Munduko ekonomia handienaren interes-tasak 2008tik, finantza-krisiaren hasieratik, mailarik altuenean daude jada, alde handiarekin: AEBk krisi ekonomiko berri bati aurre egin behar dio, diruaren prezioa are handiagoa izango dela pentsatuta. Munduko banku zentral handiek gutxietsi egin zuten pandemiaren ondoren hasi zen prezioen gorakadaren iraunkortasuna, ekonomia suspertu egin baitzen hilabeteetako paralisiaren ondoren, eta larriagotu egin da Ukrainako gerrarekin, azken berrogei urteetan gogoratzen ez zen erritmoan. Orain, beren politiken gogortzea bizkortu behar dute, hazkundeari aurre egiteko joera duten moten gorakaden erritmo frenetikoan, nahiz eta Fedek eta EBZk oraindik ez onartu.
Lehentasun osoa prezioen gorakadari eustea da, oinarrizko 75 puntuko tasen igoerak normaltasun berri bihurtzeraino. – 75 25 €da berria-diote Pimcotik, munduko zor-kudeatzailerik handienetik-. Horrela, Fedek hirugarren aldiz jarraian oinarrizko 75 puntutan igo zituen tasak asteazken honetan, garai batean oinarrizko 25 puntuko igoera mailakatuagoak izango zituzten normaltasunez. EBZk oinarrizko 75 puntuko tasen igoera erabaki zuen irailaren 8an, eta Ingalterrako Bankuak aldeko bost botorekin soilik puntu erdiko igoera onartu zuen atzo, 75en aldeko beste hiru botorekin.
Inflazioaren aurkako diru-borrokaren sendotasuna ez dago soilik moten gorakaden intentsitatean, baita oraindik etortzeke daudenetan ere. Fedek beste etorkizun bat iragarri du, eta horretara eramango du diruaren prezioa: % 4,4ra urte honen amaieran, ekaineko proiekzioan baino 100 puntu gehiago, eta % 4,6ra datorren urtean. EBZk ez du interes-tasen aurreikuspenik egiten, eta merkatuak dio 2023an % 3ra eramango dituela, gordailu-erraztasunaren egungo % 0,75etik. Eta Ingalaterrako Bankuaren ustez, etorkizuneko tasek % 4,75eko igoera izango dute datorren urtean, atzoko igoeraren % 2,25etik hasita.
Fedek igoera berriak aurreikusten ditu
Oldarkortasun horren aurrean, merkatuak atzeraldia iragarri du, eta Fedek eta EBZk ez dute oraindik onartu nahi. Baikorra da pentsatzea atzeraldi bat ekidin daitekeela eta lurreratze leun bat gertatzeko edozein aukera desagertu egin dela, adierazi dute Schrodersek Fedek hartutako azken erabakiari buruz. Enpresa britainiarraren arabera, beharrezkoa izango da atzeraldia inflazioa kontrolatzeko, eta, beraz, 2023an AEBetako BPGa % 1 inguru uzkurtzea eta Fed-ek tasen gorakadak % 4 geldiaraztea espero du.
David Page AXA IM funtsen kudeatzailearen analisi makroko zuzendariaren ustez, Fedek igoera berriak aurreikusten ditu, baina hazkunde-aurreikuspenak onegiak dira. Ideia hori Pimcotik ere defendatzen dute. Tiffany Wilding kudeatzailearen Ipar Amerikarako ekonomialariaren esanetan, Erreserba Federalak bere aurreikuspen-horizontean BPG erreala uzkurtzea proiektatu ez bazuen ere, badirudi gero eta probableagoa dela uzkurtze ekonomikoa eta langabezia-tasaren igoera esanguratsuagoa, horixe beharko dela zehazki inflazioa murrizteko.
Espero zutena baino gogorragoa
Asteazkenean Fed-ek tipoen horizonteari buruz emandako mezua azterketa-sinadura askok espero zutena baino gogorragoa izan da, Jerome Powellek inflazio-itxaropenak kontrolatzeko egin duen ahalegin berri batean, eta Fed merkatuaren aurreikuspenen atzetik joan den hilabeteen ondoren. Tasen muga % 4,5-4,75ra iritsi da 2023an, eta Citik egindako aurreikuspenen gainetik dago; izan ere, aurreikuspen horiek gorantz doitu ditu, eta, orain, azaroan, oinarrizko 75 puntuko igoera espero du AEBn, 50 puntukoa abenduan eta 25 puntukoa otsailean. Goldman Sachsek aurreikusten duen igoera bide bera da. Axan, aldiz, puntu erdiko igoerak espero dituzte azaroan eta abenduan, % 4,25eraino, hazkundea azkarrago murrizten den heinean.
Tasa-igoeren uholdeak Japonian du salbuespen bakarra ekonomia garatuen artean. Japoniako banku zentralak diruaren prezioa -%0,1ean mantendu zuen ostegunean. Suitzak, ordea, arlo negatiboa uztea erabaki zuen 75 puntuko igoerarekin, % 0,5era arte, diruaren prezioa zortzi urtez tasa negatiboan egon ondoren.
Igoera horren argudioa inflazioa ere bada, nahiz eta Suitzan askoz ere merkeago egon AEBn edo eurogunean baino, abuztuan % 3,5eko tasarekin. Norvegiak ere tasak oinarrizko 50 puntutan igo zituen atzo, % 2,25era. Mendebaldeko lehen banku zentrala izan zen horiek igotzen, eta orain gorantz doa pixkanaka.