Metalaren sektoreak 150.000 langile inguru behar ditu bere enpresen egungo eta etorkizuneko eskaerari erantzuteko, soldatzaile eta argiketarietatik hasi eta 3D teknologietako eta robotikako espezialistetara, Confemetal-en kalkuluen arabera.
Industriak, merkataritzak eta metalaren zerbitzuek behar dituzten langileen profilak zehazten dituen azterlan hau oinarri izango da Confemetalek CCOO eta UGTrekin batera diseinatuko duen sektorerako etorkizuneko prestakuntza-planerako.
Zehazki, metalaren patronalaren arabera, sektorean gero eta profesional kualifikatu gutxiago dago, eta horrek mugatu egiten ditu gaur egun, eta, etorkizunean, baita jardueraren hazkundea eta ekonomiaren produktibitatea eta lehiakortasuna ere.
Enpresa-erakundeak ohartarazi duenez, ekonomia hazten hasten bada, metalaren industria, zerbitzuak eta merkataritza ez dira gai izango prestakuntza egokia duten profesional kualifikatuen eskariari aurre egiteko.
Confemetalen kalkuluen arabera, metalaren industrian soilik 60.000 langile inguru behar dira lanbide tradizionaletan prestatzeko, hala nola tornularitzan, fresaketan, matrizegintzan, soldaduran eta galdaketan, baina baita produktuaren diseinuari lotutako jarduera berrietan ere; digitalizazioan; automatizazioan; 3D teknologietan; datu-baseetan; prozesuen kontrolean; ingurumenaren eta energiaren kudeaketan; segurtasunean; robotikan eta logistikan, besteak beste.
Metalaren zerbitzuen eta merkataritzaren kasuan, Confemetalek 90.000 langile trebatu inguru behar direla kalkulatu du. Metaleko lanbideak dira, eta honako instalazio hauez arduratzen dira: ura, elektrizitatea, berokuntza, hotza eta klimatizazioa, isolamendu termikoa eta akustikoa, telekomunikazioak, birziklapena eta energiak, bereziki berriztagarriak.
Confemetalen kalkulu horiek egungo jardueran oinarritutako zenbatespenak dira, eta langile kualifikatuen eskaintza zabala izanez gero, sektoreak enplegu gehiago sor lezakeela. Izan ere, argudiatzen dute metalaren arloko zenbait enpresa-proiektuk beren dimentsioa murrizten dutela edo, hain zuzen ere, langile kualifikatuen faltagatik ezesten direla.
Confemetalek nabarmendu du prestakuntza oso garrantzitsua dela sektoreak bere jarduerari eusteko, baina baita lanpostuak sortzeko duen ahalmena aprobetxatzeko ere. Plantillen beharrezko prestakuntza eta kualifikaziorik gabe, Europako funtsetan gorde diren berreskuratze-itxaropenak mugatuak izango dira edo ez dute arrakastarik izango, ohartarazi dute.
Instalazio egokien premia
Metalaren patronalak azterlan honetan adierazi duenez, sektoreak behar dituen gaitasunak eskuratzeko instalazio egokiak behar dira, fabriketan eta ekoizpen-zentroetan daudenekin pareka daitezkeenak, baita “kualifikazio handiko” irakasleak eta ikaskuntzarako denbora nahikoa ere. Faktore horiek guztiek prestakuntza-eskaintza garestitzen dute, eta, beraz, inbertsio-maila handiagoa behar dute.
Horri, Espainiaren kasuan, hainbat arazo gehitu behar zaizkio: hezkuntza-sistematik datozen gazteak sartzea mugatu egiten dute demografiak eta metalaren sektorean lan egiteagatik dagoen “nolabaiteko desafekzioak”, eta horrek “nolabaiteko desabantailarekin” lehiatzen du beste sektore batzuen aurrean talentua atzemateko orduan. Horrek, era berean, langile edo ikasle potentzialen gabezia objektiboa dakar.
Hala, Confemetalek uste du prestakuntzak lagundu egin behar duela industriako enpleguak erakargarriago egiten, batez ere emakumeentzat, horiek sektorean sartzea “erraztu eta bizkortu” egin beharko litzatekeelako.
