Zerga ordainketaren aurkako etengabeko propagandan 40 urte baino gehiago eman ondoren, iritzi publikoan ezarri da fiskalitatea herritarrentzako oztopo bat dela. Gezurra. Eta, berriro ere, hauteskunde denboren etorrera laster ikusten denean, haizagailua martxan jartzen da. Diskurtso hori eredu ideologiko baten barruan dago, eta eredu horren helburu nagusia da Ongizate Estatua desegitea eta haren ordez araurik gabeko sistema neokapitalista bat ezartzea, non ondasunen eta kapitalen espekulazioak eta oinarrizko zerbitzuen pribatizazioak – Osasunetik, hezkuntzatik edo mendekotasunaren eta adinekoen gizarte-arretatik hasi eta ura, elikagaiak, energia edo pentsioak artatzeraino – Gizarte-kohesioko eta aberastasunaren birbanaketako politikak ordezkatuko dituzten.

Hori aplikatzearen ondorioek milaka milioi pertsona utzi dituzte mundu osoan gizarte-bazterketako egoeran eta klase ertainak pobretuta. Gizateriaren Historiari gehitu baino porrot handi bat gehiago. Badakit ez direla garai onak guztion onerako, aukera-berdintasunerako, elkartasunerako, aberastasunaren birbanaketarako edo justizia sozialerako. Hedabide handiek, Estatuan trust oligopoliko baten jabe direnek, populismo fiskala hedatzen dute gutxiengo oso minoritario baten interesen alde, eta gutxiengo horren helburu bakarra desberdintasuna ezarriko den gizarte bat eratzea da. Kontua da eztabaida manipulatzea eta iritzi publikoa intoxikatzea kalitatezko eta aukera-berdintasuneko zerbitzu publikoen sistemaren aurka. Eta zerga eredu bat bultzatzea, gehiengoaren ahaleginaren kontura errenta eta ondare gehien pilatzen duenaren interesetarako.

PPk erkidego batzuen eta besteen arteko zerga-jaitsiera zentzugabe eta klientelarrengatik lehiatzeko duen hauteskunde-taktikak ezarritako kaosa – Hor dabiltza Madrilen, Andaluzian eta Murtzian, aberatsik berekoiena eta insolidarioena ehizatzen – Da ergelkeria politiko gero eta handiago horren azken adibidea. Horretan ere Espainia ilun, sakon eta erreakzionarioa zirku bat da Europan. Desarautze fiskalak guztiontzako adina aberastasun sortzea ahalbidetzen duela faltsutze objektiboa da. Eta politika alderdikoi zentralistaren eztabaidaren testuinguru horretan, Nafarroa, bere foru autogobernua, beti dago balioetsita. Une honetan, ezinezkoa da pedadogia egitea Madrilen eta Espainiako politikan – Eta, batzuetan, baita Nafarroako eskuineko sektoreetan ere –, foru-autogobernuaren zerga-erantzukidetasunaren jatorriari, irismenari eta errealitateari buruz.

Baina hauek dira: zerga-eredu eraginkor bat eraikitzeko ezintasuna; produktibitatea espekulazio eta aberastasun errazaren aurretik jarriko duen eredu sozioekonomiko bat finkatzeko ezintasuna; eta erakundeen kudeaketan eraginkortasun-irizpideak ezartzeko zailtasuna, eta horrek erkidego gehienei eragiten diena Nafarroako zerga- eta aurrekontu-errealitateari dagokionez. Taifa erreinu autonomikoen arteko borroka latza, estatu eredua bihurtu zen guztiontzako kafearen herentziarik kontrolaezina, bertako buruzagien protagonismoagatik, herritarren beharren kontura, emaitza da. Bihurgune eta segurtasunik ezaren garai honetan, gotorlekuen beharra. Erantzukizun fiskal kolektiborik gabe ez ginateke Nafarroa honetan biziko. Nafarroa askoz okerragoa litzateke. Ez dadila inor engainatu.

Egilea Andoni Beitia