Gobernuak hainbat formula aztertzen ditu 2023an enpresen eta etxeen finantzak arintzeko, krisi energetiko eta inflazionista baten aurrean. Oraindik egun batzuk geratzen dira paketearen xehetasunak jakin arte, eta ziurtasun bakarra da neurri nagusiek izaera fokalizatua izango dutela. Mahai gainean dauden produktuetako bat – gasolinei hobari kirurgikoagoa ematearekin batera – erosketa-saskiko produktu jakin batzuei BEZa jaistea da, batez ere prezioak igotzen laguntzen duten elikagaiei dagokienez. Horietako bat, aste honetan Yolanda Diaz bigarren presidenteordeak iradoki zuen bezala, arraina izan liteke.
Exekutiboa aztertzen ari den BEZaren balizko beherapena, gainerako paketearekin batera datorren astean aurkeztuko dena, gaur egun % 10ean zergapetzen diren eta % 4ra pasako liratekeen produktu oso zehatz batzuetan aplikatuko litzateke aldi baterako.
Gogoratu behar da Espainiako elikaduraren BEZaren tasak murriztuaren ( % 10) eta supermurriztuaren ( % 4) artean daudela. Zehazki, 2022ko BEZaren zerga-tasen araudiaren arabera, gizakien edo animalien elikadurarako ohiko moduan eta egoki erabiltzen diren produktuek % 10eko tasa dute.
Bestalde, gaur egun ogi arrunta oso murriztua dute: irin panifikagarriak, esne naturala, ziurtatua, pasteurizatua, kontzentratua, gaingabetua, esterilizatua, UHT, lurrundua eta hautsa; produktu naturalak diren gaztak, arrautzak, frutak, barazkiak, lekaleak, tuberkuluak eta zerealak.
Edari alkoholdunak, freskagarriak, zukuak eta azukre edo edulkoratzaile erantsiak dituzten gaseosak % 21eko motakoak dira.
Beherapen horiekin, Gobernua prezioen igoerari eusten saiatuko litzateke. KPIk hilabeteak daramatza Espainian hazkunde-erritmoa murrizten, irailean, urrian eta azaroan % 10etik beherako goraldiak izan baititu urte artean, baina elikagaiek gora egiten jarraitzen dute. Azaroan, azken hilabetean, eskuragarri dauden datuekin, elikagaiek urteko % 15,3 egin zuten gora, eta tasa hori aurreko hileko % 15,4aren ia berdina izan zen, orduan gainditu baitzuen bere maximo historikoa.
Arrain freskoak eta izoztuak, adibidez, % 10,4 eta % 13,6 egin zuten gora azaroan, eta behi-, txerri- eta hegazti-haragiak, berriz, % 13 eta % 16 artean hazi ziren urtean. Igoera handiak izan dituzte, besteak beste, gurinak ( % 37,5), olio jangarriak ( % 55,9) eta azukreak ( % 50,2).
Prezioen igoera murriztea eta txoke-plana
Exekutiboak, Gobernuko iturriek berretsi dutenez, bi helburu ditu duela aste batzuetatik: prezioen igoera mugatzea eta txoke-planaren zati handi bat krisiak gehien kaltetutako etxeetan eta enpresetan zentratzea. Horregatik guztiagatik, aipatu iturrien arabera, neurri orokorrak baztertu dira, hala nola BEZa erosketa-saskiko produktu guztietara jaistea.
Ildo beretik, erregaiari 20 zentimoko hobariaren birmoldaketak funtzionatuko du. Gobernuak, ziurrenik, bere izaera unibertsala ezabatuko du, eta diseinua birformulatuko du laguntza sektore jakin batzuetara bideratzeko, hala nola garraiolariena, arrantzaleena edo nekazaritza-sektoreko langileena.
Aecoc kontsumoaren patronalak hainbat neurri proposatu dizkio Jaurlaritzari ostegun honetan, hala nola oinarrizko elikadura-produktu batzuen BEZa murriztea, freskoak kasu, kontsumitzaileari bere erosketa-saskiaren prezioari eusten laguntzeko, ohar batean zehaztu duenez.
Luis Planas Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura ministroak Europa Pressek jasotako adierazpenetan azaldu zuenez, banaketarekin harremanetan gaude elkarrizketa oso eraikitzaile eta positiboan, eta bakoitzak bere erantzukizuna hartu behar du. Gobernuak hartzen dituen neurriak hartzen ditu, baina, jakina, baita elikadura-katea eta, bereziki, banaketa ere. Aecoc-ek inflazioaren errudun ez den sektore baten gaineko presioa are gehiago ez handitzeko eskatu zuen.