Ramiro Gonzalez Arabako ahaldun nagusiak adierazi du errespetatzen duela Arabako Errioxako Upeltegien Elkarteak (ABRA) ‘Arabako Mahastiak’ izendapena aukeratzea, baina nabarmendu du Arabako upategi “gehienek” Arabako izendapen berezia nahi dutela, kudeaketa organo propioekin, ‘Rioja’ aterkiaren barruan, eta jarrera hori babesten duela Foru Aldundiak.
Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkariak (EHAA) Arantza Tapia Ekonomiaren Garapen, Iraunkortasun eta Ingurumeneko sailburuaren 2022ko urriaren 7ko Agindua argitaratu zuen joan den asteartean, ‘Arabako Mahastiak/Viñedos de Álava’ jatorrizko deitura babestua onartu eta babes nazional iragankorra emateko.
Onda Vascan egindako elkarrizketa batean, Gonzalezek gogorarazi du Arabako Errioxa “kalitate handiko ardoak ekoizteko bidean aurrera” egin duela, “aldaketa sakonak behar dituen izendapen baten barruan”.
“Arabako Errioxan urteak dira kalitatea lantzen jarraitzeko eta, batez ere, bertako ardoak bereizteko aukera planteatzen dela. Ezer gutxirako balio du Arabako Errioxako ardoen kalitatea lantzeak, gero kontsumitzaileari ezin bazaio helarazi ardo horiek Arabako Errioxakoak direla “, gaineratu du.
Bere ustez, “ez dago Errioxa izendapenaren parte den baina ezaugarri bereziak dituen eskualde batean erabakiak hartzeko nolabaiteko autonomia duen kudeaketa-sistemarik”, eta, berretsi duenez, “asko” aurreratu du bere ardoen kalitatearen bereizketan eta upeltegien eta ardoa ekoizteko metodoen hobekuntzan”.
Arabako ahaldun nagusiak azaldu duenez, “ardoa bereizteko ahalegin horren barruan, hainbat aukera daude”, baina badago bat “argi eta garbi gehiengoa dena, sektorearen gehiengoak defendatzen duena, Foru Aldundiaren babesa duena” eta “duela urte askotatik izan duen bultzada pertsonala”, hau da, “Errioxa nortasun-ikurra, Errioxa marka, ez galtzea, Arabako Errioxak Errioxa marka sortu zuelako, baina bai kudeaketa-organo propioak izatea, kontsumitzaileak jakin dezan Arabako Errioxako ardo bat kontsumitzen ari dela”.
Hala ere, adierazi duenez, jarrera hori “zailtasunak aurkitzen ari da Kontseilu Arautzaileak bereizketa horretan aurrera egiteari uko egin diolako, zaila baita azaltzen”.
Errioxa izendapenarekin haustea
Era berean, azpimarratu du duela urte batzuk ekimen bat sortu zuela ABRAk, Arabako Errioxako ardo-ekoizle txikien elkarteak, “Errioxa izendapenarekin hausteko, Errioxa deitura berria eta desberdina sortuz, Arabako Mahastiak/Viñedos de Álava” izenekoa.
“Izendapen hori eratze-prozesua jarraitzen ari da; baimenak emateko ardura duen erakundea, hau da, Eusko Jaurlaritza, legezko izapide guztiak betetzen ditu. Upategi talde baten enpresa-ekimena da, eta, oraintxe bertan, Bruselan behin betiko erabakia hartu bitartean, Eusko Jaurlaritzak, sustatzaileek baldintza guztiak betetzen dituztela iritzita, aldi baterako baimena eman du “, gaineratu du.
Ramiro Gonzalezek errespetua agertu dio enpresa-ekimen horri, “zilegia baita”, baina uste du ez dela “Arabako Errioxako gehiengo handi batek eta upategien eta mahats-ekoizleen gehiengo handi batek eskatzen dutena”. Berretsi duenez, Aldundiak babesten duen “bereizketa eta izen berria” aukeratzen dute, “bai, baina Errioxa aterkipean”.
Bruselak zer erabakiko zain, Kontseilu Arauemailea eta Errioxako Gobernua “Arabako enpresek hartzen duten edozein erabakiren aurka” daudela gogorarazi du. “Uste dut hori ez dela zilegi. Arabako enpresek eskubide osoa dute, lege-esparruaren barruan, erabakiak hartzeko “, adierazi du.
