Azpiko inflazioa, erosketa-saskiko elementu egonkorrenak biltzen dituena, maila historikoan dago, eta 1993ra jo behar da % 6tik gorako tasa ikusteko. Datu horrek gora egiten jarrai dezake, enpresek prezioetan eramaten baitute energian eta lehengaietan kostu handiena. Hala azaldu diote zenbait aditu ekonomikok Eferi, eta bat datoz prozesu hori amaitu ez delako ideiarekin, kontuan hartuta igoera handia eragin duten epigrafeak jada ez direla hainbeste hazi, eta baten bat – Erregaiak bezala- jaitsi ere egin dela.

Orain garestitzen ari dira gainerako ondasunak, kostuak igo zaizkienak, marjina positiboak mantentzeko», adierazi du Marcos Sanso Zaragozako Unibertsitateko Makroekonomiako katedradunak, abuztuan azpiko inflazioa (energia eta elikagai freskorik gabe) urte arteko % 6,4ra igo izanari dagokionez, tasa orokorra ( % 10,5) baino lau puntu txikiagoa oraindik.

Abuztuko prezioen urteko igoerarik handienak, energia eta elikagaiak alde batera utzita, honako hauek izan ziren: olio jangarriak ( % 71,2), irinak ( % 39), gurina ( % 31,8), pastak ( % 30,3), esnea ( % 26), okindegiko produktuak ( % 25) eta haurtxoentzako elikadura ( % 17,7). Elikadurakoak ez diren beste produktu batzuen gorakada ere nabarmentzekoa da, hala nola etxebizitza kontserbatzeko eta konpontzeko materialena ( % 11,8), altzariena ( % 12,7) edo beirateriarena ( % 12,7).

Ehuneko horiek handitzen jarraituko dute, izan ere, igoera hilabete batzuetako atzerapena darama, María Jesús Fernández Funcaseko ekonomialariaren arabera. Izan ere, 2021eko udaberrian hasi zen energia igotzen, baina azpikoak ez zuen joera hori hasi 2022ko hasierara arte, eta litekeena da beranduago jaistea edo are gehiago mantentzea.

Prezioak altu mantentzeko aukera horri dagokionez, Marcos Sansok azpimarratu du: “Ez da pentsatu behar arazoak mugarik gabe jarraituko duenik; izan ere, merkatuek erreakzionatzen badute, eta inflazio-metxa piztu duten prezioak apaltzen edo jaisten badira, gainerako prezioak moteldu edo jaitsi egingo dira, atzerapenarekin bada ere”. Prezioen igoera lehengaiekin eta energetikoekin hasi zen, baina kontsumo-saski osora orokortuz joan da hainbat faktorerengatik, horietako bat konpainien prezioen igoera, nahiz eta sektoreen eta enpresek kostu horiek xurgatzeko duten gaitasunaren mende egon, María Jesús Fernándezen arabera. Halaber, eragina izan dute eskaintzaren eta eskariaren arteko desorekek edo kontsumo-ohituren aldaketek, eta hori guztia familien aurrezki-metaketa nabarmenaren eta lan-merkatuaren hobekuntzaren testuinguruan, Espainiako Bankuak txosten batean azaldu duenez.

Igoera nabarmena turismoaren eremuan

Azterlanaren arabera, beste faktore bat ere funtsezkoa da azpiko KPIaren igoera geldiezin horretan: pandemiaren ondoren ekonomia erabat berriro irekitzea, zeinak asko bultzatu baitu mugikortasuna eta gizarte-harreman handieneko zerbitzuen eskaria. Izan ere, Espainian, azken urtean, aisiak, sukaldaritzak eta turismoak prezioen igoerari egindako ekarpena euroaren eremuan ikusitakoa baino nabarmen handiagoa izan da, bai partida horiek garestitu direlako, bai kontsumo-saskian pisu handiagoa dutelako.

Izan ere, abuztuan nabarmen igo ziren aisialdiarekin eta turismoarekin lotutako zerbitzu guztiak, hala nola hotelak eta ostatuak ( % 24,8), nazioarteko turismo-paketeak ( % 24,1), nazioarteko hegaldiak ( % 21,4) eta turismo-pakete nazionalak ( % 15,5). Gobernuak inflazio-gertakari horri emandako erantzunari buruz galdetuta, Sansok uste du ez duela ustiatu BEZ tasen erabilera selektiboak behar zuen guztia, hau da, tresnarik onena, norabide guztietan dituen ondorio ekonomikoengatik, eta, batez ere, karga ahulenei murriztu nahi bazaie.

Fernandezena desberdina da, uste baitu gobernu batek egin dezakeen gauza bakarra adabakiak jartzea dela, hau da, gauzaren bat diruz laguntzea edo I maila jaistea.

Egilea Andoni Beitia