Eusko Jaurlaritzak ‘Trapezistak’ programa bultzatu du, kalean bizi ziren 115 gazteri laguntzeko. 18 eta 25 urte bitarteko gazteei gida psikosoziala, prestakuntza, lan-bitartekaritza eta bizitoki-baliabidea eskaintzen zaie.
Beatriz Artolazabal Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako sailburuak ‘Trapezistak (trapezistak)’ programa aurkeztu du astelehen goizean Bilbon. Programa hori Eusko Jaurlaritzak bultzatu du eta joan den astean onartu zen Gobernu Kontseiluan.
Zirkozaurre, Zorrotzaurreko zirku-arteen gunea, aukeratu da luze-luzea jartzeko, programan lan egiten duten familia-sarerik gabe gazteak egiten ari diren “oreken” erakusgarri sinboliko gisa.
Kalean bizi ziren 18 eta 25 urte bitarteko pertsonak dira, eta laguntza psikosoziala, prestakuntza eta lan-bitartekaritza eskaintzen zaie, baita bizitegi-baliabide bat ere. Helburua pertsona horiek gizarte-bazterkeriako egoeratik ateratzea da, helduaroaren hasiera “bermez eta duintasunez” garatu ahal izateko tresnak eta laguntza emanez.
‘Trapezistak’ Lehen Urratsa programaren bilakaera bat da, Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako Sailak bultzatua, Inor Atzean Utzi Gabe (Inor atzean utzi gabe) ekimenaren barruan. Ekimena pandemia garaian aktibatu zen, Euskal Autonomia Erkidegoko kaleetan bizi ziren etxerik gabeko pertsonei aterpea emateko.
Gazteak artatzen zituen programa horren zatiak bilakaera izan du astelehenean aurkeztu den ‘Trapezistak’ programara arte eta Eusko Jaurlaritzaren gizarte-politiken esparruan garatu beharreko programarik berritzaileenetako bat bezala. Horretarako, Jaurlaritzako beste sail batzuen laguntza izan dugu, baita beste erakunde batzuena ere, hala nola foru-aldundiena eta udalena.
Guztira 112 mutil eta hiru neska dira Bizkaian eta Gipuzkoan erreferentziazko 17 gizarte-erakunderekin lan egiten duten programa pilotuko lehen “trapezistak”. Programa Agintzari elkarteak koordinatzen du, Peñascal Fundazioaren laguntzarekin.
“Lehen Urratsa taldearen hasierako lan hartatik ikasgai bat ikasi genuen oso garrantzitsua: bazterketa-arriskuan dauden gazteei ostatu bat ematen badiegu eta gizarte-laguntza eskaintzen badiegu, laguntza hori badute, aurrera egitea lortzen dute. Eta zer gertatzen da hori gertatzen denean? Beren ahaleginarekin eta lan handiarekin, lan-merkaturako hautagaitza aurkez dezakete, eta garrantzitsuena, bazterketaren arriskutik aldentzen dira “, azaldu du.
Aurkezpen ekitaldian, emakume trapezista batek parte hartu du, eta Unai Zabala Agintzari programaren koordinatzaileak eta Irene Ginestal Peñascal Fundazioko zuzendariak ere parte hartu dute.
Lau milioi inguruko inbertsio soziala
Era berean, Xabier Legarreta Eusko Jaurlaritzako Migrazio eta Asilo zuzendariak hitza hartu du programaren helburuak azaltzeko. Legarretak lau milioi inguruko inbertsio soziala iragarri du 2023an.
‘Trapezistak’ saioak lan-merkatuan sartzeko prestakuntzan jartzen du arreta, hori baita egin beharreko bidea integrazio komunitarioko eta sozialeko prozesua osatu ahal izateko. Sailburuak emandako datuen arabera, trapezisten % 10ek “enplegu duina” duen lan-kontratua lortu dute, % 17k oso gertu dute eta % 71 prozesuan lanean ari dira.
Puntu horretan, Artolazabalek adierazi du “enplegu duina” dela urtebetetik gorako lan-kontratua izatea, lanaldi osokoa eta lanbide arteko gutxieneko soldata edo handiagoa duena. Ildo horretan, ez ditu zenbatu ikasketak lanaldi partzialarekin uztartzen dituztenak.
Beatriz Artolazabalek ez du “beste errealitate bat alde batera utzi” nahi izan bere hitzaldian, “trapezista gehienak migratzaileak dira, horietako asko Magrebetik etorriak”. “Atzerritarrei buruzko Araudiaren aldaketak lan-merkatuan sartzeko eskakizunak murriztu zituen arren, neska-mutil horiek burokrazia politikoaren oztopoa aurkitzen jarraitzen dute”, deitoratu du.
Zentzu horretan, “itxarote-denborak eta migrazio-izapideen zailtasunak azaltzen du egoera erregularrean dauden pertsonen ehuneko txikia “.
Sailburuak jakinarazi duenez, 46 gazte lanean ari dira dagoeneko, eta beste zazpik aldeko txostena egin dute. “Horrek esan nahi du aukera handiak dituztela lan-eskaintza irmoa jasotzeko eta, ondorioz, haien egoera erregularizatzeko”, nabarmendu du.
Eskubideak, baina baita betebeharrak
Beatriz Artolazabalek azaldu duenez, ‘Trapezistak’ programan sartzeak hainbat eskubide eta betebehar dakartza berekin, eta, beraz, “ez da lore-alfonbra bat, eta ez da bide erraza izango, baina trapezistek konpromisoa hartu dute lan egiteko eta bizitza duina bizitzeko duten eskubidea defendatzeko, entregaren eta erantzukizunaren bidez; eskubideekiko eta betebeharrekiko konpromisoa”.
Horrela, trapezistekin egindako ituna borondateen akordio bat sinatzea. Pertsona bakoitzak beste bat izango du koordinatzaile izango da ibilbide osoan, eta, besteak beste, prestakuntzan eta lan-bitartekaritzan lagunduko dio.
Era berean, Artolazabalek jakinarazi du gazte guztiak ezin direla Trapezistak plataformara sartu. Hori dela eta, Sailak Irauli izeneko beste programa bat garatzen du. Programa hori “zubi bat” da Lehen Urratsa kaleko irteeraren eta Trapezistetarako sarbidearen artean.
Sailburuak adierazi du, horrela, banakako lan gehiago behar dute. “Irauli taldeak euskaraz aipatzen du bere egoerari buelta ematea: kalekoa, babesgabetasunekoa, babes gutxikoa eta perspektiba handirik gabekoa; kontrako norabidean biratzea, iraultzea eta, uneren batean, Trapezistak-en sartzea”, azpimarratu du.
Gaur egun, 118 gazte laguntzen ari dira Irauli programan. Aurkezpen ekitaldira bertaratu direnei ere zuzendu zaie eta bertan trapezista talde bat izan da: “Trapezistak taldearen arima erakutsi nahi diet orain. Hementxe duzue, zuekin batera, gaur gurekin dauden neska-mutil hauek. Izen-abizenak dituzte, bizitza bideratuak eta etorkizunean marraztuak. Oraindik itzulipurdiak ematen dituzte trapezioan, baina laster emango dute azken jauzia lurra jotzeko. Gainerakook hemen txalotzeko eta babesa ematen jarraitzeko hilko gara “, gaineratu du.