Europako Batzordeak (EB) asteazken honetan, azaroaren 9an, aurkeztuko du arau fiskal komunak aldatzeko proposamena. Proposamen hori sinplifikazioan, estatu kideen inplikazio handiagoan eta gobernantzaren esparruan aplikazio hobean oinarrituko da.
Asmo horiek Ursula von der Leyen Europar Batasuneko presidenteak aurreratu zituen joan den irailean, Bruegeleko urteroko bileretan, eta ohartarazi zuen EBk aurre egin beharreko “bi mendiak” uztartzeak dakarren erronkaz: bata zorrari buruzkoa eta bestea inbertsioei buruzkoa.
Pandemia-osteko testuinguru honetan, BPGrekiko zor publikoaren ratioa % 94,2koa da eurogunean, eta Bruselak salatu du EBko gobernantza ekonomikoaren esparrua “konplexuegia eta nabigatzeko zailegia” bihurtu dela, “adierazle behaezinetan eta atzera begirakoetan oinarritzen baita”.
Gaur egungo zerga-diziplinaren ondorioz, estatu kideek defizit publikorako BPGren % 3ko eta zorrerako % 60ko mugak errespetatu behar dituzte. Helburu horiek lortzeko, Espainiak eta antzeko herrialdeek malgutasun handiagoa eskatzen dute, eta Batzordeak herrialde bakoitzaren egoeretara egokitu behar ditu ibilbideak.
Iazko urrian Egonkortasun eta Hazkunde Itunaren berrikuspenari buruzko eztabaida abiatu zenetik, Batzordeak eztabaidak izan ditu estatu kideetako gobernuekin eta zerga-agintariekin. Von der Leyenek berak adierazi zuenez, nazioaren inplikazioa txikiegia izan da eta aplikazioa ez da behar bezain eraginkorra izan.
Galdeketa hasi eta urtebetera, ondorioak atera dira, balizko erreformei buruzko orientabideak emanez. Horrela, sinplifikazioa, inplikazio nazional handiagoa eta aplikazio hobea izango dira esparru hobetuaren ezaugarri bereizgarriak, zorraren iraunkortasuna eta hazkunde jasangarria bultzatzeko helburu orokorrarekin.
Bruselak epe ertainerako plan makrofiskaletara aurrera egiteko aukera jarri du mahai gainean. Plan horiek gastu garbiaren ibilbideak ezarriko dituzte hainbat urtetan, eta koherenteak izango dira zorra maila zuhurretarantz bateratzearekin.
Inbertsiorako eta erreformarako konpromisoak
Era berean, ez da baztertzen plan horietan inbertsiorako eta erreformarako konpromisoak sartzea, estatuetako eta EBko lehentasunak islatzeko, bai eta estatu kideentzako goi-mailako orientabideak ere. Gainera, Europar Batasuneko Exekutiboak adierazi zuen Berreskuratze eta Erresilientzia Mekanismoaren diseinua, gobernantza eta funtzionamendua eredu erabilgarria dela arlo horretan.
Inplikazio nazional handiagoa bermatzeko, Von der Leyenek planteatu zuen aukeretako bat da estatu kideei maniobra-tarte handiagoa ematea ibilbide fiskalak proposatzeko orduan, betiere EBko printzipio komunak errespetatzen badira, besteak beste, zorraren iraunkortasuna.
Aukeren artean, erreforma- eta inbertsio-konpromisoek doikuntza fiskaleko aldi luzeagoa ahalbidetzea aztertzen da, iraunkortasun fiskalak eta hazkundeak elkar indartu ahal izatea bermatzeko.
Horrela, ibilbide fiskalen diseinua ‘ex ante’ gehiago bereganatuko balitz, EB mailan ‘ex post’ aplikazio handiagoarekin orekatuko litzateke. Hori da, funtsean, Batzordeko lehendakariak zehaztu zuen akordio potentziala.
Elementu horiek guztiek garrantzi handia dute nazioaren inplikazioan, eta Bruselak espero du estatu kideen artean babes zabala lortzea, merkatuei mezu lasaigarri bat ere bidaliko dien elkar ulertze komun baterantz aurrera egin dezaten.