Pablo Hernandez de Cos Espainiako Bankuko gobernadoreak astelehen honetan aurreratu duenez, 2023an hazkunde ekonomikoari buruz zituen kalkuluak beherantz berrikustea aurreikusten du erakundeak, eta 2022, 2023 eta 2024rako inflazioaren gaineko aurreikuspenak, euroaren eremuan egindakoen ildotik.
Astelehen honetan Fundación La Caixa Economia y Sociedad Katedran emandako hitzaldian, gobernadoreak baieztatu du Espainiako Bankuak urriaren hasieran eguneratuko dituela proiekzioak. Ekainean argitaratutako azken argitalpenen arabera, Barne Produktu Gordina (BPG) % 4,1 haziko zen 2022an, % 2,8 2023an eta % 2,6 2024an. Bestalde, % 7,2ko inflazioa aurreikusi zen 2022an, % 2,6 2023an eta % 1,8 2024an.
Baina, Consensus Forecasts-en azken aurreikuspenek, irailari dagozkionak, Espainian 2022rako % 4,3ko hazkundea aurreikusten dute, ekainaren aldean egonkorra, eta 2023an % 1,6koa (ekainean aurreikusitako % 3aren aldean). Inflazioari dagokionez, % 8,8ko eta % 4,1eko batez besteko tasa proiektatu da 2022an eta 2023an, hurrenez hurren, 1,3 puntu portzentual eta 1,5 puntu portzentual, ekaineko proiekzioen gainetik, hurrenez hurren.
Hain zuzen ere, Hernandez de Cosek ohartarazi du enpleguaren dinamismoak nolabaiteko moderazioa izan duela urteko hirugarren hiruhilekoan, eta gainerakoek, berriz, adierazle kuantitatibo “urriak” dituztela, hala nola automobilen matrikulazioek, txikizkako merkataritzaren indizeak edo industria-produkzioaren indizeak “jardueraren bultzadaren galera baieztatzeko joera dute”.
Gainera, gobernadoreak gogorarazi du pandemiaren eraginaren ondoren Espainian susperraldia ez dela osoa, euroaren eremuan ez bezala. Horren fede ematen du oraindik ere arrakala negatibo bat dagoela pandemiaren aurreko mailekiko (zehazki, -2,2 portzentaje-puntukoa), eta arraila hori positiboa dela eurogunean (1,8 puntukoa).
Hitzaldian, gobernadoreak ohartarazi du inflazioaren presioak oso handiak eta iraunkorrak izaten ari direla, eta “errenta erreal esanguratsuen beherakada” eragiten ari direla. “Inflazioaren hazkundearen tamainak ez du aurrekari berririk”, adierazi du.
Inflazioa, 1977koaren parekoa
Zehazki, euroaren eremuan, Kontsumoko Prezioen Indize Harmonizatua (IAPC) % 9,1 izan zen abuztuan. Espainian, 2020ko amaieran tasa negatiboak izatetik 2022ko abuztuan % 10,5era igo da. Erreferentzia gisa, antzeko azelerazioa aurkitzeko 1977ra arte egin behar da atzera.
Eta hori, nahiz eta Espainian energia-prezioen gorakadari eusteko hartutako neurriek ehuneko 1,8 puntu murriztu duten guztizko inflazioa aldi horretan, Espainiako Bankuaren arabera.
Bestalde, erakundeak ohartarazi du 2021eko abendutik 2022ko abuztura 8,1 puntu igo dela elikagaien prezioen urte arteko aldakuntza-tasa. Gainerako ondasun eta zerbitzuetan ere nolabaiteko translazioa eragin du: kalkuluen arabera, elikagai-lehengaien prezioak 10 puntu igotzeak KPI orokorrean lau hamarreneko eragina izaten du urtebeteren buruan.
