Euskadik inoizko aurrekonturik handienak izango ditu datorren urtean, covidak ekonomian izan duen eraginaren ostean berreraikuntzari aurre egiteko. 12.442 milioi euroko gastu-bolumenarekin, aurrekontu operatiboa, zorraren pisua kenduta, % 7 igoko da 2020arekin alderatuta. Beraz, 770 milioi euro gehiago gastatuko dira.
Departamentu bakoitzak astelehenean jakin zuen bere gastu ahalmena datorren ikasturteari begira, baita Jaurlaritzak ezarri dituen lehentasunak ere. Ekonomia suspertzea da erronka nagusia, krisiak gehien kaltetutako kolektiboentzako osasun-laguntza edo laguntzak indartzeko beharraren maila berean.
“Anbizio handiko aurrekontua da, Eusko Jaurlaritzak inoiz izan duen aurrekontu indartsuena, pandemiak sortutako krisi ekonomiko eta sanitarioari aurre egiteko, oraina finkatzeko eta etorkizunari ziurtasunez eta aurrekontu-egonkortasunez begiratzeko urteari indar nahikoarekin aurre egitea ahalbidetzen duena”, adierazi zuen atzo Pedro Azpiazu Ekonomia eta Ogasun sailburuak, Gobernu Kontseiluaren amaieran.
Azpiazuk kontuen funtsezko hiru alderdi nabarmendu zituen. Lehenik eta behin, osasunak eta hezkuntza sailak daude, 236 milioi eta 169 milioi euroko gorakadarekin. Ostean, covid programari esleitutako 542 milioiak eta inbertsio publikoaren gorakadak (955 milioi baino gehiago) daude aurreikusita. Azkenik, berrikuntza eta garapenaren arloak ia %10eko inbertsio extra izango du, 536 milioi eurotara iritsi arte.
Iñigo Urkulluren Gobernuak gehiengoa du Eusko Legebiltzarrean, eta testua arazorik gabe aterako du aurrera, baina, hala ere, babes gehiago bilatzen ari da, berreraikuntzaren aurrekontuari babes politikoa emateko. Elkarrekin Podemosek dagoeneko babestu du aurtengo gastua.
“Gure gastu publikoaren estrategiak euskal ekonomia osoan eragin biderkatzaile handiagoa duten politikak hedatzearen alde egingo du, ekonomia suspertzeko eta pandemiaren aurretik herrialde gisa zeuden erronkei eta aurrean ditugun berriei aurre egiteko”, azaldu du Azpiazu sailburuak Bingen Zupiria Jaurlaritzako bozeramailearekin egindako agerraldian.
Aurrekontu sendoak
Osasun krisiari eta ondorio ekonomikoei erantzuteko testuinguruan, Euskadik baliabide gehiago izango ditu datorren urtean. Alde batetik, Kontzertu Ekonomikoaren Batzorde Mistoan Estatuarekin irailean lortutako akordioak defizitaren zerrenda % 2,2ra igo du 2021ean, eta horrek, aldundien ekarpenekin batera, “aurrekontu sendoa egiteko diru-sarrera nahikoak bermatzen ditu”. Hain zuzen ere, foru ogasunek 9.620 milioi euro sartuko dituzte Lakuako kutxan datorren urtean, hau da, ikasturte honetan baino 854 milioi euro gutxiago. Zorra 1.784 milioi eurokoa izango da.
Bestalde, Euskadik Europar Batasuneko erreskate funtsari lotutako baliabide gehigarriak izango ditu. Eusko Jaurlaritzak hilaren 29an aurkeztuko ditu Bruselako dirua jaso nahi duten jarduerak, baina ez daude Aurrekontuen proiektuan sartuta. Ildo horretan, “herri ikuspegia” izan behar dela esan du Pedro Azpiazuk, eta “baliabideak zein erakundetara iristen diren” gainditu behar dela, “Euskadin zein inbertsio egiten diren Europako funtsekin” erabakitzeko. “Ahalik eta funts gehien xurgatzeko gai izatea, ahalik eta planteamendu pragmatiko eta errealistenarekin. Kontuan izan behar dugu Euskadira iristen den guztiaren % 100ak eragina izango duela gure sektore ekonomiko eta sozialetan, gure herri eta hirietan “, gaineratu du.
Azpiazuk gogorarazi du Euskadirako aurreikuspen ekonomikoek erakusten dutela BPGda % 8,9 haziko dela 2021ean, eta zehaztu du barne-eskariaren agregatuak pandemiaren ondorio ekonomikoak jasango dituela neurri handiagoan. Hala ere, jardueraren dinamismoa poliki-poliki handituko dela aurreikusi da, eta hazkunde-tasa positiboak agertuko direla 2021ean.
Bestalde, familien kontsumoa 2021ean % 8,9an arte errekuperatuko dela nabarmendu zuen, izan ere, jasotako eskaria 2021ean zehar sortuko da. Halaber, 2021ean gastuaren osagai publikoa % 1,5 haziko dela adierazi du, eta administrazio publikoen gastuak “aurreikusitako kolpe ekonomikoa neurri batean orekatzea” bilatuko duela gaineratu du.
Kanpoko eskariari dagokionez, sailburuak uste du epe laburrean esportazioek behera egingo dutela munduko ekoizpen-jardueraren narriaduraren ondorioz, baina uste du suspertzen joango dela ekonomiak eta mundukoak egin ahala, eta euskal kanpo-saldoak “ekarpen positiboa” egingo diola BPGren hazkundeari (urteko batez bestekoa % 0,7 izango da). Eskaintzaren ikuspuntutik, sektore guztiak, salbuespenik gabe, 2021ean hazkunde-tasa positiboetan kokatuko direla adierazi zuen.
Enpleguaren bilakaerari buruz ere hitz egin zuen Azpiazuk, eta kalkuluen arabera, 15.100 lanpostu sortuko dira 2021ean, 2020an galdutako enpleguaren erdia berreskuratuta. Langabezia-tasa % 10,7koa izango da.
Sailburuak azpimarratu zuenez, datorren urtekoa “normaltasunera igarotzeko aurrekontua da”, eta Eusko Jaurlaritzak “inoiz baino gehiago, gizarte politikak bermatzeko eta hobetzeko eta garapen ekonomikoa eta enplegua bultzatzeko” konpromisoekin leiala izaten jarraitzen duela esan zuen. Hori dela eta, proiektu horren % 77,8a gizarte-politikei dagokie, eta, beraz, “berriz ere, 10 eurotik ia 8 Osasun, Hezkuntza, Enplegu eta Gizarte Politiketara bideratzen dira”.