Euskadin talentua erakartzeko estrategia baten beharra aldarrikatu du Confebaskek, erronka demografikoari aurre egin ahal izateko; izan ere, “erretiro handia” behar du, eta jaiotza-tasa handiagoa izateaz gain, immigrazioa ere behar du, “kanpoan bizi diren euskal herritar guztiak itzultzen badira ere, ez litzatekeelako arazoa konponduko”.
Euskal patronalak eta bere kide diren elkarteek (Adegi, Cebek eta Sea) urteroko ekitaldia egin dute astelehen honetan Bilbon, covid-19aren pandemiak eragindako murrizketen ostean, ‘Euskal enpresak erronka demografikoaren aurrean’ gaiari heltzeko.
Isabel Busto EAEko patronaleko presidenteak gogorarazi duenez, Euskadi “balantze demografiko txarrena duten Europar Batasuneko herrialdeen artean dago”, gizarte zahartua du, Europako jaiotza-tasarik txikienetakoa, eta azken urteetan “lanerako adinean dagoen biztanleria pixkanaka murrizten hasi da”.
Gainera, lanean ari diren hiru pertsonatik bik 40 urte baino gehiago dituzte, eta horrek esan nahi du langile gehienek 20 edo 30 urteko epean hartuko dutela erretiroa, Confebaskek aurkeztutako diagnostikoaren arabera. Eduardo Aretxaga zuzendari nagusiaren hitzetan, Euskadik “ez du dimisio handiko arazo bat, erretiro handikoa baizik”.
Esparru horretan, Aretxagak nabarmendu du esku artean ditugun proiekzio demografikoak zuzentzen ez badira, “ondorio negatiboak” ekarriko dituztela; izan ere, “zenbat eta demografia gutxiago, orduan eta garapen ekonomiko txikiagoa eta, beraz, ongizate-egoera txikiagoa”. Beraz, “berpizkunde demografikoa” aldarrikatu du.
Oparotasunari eustea
Ildo horretan, zehaztu duenez, “Euskadin gaur egun dagoen oparotasunari eusteko”, 400.000 langile gehiago beharko lirateke datozen 30 urteetan (237.000 belaunaldi-erreleboa estaltzeko eta 177.000 gehiago hazkunde ekonomikoa sendotzeko). Gainera, “euskal ekonomiak Estatu osoan zuen tamaina erlatiboa berreskuratu” nahi bada, beste 140.000 langile gehiago izan beharko lirateke.
Hori dela eta, “jaiotza-tasa handiagoa” behar dela azpimarratu du, baina baita “enplegurako immigrazio gehiago” ere. “Euskaditik kanpo bizi diren euskal biztanle guztiak itzuliko balira ere (98.000 INEren erroldaren arabera), ez genuke pertsonen eta talentuaren gabezia konponduko”, adierazi du.
Testuinguru horretan, Confebaskek arlo horretan “herri estrategia” baten beharra aldarrikatu du. Isabel Bustoren hitzetan, “Basque Talent estrategia moduko bat”, guztion artean diseinatua, erakundeak, enpresak, unibertsitateak, hezkuntza sistema oro har, herrialdearen ikuspegi bateratu eta zeharkakoarekin, aurre egin behar diogun erronkari aurre egin ahal izateko “.
Bere ustez, estrategia horrek bi ardatz izan behar ditu: jaiotza-tasa sustatzeko edo lana eta familia bateragarri egiteko beharrezkoak diren laguntzak ematea, eta, gainera, “enplegurako immigrazio-politika espezifiko bat”, gure artean ihes egiten edo babesa bilatzen dutenekiko elkartasuna ez ahazteko, noski, baina, era berean, haien talentua ere behar dugula kontuan hartzeko.
Pertsonen etorrera erraztea
Horrela, pertsonen etorrera erraztuko duen sistema bat diseinatzearen aldeko apustua egin du, “behartsuenen asistentzia alde batera utzi gabe”; izan ere, adierazi duenez, “kontua ate berri bat irekitzea da, ez bat bera ere ixtea”.
Ildo horretan, Espainiako Gobernuak sustatu dituen aurrerapenak aitortu ditu, profesionalak falta diren sektoreetarako langileak jatorrian kontratatzea errazteko, bai eta atzerritarrei prestakuntzarako bizileku- eta lan-baimenak emateko ere. Kanpoko talentua erakartzera bideratutako hiru euskal aldundien zerga-pizgarriak ere baloratu ditu.
