Espainiako Bankuak Espainiako ekonomiaren hazkunde-aurreikuspena % 4,5era igo du aurten, ekaineko aurreko kalkuluekin alderatuta lau hamarren gehiago, baina 1,4 puntu murriztu ditu 2023koak, % 1,4ra arte, Gobernuak kalkulatutako % 2,1aren oso azpitik. 2024rako, % 2,9ko hazkundea aurreikusten du, hiru hamarren gehiago.
Asteazken honetan argitaratutako Espainiako Ekonomiaren Hiruhileroko azken Txostenaren arabera, pandemiaren aurreko produktu-mailaren susperraldia 2024ko lehen hiruhilekora atzeratuko litzateke ziurrenik, erakundeak ekainean proiektatutakoa baino bi hiruhileko beranduago.
Espainiako ekonomiaren BPGren maila 2019. urtearen amaieran lortutakoa baino 2,2 puntu txikiagoa da oraindik, eta euroaren eremuan, berriz, jarduera-maila ia 2 puntu handiagoa izango litzateke aurtengo bigarren hiruhilekoan.
Datorren urteko hazkundearen beheranzko berrikuspen nabarmena inflazio-tasa handiagoei, finantzaketa-baldintza ez hain onuragarriei, energia-krisiaren areagotzeak gehien kaltetutako adarretako enpresek beren jarduera garatzeko, ziurgabetasuna handitzeko eta eskari globala ahultzeko dituzten zailtasunei zor zaie.
Gainera, aurten hazkunde-estimazioak hobetu diren arren, Espainiako Bankuak jarduera ekonomikoan “dezelerazio nabarmena” aurreikusten du 2022ko bigarren erdian, eta 2023an “arraste-efektua” izango du. Beraz, erakundeak aurten proiektatutako % 4,5eko aurrerapenak, funtsean, jardueraren gorakadak islatzen ditu, bigarren hiruhilekora arte gauzatu direnak.
Espainiako Bankuak azaldu duenez, bigarren hiruhilekoko jardueraren gorakadaren ondoren, hainbat garapenek eragin negatiboa izan dute udako hiletako jardueran, eta aurreikuspen ekonomikoak “ilundu” dituzte. Izan ere, hirugarren hiruhilekoan aurreikuspenen arabera hiruhileko arteko % 0,1eko hazkundea baino ez da izango.
Berehalako hiruhilekoei begira, gasaren eta elektrizitatearen prezio garestiek jarduera ekonomikoari kalte egingo diote, baina Espainiako Bankuak ez du gasaren errazionamendu larririk aurreikusten Errusiatik datorren horniduraren erabateko etenduraren aurrean.
Jarduerak gero eta indar handiagoa hartuko luke udaberritik aurrera, energia-merkatuetako tentsioak pixkanaka arinduz, hornikuntza globaleko kateetako aldaketak pixkanaka konponduz eta ‘Next Generation EU’ programari lotutako funtsen hedapen erlatibo handiagoari esker.
Hala ere, erakundeak ohartarazi du ekaineko proiekzioekin alderatuta “nolabaiteko atzerapenarekin” garatzen ari dela. Orain, Espainiako Bankuaren kalkuluen arabera, aurten 12.000 milioi euro iritsiko dira, eta aurretik 20.000 milioi baino gehiago aurreikusi ziren.
Turismo-fluxuak
Bestalde, kanpotik datozen turismo-fluxuak, osasun-krisiaren aurreko mailak berreskuratu dituztenak, jardueraren euskarri izango dira, nahiz eta haien dinamismoa moteldu egingo den epe laburrean, balizko turisten errenta errealen gaineko inflazio-hazkundearen eraginez.
Inflazioari dagokionez, Espainiako Bankuak gora egin du 2022ko aurreikuspenetan, urte honetarako aurreikusitako % 7,2tik % 8,7ra. Gainera, aurreikuspenek okerrera egin dute 2023rako, orduan KPIa % 5,6an kokatuko baita, aurreko aurreikuspena baino hiru puntu gehiago. 2024an, % 1,9ko tasak zenbatetsi dira, aurreko aurreikuspena baino hamarren bat handiagoak.
KPI orokorrak ez bezala, ez da espero azpiko inflazioa egungo maila altuetatik datorren udaberrira jaistea. Horren arrazoia da datozen hilabeteetan enpresen kostu-igoera berriak salmenta-prezioetara eramaten jarraituko dela.
