Biozientziek protagonismo handia hartu dute azken urteotan, soluzioak ikertzeko, testatzeko, ekoizteko eta merkaturatzeko duten gaitasunagatik, sendagaietatik hasi eta mugikorreko aplikazioetaraino, gaixotasunei aurre egiteko eta gero eta zaharragoa den eta orain arte ikusi gabeko gaitzei aurre egin behar dien populazioaren osasuna eta bizi-kalitatea hobetzeko, hala nola covid-19arena.
Bioteknologiak milioika pertsonaren bizitza hobetzeko eta planeta babesteko duen potentziala ia mugagabea da, Ana Polanco Espainiako Bioenpresen Elkarteko (AseBio) presidentearen arabera, etorkizuneko erronka guztien konponbidea izateraino. Izan ere, Espainiako sektore bioteknologikoak inbertsio pribatuko errekorra gainditu zuen iaz, 180 milioi euro baino gehiago bildu baitzituen. Gero eta zaharragoa den populazioaren behar soziosanitarioei aurre egiteko funtsezkoa dela erakutsi du, eta erakusten jarraitzen du, baita gaixotasunen kronifikazioa eta gaixotasun berrien agerpena ere, hala nola koronabirusarena edo tximinoaren baztangarena.
Euskadik ekosistema bioteknologiko indartsu bat finkatzea lortu du azken hamarkadan, nazioartean erreferentzia diren enpresekin lankidetza publiko-pribatuan oinarritua, eta enpresa horietako asko Basque Health Clusterraren parte dira. 90 bazkideen gehiengoak emaitzak hobetu eta plantillak handitu zituen 2021ean.
Maria Pascual de Zulueta Euskadiko Osasun bioklusterreko zuzendari nagusi eta gerenteak adierazi duenez, pandemiaren bi urte hauek lehen mailan jarri dute Euskadi. Gaur egun, María Pascual de Zuluetalak aitortu duenez, ziurtagiri gutxi ditu, eta horrek eragotzi egiten du bere produktuak atzerrian saltzea, batez ere Europan. Horri gehitu behar zaizkio Europako Mediku Agentziak tratamendu berrien segurtasuna bermatzeko ezartzen dituen gero eta eskakizun handiagoak.
Enpresa-ekosistema sendoa
Biozientziei laguntzea da 2022-2025eko Euskadiko Osasun Ikerketarako Esrategia berriaren zutabeetako bat. Helburuetako bat da koordinazio eta lankidetza handiagoa lortzea ikerketa-institutu publikoen (Biocruces Bizkaia, Biodonostia eta Bioaraba, adibidez) eta laguntza- eta enpresa-eremuen artean.
Azken horretan puntako konpainiak aritzen dira bere espezialitate-arloetan, hala nola Viralgen gipuzkoarra, terapia genikoen munduko abangoardian dagoena, non Biogenetics arabarraren jarduera ere kokatzen den. Besteak beste, VIVEbiotech, bide-bektoreen arloan; Biolan; Histocell biofarmazeutika, medikuntza birsortzailean espezializatua; Bexen Medical, maskaren fabrikazioan eta covid-19aren aurkako txertoen izoztean paper erabakigarria izan zuena pandemiaren unerik txarrenetan; edo biomedikuntza noriatiboan aitzindari den biomedikuntzako laborategi arabarra, BTI.
Enpresa-ekosistema horrekin batera, ikerketa funtsezkoa eta intentsiboa da arlo horretan. Horrela, osasun pertsonalizatua RIS3 lehentasuntzat hartuta, Euskadik osasun-arloko ikerketaren eta berrikuntzaren aldeko apustu estrategikoa egiten du, osasun-laguntza hobetzeko, ezagutza sortzeko eta euskal ekonomiak lehiakortasuna hobetzeko palanka gisa.
Ia 10.000 lagun enplegatzen dituen sektorea
CIC bioGUNE eta CIC biomaGUNE bezalako zentroek, biak Basque Research and Technology Alliance (BRTA) delakoan integratuta daudenek, presentzia nabarmena dute nazioarteko aldizkari zientifikoetan eta parte-hartze aktiboa dute nazioarteko I+G+b programetan.
Lan hori Osakidetzako ospitale-sareak Biodonostia, Biocruces Bizkaia eta Bioaraba ospitaleen bidez egiten duen osasun-ikerketarekin osatzen da, eta horiei Donostiako Kronikgune eta Onkologikoa ere gehitzen zaizkie. Mapa osatzen du Bioef Fundazioak, euskal osasun-arloko I+G+b publikoaren buru korporatiboak, eta BHCren parte ere bada.
Euskadiko bioosasunarekin lotutako enpresa-sektoreak ia 1.000 enplegu berri sortu zituen iaz, ia 10.000 profesionalen lan-indarra batu arte, Biolaneko zuzendari nagusi Asier Albizu buru duen Basque Health Clusterraren (BHC) datuen arabera. Gainera, espezializazio- eta profesionalizazio-maila handiko enplegua da, doktoregaiak eta masterrak dituena, eta emakumeen enpleguak garrantzi handia du. BHCren azken batzarraren esparruan, María Pascual de Zulueta zuzendariak adierazi zuen joan den ekitaldian hazkunde nabarmena izan zela sektoreko enpresen eskaera-zorroan, batez ere merkatuan jada produktuak edo zerbitzuak zituzten konpainien artean. Zehazki, sektorearen fakturazioa % 8ko erritmoan hazi zen joan den urtean, 1.880 milioi eurora iritsi arte, eta bilakaera horrek aurten ere maila berean jarraituko duela aurreikusten da.