Confebaskeko presidenteak, gainera, beste hobekuntza batzuk sartzeko aukera planteatu du, hala nola “Euskadira lanera etortzea erabakitzen dutenen tramiteei eta gizarteratze osoari erantzuteko leihatila bakar bat” edo euskal enpresen beharrei erantzuteko berariazko prestakuntza-planak.
Enpresen aldetik, “enpresa-kultura” eskaini behar dutela ohartarazi du, “lan-harremana lehen bezala ulertzen ez duen belaunaldiarekin bat datozen balio eta baldintzekin”. “Eta ez gara soldata lehiakorrez bakarrik ari. Lana eta familia uztartzeak, telelanak, ordutegien askatasunak, onura sozialek, lan-giro ‘atseginak’, talde-lanak eta lidergo partekatuak zeregin erabakigarria dute hautagaiak erakartzeko eta mantentzeko orduan “, ohartarazi du.
Euskadi “ezagutaraztearen” garrantzia azpimarratu ondoren, “erronka demografikoaren aurrean, diagnostiko komun bat eta estrategia partekatu bat, inplikatutako eragile guztien arteko lankidetza handiena, beste herrialde batzuetan ikusitakoan oinarritutako proposamen zehatzak eta zeharkakoak, eta nola ez!, komunikazioa” defendatu ditu.
Mahai-ingurua
Eduardo Junkera, Cebek, Carolina Pérez Toledo eta Pascal Gómez Adegiko eta SEAko presidenteek mahai-ingurua egin dute, eta euskal enpresek talentua aurkitu, erakarri eta mantentzeko dituzten zailtasunak aipatu dituzte, bai eta aldaketa sozialetara eta profil profesionalen eskaera berrietara egokitzen jakitearen garrantzia ere.
Aipatu dituzten gaien artean, Junkerak egiturazko konponbideen beharra azpimarratu du, eta “talentua xahutzea” saihesteko deia egin du, gazteak gero eta “lerrokatuago” egon daitezen enpresen beharrekin, eta etorkin gazteekin lan egingo duten hezkuntza-politikak edo nazioarteko hitzarmenak “benetako” artikulatzeko, jatorrizko herrialdean “irtenbidea” emateko.
Bestalde, Perezek ohartarazi du Euskadik ezin duela onartu “gazteak joatea” eta emakumeak “industriaren arloan ez sartzea”. Gomezek, berriz, “tailer-eskolak nazioartekotzea” edo “Erasmus inbertitu bat” proposatu du, “jendea hona erakartzeko”.
Ondoren, Cecilia Monforte BBVA IT Españako Pertsona, Kultura eta Komunikazio zuzendariak, Juan José Salegui Bellota taldeko Europa, Afrika, Asia eta Latinoamerikako pertsonen arloko zuzendari korporatiboak eta Asier Urzelai Azpeleta CIC Energiguneko Pertsonen Arloko zuzendariak talentua erakartzeko eta mantentzeko enpresa-praktikak aurkeztu dituzte.
Azterlanaren ondorioen aurkezpena
Era berean, immigrazioa enplegurako erakartzeko nazioarteko jardunbide egokiei buruz ie-Team-i enkargatutako Confebaskek egindako azterlanaren ondorioak aurkeztu dira. Iñigo Ugarte eta Maialen Cajaraville ie-Teameko arduradunek azaldu dutenez, identifikatutako ekimen batzuk dagoeneko egiten ari dira Euskadin, eta “falta dena posizionamendu bat sortzea da, estrategia indartu bat, jendeak gu ezagutzeko, lanera etortzeko eta geratzeko bide egokiak izatea ahalbidetuko duena”.
Bilera horretan Jonan Fernandez Eusko Jaurlaritzako Trantsizio eta Agenda 2030en idazkari nagusiak ere parte hartu du. Erronka Demografikorako 2030erako Euskal Estrategia errepasatu du, eta ohartarazi du “irtenbide sinpleek” ez dutela balio horri heltzeko, eta beharrezkoa dela erakundeen, eragile sozialen eta ekonomikoen arteko lankidetza, “herrialdearen helburu” batean.
Fernandezek errentaren, etxebizitzaren eta enpleguaren “funtsezko faktoreetan” jardutearen alde egin du, eta azaldu du Gobernua “emantzipazio-proposamen bat amaitzen saiatzen” ari dela, hiru eremu horietan neurriak planteatzen dituena, 25 eta 34 urte bitartekoen artean eta, bereziki, 25 eta 29 urte bitartekoen artean.
Migrazioari dagokionez, gogorarazi du Estrategiak arlo horretan eskumena izatearen alde egiten duela, euskal administrazioak gutxienez bere gain hartu ahal izan dezan