Ekonomia Aplikatuko Ikerketen Fundazioak (Fedea) ohartarazi duenez, energia- eta finantza-erakundeen gaineko aldi baterako karga berriek “baliabideen esleipen eraginkorra desitxuratzen dute, enpresek bezeroekin dituzten truke-harremanak aldatuz”, ezinezko oinarria ez baitira enpresen aparteko irabaziak, salmentak (energetikoa) edo marjina arruntak (banka) baizik.
Horrela ondorioztatzen da Julio López Laborda (Zaragozako Unibertsitatea eta Fedea) eta Vicente Salas (Zaragozako Unibertsitatea) irakasleek Diputatuen Kongresuan eztabaidatzen ari diren energia- eta finantza-erakundeen gaineko aldi baterako kargei buruz egindako azterketatik.
Txostenaren arabera, karga horien helburu teorikoa inflazio-testuinguru honetan energia- eta finantza-sektoreetako enpresak lortzen ari diren “zerutik eroritako” mozkinak zergapetzea da, beren diru-bilketa “errenten ituna” deritzona indartzera bideratzeko.
Hala ere, oharraren egileek adierazi duten bezala, proiektatutako kargen zerga-oinarria ez dira enpresen aparteko mozkinak, salmentak baizik (karga energetikoan) edo marjina arruntak (finantza-kargan), eta horrek baliabideen esleipen eraginkorra desitxuratzen du.
Sektore guztietara zabaltzea
Horregatik, López Laborda eta Salas irakasleek proposatu dute kargen zerga-oinarria bat etortzea enpresen aparteko onurekin, funts propioen aukera-kostuagatiko kenketa barne.
Zerga-oinarriaren diseinu horrek ziurtatzen du, egileen arabera, kargak ez direla distortsionatzaileak eta ez zaizkiela bezeroei helaraziko, eta eraginpeko enpresetako akziodunek jasaten dituztela, araudian ezartzeko zaila izan daitekeen eragin-debekurik ezarri beharrik gabe.
Aparteko mozkinak edozein enpresa eta jarduera-sektoretan gerta daitezkeenez, egileek proposatu dute karga ekonomiaren enpresa eta sektore guztietara zabaltzea.
Azterketa honetan proposatutako diseinuak enpresa bakoitzaren zerga-ordainketa bermatuko luke, zergaldi bakoitzean lortutako aparteko irabazien proportzioan, egileek defendatu dutenez. “Horrekin, gainera, kendu egingo litzateke karga hori Konstituzioaren aurkakotzat jotzeko arriskua, diskriminazioagatik”, ziurtatu dute.
Azkenik, zerga-oinarri gisa proposatutako aparteko onura, orain aldi baterako karga baten zati gisa, abiapuntua izan liteke sozietateen gaineko zergaren egiturazko erreforma egiteko, duela gutxi argitaratu den ‘Zerga-erreformari buruzko Liburu Zurian’ jasotzen den bezala.