Estatuko etxe ahulenen energia-faktura % 70 baino gehiago garestituko da aurten (550 euro inguru) 2020arekin alderatuta, koronabirusaren pandemiak markatutako ekitaldia, Errusiak Ukraina inbaditzearen ondorioz gaur egun duen testuinguruaren ondorioz.
Hain zuzen ere, diru-sarrera txikiak dituzten etxeek aberatsenek baino diru gehiago gastatzen dute beren energia-fakturan, proportzionalki, Cambridge Econometrics-ek asteazken honetan ezagutu duen azken ikerketaren arabera.
Txostenak ohartarazten du energia-gastuaren proportzioa etxekoen unitateen guztizko gastuarekiko nabarmen handitu dela azken bi urteetan.
Hala, diru-sarrera txikienak dituen biztanleriaren % 20ko batez besteko etxekoen unitate batek guztizko gastuaren % 8,8 bideratuko du energiara 2022an, eta 2020an, berriz, ehuneko hori % 5,6ra mugatu zen.
Bestela esanda, ezaugarri horiek dituen etxe batek duela bi urte baino % 72 gehiago gastatzen du energian, hau da, praktikan 550 euro gehiago.
Beste muturrean, diru-sarrerarik handienak dituzten biztanleen % 20ren kasuan, ekitaldi honetan guztizko gastuaren % 5 baino zertxobait gehiago bideratuko da energiara; 2020an, maila horiek % 3,34 ziren.
Kontsumitzaileei kalte egiten dien sistema
Ana Etchenique CECU Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Federazioko presidentearen ustez, “ikerketak argi uzten du egungo prezioen krisia Espainiako kontsumitzaileek energia-hornidura eskuragarria lortzea oztopatzen duen sistema baten pastelaren ginga baino ez dela”.
Cambridge Econometrics-eko adituek ohartarazi dutenez, azken urtean energiaren aldakortasuna eta batez besteko prezioa bizkortu egin dira modu “dramatikoan”.
2020ko urtarriletik, prezioak azken 25 urteetako beste edozein alditan baino gehiago igo dira.
Estatuko elektrizitatearen kasuan, azterketak erakusten du horiek % 100etik gora igo direla, eta erregai fosilak ere nabarmen garestitu direla, diesela buru dela ( % 30), eta ondoren gasa ( % 27).
Dokumentuaren arabera, eskari globalak gora egin du covid bidezko konfinamenduak amaitu ondoren, euroa ahuldu egin da dolarraren aurrean eta, garrantzitsuena, gas naturalaren hornidura murriztu egin da Errusiak otsailean Ukraina inbaditu ondoren.
Erregai fosilen munduko prezioen aldakortasun “historiko” hori eta ekonomietan duten eragina kontuan hartuta, badirudi aukera politiko zuzena energia berriztagarrien hedapen handiagoa dela.
Berriztagarrien kuota bultzatzea
Txostenak azpimarratzen du berriztagarrien kuota bultzatzeak independentzia energetikoa handitzen duela, kontsumitzaile nazionalen esposizioa murrizten duela munduko merkatuaren prezioen aurrean eta elektrizitatea epe luzera merkatzeko potentziala duela.
“Energia-krisiak agerian utzi ditu Europako merkatuek erregai fosilen prezioen aldakortasunari lotuta jarraitzearen inplikazioak, nahiz eta mix delakoak gero eta energia berriztagarri gehiago izan”, gaineratu du Carl Heinemann lanaren egileak.
Bere ikuspuntutik, Espainian energia berriztagarrien kuota, garraio elektrifikatua eta berokuntza eraginkorra handitzeak “eragin desinflazionista izan lezake, eta etxeetako eta enpresetako eguneroko kostuen egonkortasuna hobetu”.
Ikerketak, halaber, Espainiako Gobernuak egoerari aurre egiteko hartutako neurrien multzoa jasotzen du, eta azpimarratzen du elektrizitatea sortzeko gasaren prezioaren mugak nabarmen murriztu eta egonkortu dituela elektrizitatearen handizkako merkatuko erregistroak, bizilagunekin alderatuta.
Hori bai, neurriak kostu handia du, eta epe luzera larrialdiko esku-hartze horiek saihets daitezkeela gaineratzen du, baterietan eta ponpaketa-energia hidroelektrikoan biltegiratzean inbertituz, elektrizitate-eskariaren puntetan gasa ordezkatzeko.