Diputatuen Kongresuak gasaren ordainagiria murrizteko eta funtzionarioen soldata % 1,5 igotzeko lege-dekretua baliozkotu du, kontrako botorik gabe eta PPren eta Voxen abstentzioarekin. Bertan, etxebizitzen eraginkortasun energetikoa hobetzeagatik PFEZn aplikatzen diren kenkarien luzapena ere jasotzen da.
Hasierako hitzaldian, Teresa Ribera presidenteorde eta Trantsizio Ekologikorako eta Erronka Demografikorako ministroak dekretuaren ildo nagusiak azaldu ditu. Gasaren tarifa murrizteko neurriak jasotzeaz gain, etxebizitzen eraginkortasun energetikoa hobetzeagatik PFEZri aplikatzen zaizkion kenkarien luzapena ere jasotzen du dekretuak.
Lehendakariordeak berriro onartu du Gobernuak autokontsumo-sareen muga bi kilometrora arte zabaltzea aztertuko duela, azken asteetako batzordeetan parlamentu-talde batzuek hala eskatuta.
Riberak ahalik eta adostasun handiena eskatu du herritarrak eta herrialdeko ekoizpen-sarea babesteko testuan jasotako neurrien inguruan, “Europako energia-merkatuetan tentsio handiak dauden une honetan”.
Maria Montserrat Garcia Chavarria PSOEko diputatuak familiak, autonomoak eta langile erdiak babesteko dekretu honek bultzatutako neurriak azpimarratu ditu. “Gobernu hau egoeraren mailan egon da”, azpimarratu du diputatuak, Espainiak Europako gainerako herrialdeekin alderatuta izan duen inflazio txikiagoa eta urriko enpleguaren zifra “errekorra” azpimarratuz. “Hori da politika egiteko dugun modua”, azpimarratu du.
PPk, Juan Diego Requena Ruiz diputatuaren bitartez, iberiar penintsulako salbuespenean jarri du arreta, bere ustez, Errusiako gasaren eskariak “gora” egin duelako. Era berean, Merkatuen eta Lehiaren Batzorde Nazionalak (MLBN) kontsumitzaileen faktura elektrikoan “propaganda” sartzeko independentzian atzera egin duela salatu du.
Magrebeko gasbide irekita mantentzea
Azken kritika horren oinarria da, dekretua oinarri hartuta, gasaren BEZa jaisteak izango duen eraginari buruzko informazioa sartuko dela faktura elektrikoan. Halaber, Teresa Riberak Midcat gasbideari buruz hitz egin du, Gobernua “Magrebeko gasbidea irekita mantentzeko gai izan ez zela” argudiatuta.
Talde Mistoko Asturiasko diputatu Isidro Manuel Martinez ez dago ados Errege Lege Dekretua baliozkotzearekin, bere ustez tratamendu desberdina izan beharko luketen neurriak biltzeagatik.
Miriam Noguerasek (Junts) salaketaren ildo beretik jarraitu du, testua “bospasei dekretutan” zatitu zitekeela argudiatuta. “Dilisten teoria inposatzera ohitu dira, edo hartu edo utzi”, kritikatu du diputatuak bere hitzaldian.
Voxeko José M.Figaredok bat egin du megadekerronkari egindako kritikekin. Bere hitzaldian, diputatuak Teresa Ribera gonbidatu du Espainiako energia-sistema “Atik Zra” aldatzera; izan ere, bere ustez, Gobernuak funtzionatzen ez duten “adabaki txikietan” oinarritzen ditu bere energia-estrategiak.
EH-Bilduko aurrekontu-bozeramaileak autokontsumoaren bertuteak goraipatu ditu bere hitzaldian, eta Riberak iragarritako bi kilometroko luzapena ospatu du, baina sistema elektrikoaren “kasuistika guztiak” konpontzen ez dituela zehaztu du. Era berean, enpresa energetiko batzuen gardentasun falta salatu du, azken baliabideko tarifari heltzeko herritarrak aurkitzen ari diren arazoei erreferentzia eginez.
Idoia Sagastizabal EAJko bozeramaile ekonomikoak, bere aldetik, dekretua babestu du, baina bezeroak tarifa arautura transferitzeko mekanismo automatikoren bat ezartzea komeni dela zehaztu du, azken asteetan salatu dituzten arazoen aurrean.
