Eusko Legebiltzarrak zapuztu egin du Euskadiko zenbait eremutako etxebizitzen alokairuen gehieneko prezioa mugatzeko lege baten tramitazioa, azken urteotan prezioek gorakada handia izan baitute eremu horietan, eta EH Bilduk ildo horretan egindako proposamena baztertu du.
Merkatu libreko etxebizitzen alokairua izan da Eusko Legebiltzarrak 2021eko lehen osoko bilkuran eztabaidatu duen lehen puntua, EH Bilduk bultzatuta, lege-proposamen baten bidez. EAJ, PSE-EE, PP+Cs eta Vox alderdiek tramitazioaren aurka egin dute, eta aintzat ez hartzea erabaki dute.
Koalizio subiranistak Elkarrekin Podemos-IUren babesa baino ez du jaso; izan ere, babes hori ez da nahikoa izan proposamen legegile honek Legebiltzarrean jarraitu ahal izateko.
Bere proposamenean, EH Bilduk etxebizitzen alokairu-kontratuetan errentak mugatzea eskatu zuen, baldin eta ohikoak badira, merkatu tentsionatuko eremu batean badaude eta babes publikoko bizitegi-sistemaren parte ez badira. Ikasle-pisuak ere ohiko etxebizitza bihurtuko asmoa zegoen, ikasturteak irauten duen bitartean, eta araudi horretatik kanpo geratuko ziren 150 metro karratutik gorako azalera erabilgarria dutenak.
EH Bilduk proposatzen zuen Eusko Jaurlaritzak adierazpen bat egitea etxebizitzen merkatua duten eremuei buruz, alokairuen prezioek gorakada handia izan dutelako azken urteotan. Eremu horietan finkatuko litzateke errenten gehieneko prezioa.
Alokairua % 8 baino gehiago igo da
Ekimenak gaur egun etxebizitza merkatu tentsionatua duten eremuak identifikatzen ditu, azken bi urteetan alokairua % 8 baino gehiago igo baita.
Leku horietan, EH Bilduren proposamen horren arabera, prezioen erreferentziazko indize bat ezarriko litzateke eta alokairu-kontratu berriek ezingo lukete gainditu. Auzoak hauek dira: Bilbon, Alde Zaharra eta Ametzola; Donostian, Aiete-Lugaritz, Gros-Sagues, Ibaeta-Errotaburu-Berio, Lorea, Intxaurrondo eta Marrutxipi; eta Gasteizen, Aranbizkarra, Ariznabarra, Arriaga-Lakua, El Anglo, El Pilar, Judimendi, Lovaina eta San Kristobal.
Eztabaidan zehar, Ander Rodriguez EH Bilduko legebiltzarkideak gogorarazi du 2019ko bigarren seihilekoan alokairu librean sinatutako kontratuen batez besteko errenta 688 eurokoa zela, hiru urte lehenago baino % 10 gehiago. Gainera, 2013tik igoera % 22koa izan da, batez ere hiru hiriburuetan.
Rodriguezek azpimarratu duenez, urteko 800 etxegabetzeak dira alokairuaren prezioari lotutako arazoaren adierazpenik “muturrekoena eta agerikoena”, eta Eusko Jaurlaritzari eta hori sostengatzen duten alderdiei, EAJri eta PSE-EEri, Euskadin arlo hori legez arautzearen aurka daudela aurpegiratu die. Eusko Jaurlaritzak horren inguruko iritzia eman zuen legearen aurkako irizpide baten bidez, proposamena “desegokia eta presazkoa” zela argudiatuz. Izan ere, Estatu mailan araudi berria izapidetzen ari dira, segurtasun juridiko handiagoarekin.
Eusko Jaurlaritzaren ustez, “ez da nahikoa”
Gainera, Eusko Jaurlaritzak uste du errentak kontrolatzeko mekanismoak ezartzea, nahiz eta a priori mekanismo funtzionala izan daitekeen, praktikan ez dela nahikoa “eskaintza monopolitiko eta oligopolistiko bati” aurre egiteko. Zentzu horretan mintzatu dira EAJ eta PSEko bozeramaileak osoko bilkuran proposamen honen aurka daudela azaldu dutenean.
Irune Berasaluzeren (EAJ) ustez, prezioak mugatzea ez da arazoa konpontzeko egiturazko irtenbidea, eta politika publikoek “beste bide batetik” joan behar dutela esan du. Eneko Anduezak (PSE), berriz, Estatu mailan lege bat onartzea espero duela esan du.
Iñigo Martinezek (Elkarrekin Podemos-IU) EH Bilduren proposamena babestu du, eta gogorarazi du arazo horrek batez ere euskal gazteei eragiten diela, soldataren % 70 baino gehiago alokairuan eman behar dutelako.
PP+CS taldetik, Muriel Larreak esan du “zuzena” alokairuko etxebizitza publikoen parkea handitzea dela, eta eskuin muturreko Vox alderdiko parlamentari bakarrak, Amaia Martinezek, ez du hitz egiteko txanda erabili.