Eskumenen azterketa hori egiteko, Confemetalek inkesta bat egin die bere lurralde-elkarteei, sektorean 2019ko martxotik 2021eko martxora bitartean sinatutako 4,35 milioi lan-kontratu baino gehiago aztertu ditu, 917.000 enplegu-eskaera baino gehiago 2019-2021 aldiko martxoan, eta urte horietan sektoreko enpresek programatutako 142.000 prestakuntza-ekintza baino gehiago.
Gaitasun-premia nagusiak
Metalaren industriari dagokionez, Confemetaleko lurralde-elkarteek adierazi dute gaitasun-premia nagusiak honako hauek direla: linea automatizatuak eta robotikakoak maneiatzeko gai diren profesionalak, produkzio-prozesuak aztertzeko eta zehazteko gai direnak, ekoizpena optimizatzeko gai direnak eta makineria konpontzeko gai direnak, besteak beste. Horiek guztiek 5,80 eta 6,65 arteko kritikotasun-indizea eta estaldura-zailtasuna dute, 8 puntukoa guztira.
Metalaren industriako kontratazioari eta enplegu-eskariari buruzko datuak aztertuta, ekoizpenaren arloko piezen makinaria da lehentasunezkoena, aztertutako kontratuen erdiak baino gehiago biltzen baititu, eta, ondoren, prebentziozko mantentze-lanak, kontratuen herenak biltzen baititu.
Hala ere, bi funtzio horiek ez datoz bat eskaintzaren eta eskariaren artean, sinatutako lan-kontratu bakoitzeko enplegu horiek eskatzen dituzten pertsonen ratioa 0,29 eta 0,24 baino ez baita, hurrenez hurren. Tasarik baxuena prozesuen kontrol estatistikoak (0,01) eta ekonomia zirkularrak eta hondakinen kudeaketak (0,22) dute.
Metalaren sektoreko handizkako merkataritzan, konpetentzia profesionalen arazo handienak, estaltzeko duten zailtasunagatik, ebaketa eta zulaketa, matrizegintza eta soldadura funtzio operatiboek erakusten dituzte, biak ere 7 indizearekin, 8 guztira.
Azterketaren emaitzak aztertu ondoren, Confemetalek sektorerako diseinatu beharreko prestakuntza-planak, 2023rako hitzarmen kolektiboan aurreikusitakoak, ez dezala jaso ikastaro edo espezialitateen eskaintzaren egitura konbentzionala, ez baitator bat sektoreak behar duen “mikrogaitasunen” eskaerarekin.
Prestakuntza eskaintza malgua
Horrela, prestakuntza-ekintzen eskaintza “malgu” baten alde egiten du, batez ere iraupen laburrekoak, emaitza behagarriei lotutako ikaskuntza-helburuekin eta enpresen benetako premiei erantzungo diena.
“Gaitasun-premiei eraginkortasunez erantzuteko, ikaskuntzako ekosistema sektorial bat behar da, pertsonen etengabeko trebakuntza-prozesua erraztuko duena, hainbat ekimenen integrazio koherentearen bidez”, dio.
Sektorearen egoera hobetzeko eta industria-enpleguetan prestakuntza sustatzeko, Confemetalek honako hauek eskatzen ditu: lanaldiari eta soldatari buruzko prestakuntza-kontratuak erraztea, prestakuntzarekin lotutako gazteen eta 45 urtetik gorakoen kontratuak hobetzea, eta prestakuntza duala bezalako formuletan oinarritzea, gazteen langabezia murrizten lagunduko lukeena.
Lanbide-heziketa duala lanbide-heziketa tradizionalaren aldaera bat da; bertan, ikasleak ikastetxeko prestakuntza eta enpresa bateko ikaskuntza konbinatzen ditu.
Confemetalek eskatzen du, halaber, enpresek beren langileei eskaintzen dieten prestakuntzaren finantzaketa eta fiskalitatea hobetzea, eta lanbide-heziketaren, goi-mailako irakaskuntzaren eta etengabeko prestakuntzaren helburuen artean lan-merkatua eraginkorragoa egitea.