Egoera horrekin guztiarekin, Hernández de Cosek adierazi du soldatapekoen ordainsariaren aurrerapena % 4,8koa izan zela Espainian bigarren hiruhilekoan, inflazioaren oso azpitik. “Etxeen erosteko ahalmenaren galera oso nabarmena da”, azaldu du gobernadoreak, eta enpresen marjinen aldetik, nolabaiteko egonkortasuna erakusten dutela adierazi du.
Fenomeno horri aurre egiteko, gobernadoreak defendatu egin ditu Europako Banku Zentrala (EBZ) tasak igota politika ekonomikoan hartzen ari den erabakiak, eta aurreratu du epe ertainean inflazioa % 2ko helburura itzuliko dela ziurtatzeak “interes-tasen igoera gehigarriak eskatuko dituela”.
Errenten ituna
Ohartarazi duenez, agertoki horretako arrisku-elementuetako bat bigarren txandako balizko ondorioei buruzkoa da, eta oraingoz ez lirateke gertatuko. Hori dela eta, gizarte-eragileek errenten ituna lortzeko beharra azpimarratu du.
Esparru horretan, enpresen eta langileen arteko kostuen banaketa adostu beharko litzateke, beren marjina unitarioak murriztea onartu beharko luketelako, gobernadorearen arabera, haien erosteko ahalmena “ezingo bailitzateke bere horretan mantendu”.
Errenten balizko itunak saihestu egin beharko luke neurriak orokorregiak izatea, eta soldata-igoerei eta marjinen bilakaerari buruzko urte anitzeko konpromisoak jaso beharko lituzke.
Ildo horretan, “Desiragarritzat” jotzen du iraganeko inflazioaren edo babes-klausulen soldatak automatikoki iradokitzeko formulak saihestea, soldaten eta prezioen igoeren artean atzeraeragina eragiteko arriskua murrizteko.
Gastu publikoari dagokionez, gobernadoreak uste du saihestu egin beharko litzatekeela indexazio automatikoko klausulen erabilera orokortua, eta, aldi berean, Europako mailan, arau fiskalen berrikuspenak haren sinplifikazioa jasotzearen alde egin du, gastu publikoa hazteko arau bat ezarriz.
BPGaren gaineko zorraren ratioan aingura jarrita, bai eta oparoaldi ekonomikoetan koltxoi fiskalak metatzeko gaitasuna sustatzea ere, krisi-uneetan erabiltzeko.
Zerga-baterakuntzako plana
Espainiaren kasuan, kontu publikoen iraunkortasuna indartzeko, epe ertaineko estrategia bat hartu behar da, pandemiak eta gerrak atzeraldiak eragindako ondorio ekonomikoak gainditu ondoren betearazte aldera urte anitzeko zerga-baterakuntzako plan bat berehala zehazteko.
“Plan horrek adostasun politiko zabala izan beharko luke, eta, horrekin batera, gastu publikoaren eta zerga-sistemaren eraginkortasuna berrikusi beharko litzateke, eta administrazio publikoetako maila guztiak sartu beharko lirateke”, berretsi du gobernadoreak.
Egungo egoerarekin, gobernadoreak ohartarazi du finantzaketa-baldintzak gogortzeak enpresa eta etxe batzuek jasaten duten presio finantzarioa areagotu dezakeela. Espainiarako, merkatu-motetan ikusitako hazkundea kontuan hartuta, kalkulatzen da finantza-gastuek zorpetutako enpresa ertainaren interesen aurreko emaitza ekonomikoen gainean duten pisua 2,5 eta 5,6 puntu artean handituko litzatekeela epe laburrean, epe laburrera birfinantzatzen diren zorraren eta kredituen ehunekoaren arabera.
Etxekoen unitateen kasuan, kalkulatzen da zorra duten eta finantza-karga garbi handia izatera igaroko liratekeen familien proportzioa ia 4 puntu handituko litzatekeela Espainian.
Azkenik, gobernadoreak azaldu duenez, interes-tasak handitzeko egungo itxaropenak txertatuta, zor publikoaren finantza-karga BPGren % 2,2tik 2021eko itxieran % 2,6ra igoko litzateke Espainian 2024an.