Bankuak hipoteken epea luzatzeko prest daude, interes-tasen eta inflazioaren igoera azkarraren aurrean kuotak ordaintzeko arazoak dituzten etxe ahulei laguntzeko. Zehazki, neurria oraindik ez dago itxita, eta Jardunbide Egokien Kodearen eranskina izango da. Euriborrari lotutako eta 2012tik aurrera sinatutako hipoteka aldakorrak gutxienez % 30 garestitzen diren kasuetan aplikatuko da, betiere etxeko diru-sarrerak urtean 24.318 eurotik gorakoak ez badira. Beste baldintza bat da kredituak gutxienez familiaren diru-sarreren % 40 hartzen duela, eta hori zorpetze handiko mailatzat jotzen da ( % 30-33tik gorakoa gomendagarria).

Protokoloaren zirriborroak, aldi baterakoak eta erakundeak borondatez atxiki ahal izango direnak, maileguen amortizazio-epea bost urtera arte luzatzea aurreikusten du, betiere hasierako emakidaren datatik 40 urte gainditzen ez badira.

Baina, zer esan nahi du hipoteka baten amortizazio-epea luzatzeak? Epea, adibidez, 25 urtetik 30era luzatzeak hileko kuotaren zenbatekoa jaistea dakar. Horrela, finantza-karga berehala murriztuko litzateke. Hala ere, urte kopurua handitu eta mailegua luzaroago ordaintzen denez, azkenean interes gehiago ordaintzen dira. Hau da, kontsumitzaileen zorra handitzea dakar.

Euriborrak gora egin du nabarmen, eta horrek garestitze historikoa eragin du berrikusten ari diren maileguetan. Erreferentziazko indizearen behin-behineko batez bestekoa % 2,5etik gorakoa izan da urrian, 2009ko urtarrilaren hasieratik ikusten ez ziren mailetara iritsi ondoren eguneko tasan ( % 2,7). Hala, datozen hilabeteetan berrikusi behar dutenak % -0,5 inguruko euriborretik % 3ra igoko dira, adituen arabera. 25 urterako 180.000 euroko hipoteka, euriborraren gaineko % 1eko diferentzialarekin eta urteko berrikuspenarekin, hilean 640 euroko letra bat ordaintzetik 911 eurora igaroko da, hau da, 3.250 euro urtean. % 3,5eko interes-tasa efektiboarekin, interes globalek 90.336 eurori erantzuten diote. Epea 30 urtera luzatzen bada, interesen guztizkoa 110.000 eurotik gorakoa izango da.

Hau da, hipotekaren epea luzatzea erabaki ondoren, eta azken mugaegunera arte, maileguaren ordaindu gabeko printzipala amortizatzen jarraituko da aldizkako kuota berrien bidez, epe berrira egokituta, eta dagokion interesa sortzen jarraituko du. Nolanahi ere, berritzearen ondoriozko kuota ez da izango interes-tasa aldakorra berrikusi aurreko azkena baino txikiagoa.

Baldintza aldaketa

Hipotekaren epea aldatzeak bankuarekin baldintzen aldaketa negoziatzea dakar, eta horri nobazioa esaten zaio. Onartu gabe dagoen errege-dekretuaren babesean hipoteka-berritzeak formalizatzeko eskriturak egintza juridiko dokumentatuen gaineko zerga ordaintzetik salbuetsita geratuko dira. Arintze-neurri horiek sinatzearen eta inskribatzearen ondoriozko notarioko eta erregistroko muga-zergen eskubideak bankuaren kontura izango dira, baina % 50eko hobaria izango dute.

Asufinek hainbat proposamen egin dizkio Europako Banku Agintaritzari (EBA, ingelesezko sigletan), besteak beste, hipoteka aldakorretik finkora aldatzea erraztea edo zero kostuko luzamenduak planteatzea.

Elkartearen ustez, hipoteken epea luzatzea “gaurko ogia eta biharko gosea” da, 6, 12 edo 24 hilabeteko epean kobratzen ez diren interesak “gainerako hilabeteetan atzeratuko direlako eta gainerako kuotak gizenduko dituztelako”.

Aldiz, modu positiboan baloratzen du hipoteken izoztea, CaixaBankek proposatu zuen bezala. Aktibo-bolumenaren arabera herrialdeko erakunde handienak kuotak 12 hilabetez izoztea planteatu zuen. Bankuen eskaintza “zentzuzkoa” dela uste dute, eta familiei mesede egingo diela, datorren urtean kuoten berrikuspenik egingo ez zaielako.

Interes-kostua, bankuen kontura, Adicaeren arabera

Bestalde, Adicaek proposatu du bankuek beren gain hartzea hipoteka-epeak luzatzeak dakarren interes-kostua.

Gobernuak familia ahulenei laguntzeko hartu dituen azken neurriak alde batera utzita, askotan zalantza sortzen da hipoteka aldakor bat tasa finko batera aldatzea komeni ote den. Azken urteetan, Espainiako erakundeek tasa finkoko hipoteken eskaintza hobetu zuten, eta 2012ko otsailean % 6ra ere iristen ez baziren, hamarkada bat geroago hipoteka berrien ia % 77 ziren. Hala ere, interes-tasen igoerarekin, erakundeak bat-batean ari dira tasa finkoak garestitzen, eta ia ez da geratzen UTBren % 3tik jaisten den eskaintzarik.

Espainiako Bankuak, banku-bezeroaren atarian, tasa aldakorreko hipoteka bat finkora pasatzeko erabakia hartu aurretik kontuak botatzea gomendatzen du, maileguaren epea aldatzearekin bateragarria dena.

Kasu honetan, oztopo nagusia da eskaintza berria gogortu egin dela, eta kosta egiten dela UTBren % 3,5etik beherako tasa finkoko hipoteka bat aurkitzea; hala ere, erakunde gehienek mailegua hobaritzen dute bezeroak bere lotura handitzen badu, dela bizitza-, etxe-, funts- edo pentsio-aseguruen kontratazioarekin.

Banku batzuek, hipoteka aldakor batetik finko baterako aldaketa eramangarriagoa izan dadin, hautsak harrotu dizkiete bezeroei tasa mistoko eskaintzak, interes itxiarekin lehen urteetan, bezeroa euriborraren gorakadatik blindatzeko modu gisa, eta, ondoren, tasa aldakorreko aldi luzeagoa, finantza-iturriek EFEri azaldu diotenez.

Egilea Andoni Beitia