Presazko neurri energetikoak
Mas Pais-eko Ines Sabanesen ustez, dekretuaren neurri energetikoak “presakoak” dira, datorren neguan inor hotz ez dadin. Sabanesek bat egin du energia energetikoei egindako kritikekin, bere ustez “ahal duten guztia eta gehiago” ari direlako “tarifa arautura pasatzen”. Horregatik, diputatuak gardentasun handiagoa eskatu du enpresa horien fakturazio-sistemak ulertu eta kontrolatzeko orduan.
Maria del Carmen Martinez Granados Ciudadanoseko diputatuak berretsi egin du bere alderdiak testua babesten duela, baina alderdi fiskalak eta tramitatzeko moduak kritikatu ditu, Ministro Kontseiluak onartu baitzuen eta gainerako taldeei “tarte txikia” utzi baitzien dekretua “aldatzeko eta hobetzeko”.
Unidas Podemoseko Juan Antonio Lopez de Uralde Garmendiak bat egin du gai horri buruzko kritikekin, eta, bere ustez, egoera horrek agerian uzten du “oligopolio energetikoarekiko mendekotasuna”, eta, gainera, “gaixotzat” jo du.
Hori dela eta, Uraldek energiaren sektorean esku-hartze publikoa bultzatzeko eskatu dio Gobernuari; izan ere, Europako beste herrialde batzuetan ez bezala, ez du “ez enpresa publikorik, ezta oligopolio energetiko horretan parte-hartze publikorik ere”.
BNGko Nestor Regoren iritziz, dekretuak energiaren alorrean egin dituen zenbait neurri jasotzen ditu, autokontsumoaren hedapenarekin adibidez, baina anbizio falta salatu du, neurri garrantzitsuagoen alde ez egiteagatik, “horiek egin arte ezinezkoak” direla argudiatuta.
Autokontsumorako irtenbideen ildotik, Joan Capdevilak (ERC) Gobernuaren “gidoi aldaketa” eskertu du, distantzia bi kilometroraino luzatzeko. “Teilatuetan megawatt gehiago egitea lurra gutxiago okupatzea da. Zure teilatuan sortutako kilowatt bakoitza zure fakturatik desagertzen den kilowatt bat da “, amaitu du.
Estatuko aurrekontuen bidez finantzatzea
Energiaren arloan, joan den urriaren 18ko Ministro Kontseiluan onartutako dekretuak Estatuko Aurrekontu Orokorren bidez finantzatuko da Erkidegoko galdaretarako auzo-aurrezkiaren Azken Baliabideko (TUR) Tarifa berrirako gas naturalaren fakturaren gehikuntzaren mugen ondorioz sortutako defizita, bai eta TUR 1 eta TUR 2 unitateetako etxeko kontsumitzaileentzat indarrean dauden baldintzak luzatzearen ondorioz sortutakoa ere, gasaren ordainagirietan igoera % 5 mugatzeko, eta bi kasuetan 2023ko amaierara arte egongo dira indarrean.
Testua Estatuko Aldizkari Ofizialean (BOE) argitaratu zenetik dago indarrean, eta Estatuko Aurrekontu Orokorren 3.000 milioi euroko laguntzak ere jasotzen ditu, herrialdeko familien energia-faktura % 40 jaisteko krisiaren eraginaren aurrean.
Bestalde, dokumentuak 2022rako enplegatu publikoen ordainsarien % 1,5eko konpentsazioa ere onartzen du. Soldata-igoera hori Funtzio Publikoaren Negoziazio Mahai Orokorraren esparruan adostu zen, eta atzeraeraginezko izaera du. Beraz, igoera hori aurtengo urtarrilaren 1ean indarrean sartu zen ordainsari publikoen % 2ko gorakadari gehitu behar zaio.
% 1,5eko igoera gehigarri orokortu hori salbuespenezkoa da, gertatzen den lehen aldia baita. Administrazio publiko guztiei aplikatuko zaie, autonomia-erkidegoei eta toki-erakundeei barne. Ekitaldi honetan finkatzeak esan nahi du 2021eko abenduaren 31n indarrean zeuden ordainsariei aplikatuko zaiela. Beraz, 2022rako igoera globala % 3,5ekoa izango da.