Energiaren Euskal Erakundeak (EEE) bere 40. urteurrena ospatu zuen atzo, astelehena, Euskaditik kanpo sortu eta konpondu den baina euskal gizarteak ere zeresan handia duen krisi energetiko baten erdian. Banaka, enpresek eta familiek beren energia-kontsumoa murrizteko erronka hartu behar dute beren gain. Politika mailan, erronka alderdien arteko akordio bat lortzea da, karbonorik gabeko ekonomiarako trantsizioa bizkortzeko. Eta konpromiso gisa, Eusko Jaurlaritzak energia-iturri berriztagarrien aldeko apustua indartu zuen.
Hori izan zen Iñigo Urkullu lehendakariak herritarrei, enpresei eta administrazioari energia aurrezteko helburua partekatzeko egin zien deia. EEE martxan jarri eta lau hamarkada geroago, Urkulluk herrialdeko energia-itun baten eskaintza berretsi zuen, joan den irailaren 22an Eusko Legebiltzarrean planteatu zuena. Akordio bat 40 urteko ikuspegiarekin. Hala, lehendakariak adierazi zuen EEEren urteurrena aukera bat dela emisioak murriztearen eta energia berriztagarriak sortzearen aldeko gehiengoaren adostasunean aurrera egiteko.
Haren ustez, energia-politikarik onena eraginkortasuna da, bai garraioan eta industrian – gehien kontsumitzen duten sektoreak –, bai enpresetan eta etxeetan. Egoera horretan, Urkulluk adierazi zuen herritarrek gero eta protagonismo handiagoa dutela energiaren arloko erabakietan, energia-kooperatiben, autokontsumoaren eta energia-komunitateen bidez.
EEEren ibilbideari dagokionez, azpimarratu zuen lau hamarkada hauetan 2.400 milioi euro baino gehiago mobilizatu dituela energia-eraginkortasuneko programetara eta laguntzetara bideratutako baliabide publikoetan, eta, horren ondorioz, euskal industriak % 50 murriztea lortu duela azken 15 urteetan.
Nolanahi ere, aitortu zuen oraindik energia asko behar duela eta kanpo-energiarekiko mendekotasun-maila handia duela. Energia berriztagarria sortzeko instalazioak ezarri behar ditugu; berriztagarriago da gas gutxiago eta kostu ekonomiko txikiagoa (nabarmendu). Guggenheim Museoan egindako ekitaldian, lehendakariaren aurretik, Arantxa Tapia Energiaren Euskal Erakundeko presidente eta Ekonomiaren Garapen, Iraunkortasun eta Ingurumen sailburuak hitz egin zuen, eta Euskal Autonomia Erkidegotik kanpoko energia-mendekotasuna murrizteko ahalegina azpimarratu zuen, batez ere petroliotik eratorritakoena, bai eta berriztagarrien aldeko apustua ere.
Gainera, Euskadik gaur egun egungo energia-krisiari aurre egiteko duen jarrera aipatu zuen. Ildo horretan, EEEren ekintzari eta gizartearen konpromisoari esker, eraginkorragoak garela azaldu zuen. Testuinguru horretan, euskal ekonomiak eta gizarteak energia-kontsumoa murrizteko egindako apustua azpimarratu zuen.
Aurten energia aurrezteko aktibatutako Kontingentzia Plana ere aipatu zuen, bai administrazioan, industrian eta enpresan, bai herritarrek etxeetan.
Ospakizunean 180 pertsona baino gehiago izan ziren, instituzioetako gonbidatuen eta energiaren sektoreko erakunde eta enpresetako ordezkarien artean.
Aintzatespena
Lehendakariak gogorarazi zuen duela 40 urte Guggenheim ez zela existitzen, baina bai EEE. “Duela lau hamarkadatik hona erakunde publiko honetan zuzendu eta lan egin duten pertsona guztien ikuspegia eta ekarpena aitortzen dugu”.
Iñigo Urkulluk nabarmendu zuen Euskadik estrategia partekatu bat duela, eta nabarmendu zuen EEEk katalizatzailea eta estrategia horren bultzatzailea dela. Urteurren honek aurrean dugun erronka energetiko, global eta lokalari buruzko hausnarketa serio eta oinarritua partekatzeko aukera ematen digu. Nazioarteko ikuspegi partekatu batetik egiten dugu, adierazi zuen.
«Urteurren hau aukera bat da emisioak murriztearen eta energia berriztagarriak sortzearen aldeko gehiengoaren adostasunean aurrera egiteko», esan zuen, irailaren amaieran Legebiltzarrean planteatu zuen akordioaren ildotik. Bost herrialde-akordiotan oinarritutako ituna, egungo beharrei erantzun hobea emateko eta trantsizio energetiko eraginkor eta bidezko batekiko konpromisoa bermatzeko.
Akordio horren barruan, lehendakariak 400 milioi euroko neurriak iragarri zituen azken Politika Orokorreko Osoko Bilkuran, herritarrei eta enpresei datozen hilabeteetan energia-krisiari aurre egiten laguntzeko. Horrela, argindarraren faktura ordaintzeko dirulaguntzak handitzea planteatzen da, PFEZaren deflaktazio berri bat, eta energiaren kontsumo intentsiboa duten enpresek kreditua eskuratzeko erraztasunak. EEEren ohiko jarduera osatzen duten neurriak, hau da, euskal energia-politika osoaren trakzio-makina.