Estatuko egungo politikaren ezaugarri nagusietako bat da Alderdi Popularrak koartada zoragarri bat aurkitu duela Botere Judizialaren Kontseilu Nagusia (BJKN) ez berritzeko. Horrela, bada, bitarteko egoera horri eusten dio, konstituzionaltasun zalantzagarriko egoera horri, kontuan hartuta bokalek lau urtean gainditu dutela Konstituzioak aurreikusitako agintaldia, eta, beraz, iraungi egin beharko litzatekeela (Konstituzioaren 122. artikulua).
Kontseiluko presidenteak bere dimisioaren iragarkian honako hau adierazi zuen: “Zuzentzeko itxaropen guztia galduta, eta Auzitegi Gorenaren eta Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiaren narriadura nabarmenaren aurrean, ezin dut saihestu, erakunde horien buru izateak ez du jada baliagarritasunik, eta, gainera, nire kontzientzia profesionalaren aurkakoa izango litzateke. Hori dela eta, presidente izateari uko egin behar diot; izan ere, hemendik aurrera erantzukizun horretan jarraitzeak gorrotatzen dudan eta onartezina den egoera baten konplize bihurtzeko bakarrik balio dezake.
Botere Judizialaren Kontseilu Nagusia bere osotasunean berritzen da agintaldiko bost urteak igaro ondoren, nahiz eta kargua uzten duen Kontseiluak jardunean jarraitzen duen berria karguaz jabetu arte. Bokalak ezin dira berriz hautatu hurrengo Kontseiluan. Lau urtez jardunean jarraitzea benetako lege-iruzurra da. Gainera, Kontseiluari dagozkion eginkizunak ezin dira bete, Auzitegi Goreneko magistratuak eta justizia-auzitegi nagusietako eta probintzia-auzitegietako presidenteak ezin baitira izendatu.
Sedizio-delitura itzuliz, Espainiako Estatuan Zigor Kodearen (ZK) 544. artikuluaren arabera tipifikatzen da: – Sedizio-errudunak dira, matxinada-delituaren barruan egon gabe, publikoki eta iskanbilaka altxatzen direnak, indarrez edo legezko bideetatik kanpo, legeak aplikatzea edo edozein agintari, korporazio ofizial edo funtzionario publikori beren eginkizunak legitimoki egikaritzea edo erabakiak edo ebazpen administratibo edo judizialak betetzea eragozteko. Aurreikusitako zigorrak hamar urtetik hamabost urtera bitartekoak dira.
Italian, Italiako Zigor Kodearen 336. eta 337. artikuluetan araututako erresistentzia-delituak daude, eta sei hilabete eta bost urte arteko kartzela-zigorra ezartzen dute. Suitzan, Estatuaren edo Konstituzioaren aurkako delituak urtebete baino gutxiagokoak dira. Frantzian, erresistentzia-delitu baliokidea kodearen 433. eta 426. artikuluetan arautzen da, bi urteko espetxealdiarekin. Alemanian, delitu hori hiru urtera arteko zigorrarekin zigortzen da.
Ikus daitekeenez, sedizio-delituak edo haren izen baliokideek Espainiako legediak baino gaitzespen penal nabarmen txikiagoa dute; izan ere, Roxin penalista alemaniarrak dioenez, nazionalismo periferikoen eta asonada militarren aurkako delitutzat hartu zen.
Sedizio-delitua, batez ere proces-eko kondenatuak zigortzen dituena, ospe txarra duen delitua da, eta, ondorioz, zuzenbide konparatuan ia erabat desagertu da (Frantziako zigor-kodean, Erresuma Batuko zigor-zuzenbidean, Italiako zigor-sisteman, Alemaniako 1970eko zigor-kodean). Desordena publikoen eremutik gertu dagoen delitua da, eta testuinguru horretan, Kataluniako herritarren jarduera batzuk epaitu zitezkeen, eta ez buruzagi politikoenak, horien kausalitate-harremana irailaren 20ko eta urriaren 1eko gertakariekin ez baitu epaiak frogatzen.
Zer hertsadura eta indarkeria izan zen garrantzitsuena, Batzorde Judizialaren aurka egin zuten manifestariena edo 700 zauritu baino gehiago eragin zituzten Estatuko segurtasun-indarrena, Servei Català de la Salut zerbitzuak emandako datuen arabera? Gehiegikeria polizialak gertatu ziren, eta beste organo judizial batzuetan ikertzen ari dira, behar bezalako tratamendu jurisdikzionala izan zezaten. Salaketa eta prozesu desberdinak dira, albokoak, eta, beraz, erabakigarriak, proces delakoagatik kondenatutakoen kondena-epaian aldarrikatzen den zigor-kalifikazioaren ondorioetarako.
Nolanahi ere, nekez uler daiteke inguraketa deiturikoak larderiazko edukia baino ez zuenik, agertzeko borondatetik at zegoenik, adierazteko borondatetik at zegoenik, politikoki parte hartzeko borondatetik kanpo zegoenik. Bestalde, kontuan hartuta larderiak subjektu pasiboaren erabakitzeko ahalmenaren urraketa dakarrela, ezin dugu inolaz ere sedizio-delituaren gauzapena kontsideratu, bozketak ez baitzuen garrantzirik izan, ez juridikoki, ez sozialki, eta delitua 13. zenbakiko Instrukzioko Epaitegiko Batzorde Judizialari erakutsitako etsaitasunean ardaztuz soilik, zeinak, bide batez, bere jarraibideak bete baitzituen, sedizio-delitua larriagotzea eragingo bailuke, Auzitegi Gorenaren jurisprudentziak (1991ko uztailaren 3ko AGE) matxinada txikitzat jotzen duena. Artikulu honek aurreikusten duen sedizioa. ZKren 544 artikuluak berariazko subsidiariotasun-harremana du ZKren 544 artikuluaren Zigor Kodearen 472. artikulua.
Hori guztia dela eta, nekez onar daiteke sedizio-delituagatik akusatuak kondenatzea. Izan ere, manifestariek oinarrizko eskubideak erabiltzen zituzten, indarkeria, kasurik onenean, bi norabidetan gertatu zen Guardia Zibilaren eta kontzentratuen aldetik, eta horren guztiaren ondorio da sedizioa, Batzorde Judizial bati jazarri baitzitzaion. Izan ere, Batzorde Judizial horrek bere funtzioa bete ahal izan zuen, eta Guardia Zibilaren eta kontzentratuen arteko liskarra ere bai. Liskar hori, hain zuzen ere, sedizio-delitua aplikatzeko zailtasunen ondoriozkoa da, eta adierazpen kolektibo, politiko, sozial eta laboraletan gertatzen da.
Deskribatutakoa proces delakoaren ondorio juridiko-penalak dira. Epaia emanda dago, kondenak beteta indultuak eman arte eta Katalunian gertatutakoaren interpretazio judiziala argi eta garbi eztabaidagarria da.
Hala ere, epaitutako egitateak eta inoiz judizializatu behar izan ez ziren gatazken politikara itzultzea eta sedizioaren delitua zuzenbide konparatuan aurreikusitakora egokitzea ezin dira aitzakia bihurtu materialki amortizatutako BJKN bat arnasarekin mantentzeko.