Iritzirako tarte hau ezagutzen duenak badaki hilabete hauetan indar ez-legitimoa (erasoa) eta legitimoa (defentsa) bereizten saiatu garela. Nazioarteko zuzenbide humanitarioaren aurkako ekintzak ere bereizi ditugu (Errusiak modu sistematikoan helburu zibilei eraso eginez egiten duena), baita hura errespetatzen dutenak ere (ikertu, salatu eta jazarri beharreko salbuespenekin, oro har, helburu militarretara zuzentzen den Ukrainak egiten dituenak).

Duela pare bat aste, Gabonetako su-etenaz hitz egin genuen hemen, zuzenbide humanitarioaren lehen aurrekari gisa, gaurkotasuna ekarriko zuela asmatu gabe. Nire ustez, gizatasunaren zantzurik txikiena ere erakusten duen edozein keinu itxaropenez hartu beharko litzateke printzipioz, sinesgarritasun gutxirekin, baina alde batera utzi gabe kriminalari eska dakiokeena krimena etetea, nazioarteko zuzenbidea errespetatzea eta zuzenbide humanitario garaikidea aplikatzea dela, ez Erdi Arokoa ordu batzuetan. Nolanahi ere, Errusiaren zintzotasunarekiko mesfidantza justifikatuta zegoen, azken orduotako eraso militarrek eta baita eremu zibilen bonbardaketek ere erakutsi duten bezala, ustezko su-eten betean.

Gaur egun, indarkeriari buruzko hausnarketa egin behar da, pentsatzeko baino gehiago gure sentitzeko moduari, gure erreakzio intimo eta emozionalari, heltzeko.

Uste dut komeni dela edozein proposamen ideologiko pasaraztea, dilema korapilatsuenak azaldu nahi bazaizkigu ere, giza errukiari uko egin izanaren frogagatik, krudelkeriarekin duen harremanaren galbaheagatik. Jarrera politiko batek giza sufrimenduaren aurreko axolagabetasunera eramaten bagaitu segundo batez, tentazioari eutsi eta geure burua aztertu beharko genuke.

Londreseko ikasle nintzela, Bertrand Russellen autobiografiako hiru liburukiak erosi nituen Charing Cross Roadeko bigarren eskuko liburudenda batean. Nire liburutegian bilatzen ari naiz orain, eta hitzaurrean berrirakurtzen dut bere grinen aitorpena, unbearable pity for the suffering of mankind.

Duela hilabete batzuk, Joseba Eceolazaren ETA liburua aipatu nuen hemen: xehetasunen memoria, xehetasun itxuraz txikiagoetan arakatzen duena, krudelkeriaren seinale gisa, umiliazioz, mespretxuz edo arranguraz jantzita. Xehetasunetan deshumanizazioaren dimentsioa aurkitzen dugu, aurreratzen zuen Marta Buesak hitzaurrean.

Kasura dator hausnarketa hau, 300 soldadu errusiar hil zitezkeen Errusiako kuartelaren aurkako urte amaierako ukrainar operazioaren ondoren. Ez dut eztabaidatzen bere legitimitatea helburu militar gisa. Ez dut zalantzarik heriotzen azken erantzuleak 300 pertsona horiek ondoko lurraldera eramatea erabaki zutenak direla, geldiarazi beharreko krimenak egitera. Putin eta bere jarraitzaileei bakarrik dagokie erantzukizunaren eta erruaren zama. Baina ez dut gertutasunik onartu nahi heriotza horien aurrean alaitasun edo errespetu faltaren agerpen batzuekin, nahiz eta ekintza beharrezkoa izan. Sufrimenduaren hutsalkeria sartu nahi ez dudan leku baten ataria da.

Aktore baten eta bestearen erabaki militarrak ez dagozkigu guri, baina haien aurrean nola erreakzionatu erabakitzea dagokigu. Nazka ematen dit errusiar kausaren predikariak maiz ukrainarrei buruz aritzeak, haien sufrimenduarekiko mespretxu eta axolagabetasun karga batekin. Badakit ez naizela inoiz zure alderdian egongo, jarrera krudel horrengatik, zeinahi kausa dela ere, beti urrundu behar baikara. Horregatik, sareetan, erresistentzia ukrainarra eta bere defentsa legitimoa bezalako kausa justu bat defendatuz, erasotzaileen aldeko hildakoen aurrean iruzkin zalapartatsuak egiten dituztenengandik aldentzen naiz.

Indarraren erabilera, azken baliabide gisa, batzuetan legitimoa eta beharrezkoa da. Krimenaren aurrean erresistentzia ukrainarraren kasua, zalantzarik gabe, hala da. Baina giza sufrimenduarekiko axolagabetasunak bereizten gaitu bereizi nahi dugun horretatik. Ez gaitzatela inoiz topa bizitzaren kontra, kausa zuzenena izanda ere.

Egilea Andoni Beitia