bezala, eta profesionaltasunez egin zituen. Apartekoenetako bat 2011n izan zen, Irlandako Errepublika bisitatu zuenean, eta oso ohikoa ez zen kritika bat egin zuenean Erresuma Batuak bere ondoko herrialdearen historian izan zuen paperari buruz. Ez hori bakarrik; urtebete geroago, Martin McGuinnessi bostekoa eman zion, orduan presidenteordea zena Ipar Irlandako gobernuan, eta garai batean IRAko burua zena. Diotenez, Nelson Mandelak, Sudafrikako lehen agintari beltz ohiak, bizimodu gogorra eta berea ez bezalakoa izanik, maitasun zintzoa zion.

Elizabeth II.a erreginen erregina izan da iruditeria herrikoi hedatuan. 70 urteko erregealdia izan da 1952an bere aita George VI.aren heriotzaren ondorioz tronura igo zenetik. Halaber, Commonwealth erakundearen buru zen, iraganean Erresuma Batuarekin harremanak izan zituzten 54 herrialde independentek osatutako erakundea. Harrezkero, subiranoa erreinu baten ageriko aurpegia izan da, munduan bere eragina pixkanaka murrizten ikusi duena. Hori guztia posible izan da, neurri batean, orain ia inork gogoratzen ez duen eta Ingalaterran duela egun gutxi hil zen gizon baten lanari esker. Ronald Allison kazetaria, subiranoaren prentsa-burua, arduratu zen gaur egungo munduan dagoen erakunderik zaharrena modernizatzeaz. Oximoron bat. Allisonek, profesional bikain batek, almirante ospetsuak eta itsas agregatuak nagusi ziren monarkia baten inguruko estalkia ikusten eta ezabatzen jakin zuen.

Modernizazioak bere ondasunen gardentasun handiagoa eta zergen ordainketa ere ekarri zituen; hala ere, Koroa ez da inoiz busti aspaldidanik hain asaldatuta dagoen politika britainiarraren funtsezko alderdietan. Ez dago bere izaeran. Pentsaezina litzateke Eskoziako erreferendumari edo Europar Batasunetik irteteari buruzko jarrera hartzea. Hori da politikarien zeregina.

Elizabeth II.aren heriotzarekin, pentsatzekoa da samina, edo agian histeria, beste batzuetan bezala, britainiar hirietako kaleez jabetuko dela egun batzuetarako. Gero, krisi ekonomiko larriak eta gobernu berriak lehen urratsak emango dituzten herritarrentzat gogorra izango den errealitate batera itzuliko gara.

Charles III.aren irudiak, seme zaharrenak, ez du inoiz bere amak izan zuen suhartasuna sortu. Galesko Dianarekin izandako ezkontza porrokatuak eta era askotako gaiei buruzko bere iritziek britainiar askoren zalantzak pizten dituzte, koroa zuzenean William seme zaharrenaren buru izatea ongi egokituko zatekeelakoan.

Monarkia pribilegio-bizitza bat da, sakrifizioetatik aske ez dagoena. Monarkikoak ez garenok lehenak kritikatu ditzakegu, baina bigarrenak ere bai. Hildako subiranoak duintasunez eta profesionaltasunez gorpuztu zituen bi muturrak. Gainera, beti izan zuen gogoan Koroa, guztiona izateko, ez dela inorena izan behar. Hori guztia aitortu diote meneko gehienek.

Egilea Andoni Beitia