Bere ustez, “benetan zaila da azaltzen Logroñon eta Errioxako Erkidegoan ez, baizik eta Araban kokatuta dauden enpresei beren eskumen- eta autonomia-eremuaren barruan hartu beharreko erabaki zilegietan behin eta berriz sartzen direla”. “Nik berariaz eta irmo defendatu behar dut Arabako enpresek beren erabakiak lege-esparruaren barruan hartzeko duten gaitasuna”, azpimarratu du.
Borroka politikoa
Gonzalezen ustez, Errioxako Erkidegoan “eztabaida eta borroka politiko izugarria dago” Alderdi Sozialistaren eta PPren artean, “luzaroan gobernatu baitu eta berriro egin nahi baitu”. Testuinguru horretan, “eztabaida politiko bihurtu dute gai hori, eta Arabako upategien aurka nork duen jarrera beligeranteagoa ikusteko daude”, adierazi du.
“Hori ez da ona, ez dio sektoreari laguntzen, eta Errioxa izenaren izen ona zalantzan jartzen ari dena Kontseilu Arautzailea eta Errioxako Gobernua dira, sektorea eskatzen ari den edozein irekitze edo aldaketa motari uko egin diotelako”.
Bere ustez, “zalantzarik gabe, gai hau politizatzen ari dira”, eta Kontseilu Arautzailea kritikatu du “enpresa guztien interesak defendatzekoak ez diren jarrerak hartzeagatik, batez ere Errioxako Erkidegoan dauden interes oso zehatz eta oso partikularrak defendatzeagatik baizik”.
“Arabako aldetik, enpresek enpresa-eskubide legitimo bat defendatu behar dute”, azpimarratu du, eta, bere ustez, eskualde osoarentzat onena “Errioxa aterkipean jarraitzea” dela azpimarratu du.
Azaldu duenez, “Arabako upeltegiak Errioxa sor-markaren jatorrian daude”, eta horri uko egitea “akatsa litzateke”. “Baina zilegi da upategi talde batek uko egitea bere enpresa-interesentzat onena dela uste badute”, adierazi du.
Izendapen propio baten alde
Ildo horretan, azpimarratu duenez, “Arabako Errioxako upategi gehienak izendapen propio baten alde daude, kudeaketa-organo propioekin, baina Errioxaren barruan”, Bordele ereduarekin gertatzen den bezala, “dozenaka izendapen” hartzen baititu. “Jatorrizko izena modernizatzeko urratsa da, kontsumitzaileari informazio gehiago emateko, Arabako Errioxa bat dela jakin dezan”, adierazi du.
“Hori da Diputatuen Kongresura eramango den eta oraingoz aurrera egin ez duen Lege Proposamenarekin lortu nahi dena”, adierazi du. “Baina ziur nago, noizbait, berandu baino lehen, bide hori ireki egingo dela, Arabako Errioxako gehiengoari interesatzen zaiolako, eta nik uste dut sektorearen zati handi bati ere interesatzen zaiola Errioxako Erkidegoan bertan, han ere ez baita berdina zonalde batzuetan edo besteetan egiten den ardo guztia”, esan du.
Arabako ahaldun nagusiak uste du ‘Errioxa’ ren barruan izendapen berezia lortzeak “Arabako Mahastiak” baino “bide luzeagoa” egitea esan nahi duela, “Arabako Riiojako upategi gehienak bilduko lituzkeelako eta zailagoa delako”, eta Kontseilu Arauemaileak onartu behar duelako.
Eusko Jaurlaritza edo Ekonomiaren Garapen, Iraunkortasun eta Ingurumen sailburua ‘Arabako Mahastiak’ proiektuarekiko abegikorragoak ote diren galdetuta, ukatu egin du bestelako iritzirik dagoenik. “Etengabeko elkarrizketa dugu Jaurlaritzarekin, eta nik pertsonalki Arantxa Tapiarekin, eta jarrera bera dugu. Jaurlaritzak ulertzen du, eta gu bat gatoz horrekin, Arabako Mahastiak izena izapidetu behar dela baldintzak betetzen baditu “, adierazi du. Horregatik, Jaurlaritzak “zuzen” jokatu duela uste du, eta berak ere “upategi horiek izen horretan sartzeko duten eskubidea” defendatzen du.