Izan ere, azpiko osagaia % 3,9ra iritsiko da aurten, aurreko % 3,2aren aldean, eta % 3,5era apalduko da 2023an (aurreko kalkuluko % 2,2aren gainetik) eta % 2,1era 2024an, aurreko aurreikuspena baino hamarren bat gorago.
Azken hilabeteetan inflazioaren dinamika izan duen elementu bat gasaren prezioaren igoera horren ondorioak mugatzeko agintariek abian jarritako jarduerak dira.
Zehazki, kalkulatzen da abuztuan neurri horiek inflazio orokorraren tasa ehuneko 2 puntu baino pixka bat gehiago murrizten lagundu zutela. Zenbateko horren erdia, gutxi gorabehera, elektrizitatea sortzeko erabilitako gasaren prezioa mugatzeko mekanismoaren ondorioekin bat dator.
Enpleguaren bilakaerari dagokionez, erakundeak eutsi egin dio aurtengo aurreikuspenari, % 12,8ko batez besteko langabezia-tasa espero baitu. Hala ere, 2023an % 12,9ra igoko litzateke apur bat, eta 2024an % 12,4an amaituko litzateke.
Defizit publikoa, BPGren % 4,3an
Bestalde, erakundeak hobetu egin ditu aurtengo diru-sarreren eta gastuen zenbatespenak, defizit publikoa BPGren % 4,3an geratuko baita 2022an, aurrez kalkulatutako % 4,6aren aldean. Gainera, aurreikuspen hobeak daude 2023rako ere, % 4ko tasarekin, aurreko % 4,5aren aldean, baina hamarren bat egin du okerrera 2024koa % 4,3ra.
Bestalde, 2022an zorraren estimazioak hobetu ditu, orain BPGaren % 113,3an kokatu ondoren, aurretik aurreikusitako % 114,9aren aldean. 2023ra begira, zorra BPGren % 110,7an kokatuko da, % 113,2ko aurretiko estimazioa baino hobeto, eta 2024an % 110eko atalasetik jaitsi eta % 109,9an kokatuko da, aurreko aurreikuspenetan baino hobeto ( % 112,5).
Espainiako ekonomiarako arrisku nagusia gasaren merkatuaren bilakaeraren eta prezioen bilakaeraren nahiz kantitateen adierazpenaren ondorio da. Prezioen egoera txarrean, 2024ko BPGaren maila egungo proiekzioetan inplizituki ezarritakoa baino puntu bat txikiagoa izango litzateke; inflazioa, berriz, 1,1 puntu handiagoa izango litzateke 2023an, eta bost hamarren handiagoa 2024an.
Gainera, erakundeak ohartarazi du ziurgabetasunak daudela prezioen eta kostu berrien igoerak ekonomiaren gainerako prezioetara eta soldatetara eramateari dagokionez.
Ekoizpen-kotsuak handitzea
Ildo horretan, ohartarazi du azken hilabeteetan ekoizpen-kostu handienak azken prezioetara transmititzeko intentsitateak “handitu” egingo lukeela “bigarren itzuliko ondorioak edo prezioen eta soldata esanguratsuen arteko berrelikadura eragiteko probabilitatea”, eta, beraz, inflazio-prozesua larriagotu egingo litzatekeela.
Era berean, ziurgabetasun handiko egungo testuinguruan, ezin da baztertu aurrezpenak gora egitea prekautorio-arrazoiengatik, eta horrek etxeen gastua eta kontsumo agregatuaren dinamismoa oztopatzea.
Azkenik, Espainiako Bankuak ohartarazi du enpresen eta familien errenten balio errealean metatutako galerek, interes-tasa handienekin batera, egoera ekonomiko eta finantzario ahulagoa duten agenteen kalteberatasuna areagotzen dutela, eta horrek eragin handiagoa izan dezakeela haien gastu-mailetan.
Angel Gavilan Espainiako Bankuko zuzendari nagusiak patronalaren eta sindikatuen arteko errenta-itun bat bultzatzearen garrantzia azpimarratu du. Gavilanek adierazi du, hala ere, itun hori inplizituki gertatzen ari dela, soldaten hazkundea inflazioarena baino txikiagoa izaten ari delako eta enpresen marjinak nahiko edukita mantentzen direlako.