Euskal enpresen jardueraren zati handi batek, gaur egun, irizpide iraunkorrak biltzen ditu, hala nola ekoberrikuntza, ekodiseinua edo ekonomia zirkularra. Sektore publikoarekin lankidetzan,

Euskadik ehun industrial eta berritzaile erreferentea du, Green Deal edo Garapen Jasangarriko Helburuetan oinarritutako helburu europarretarantz doana. Horien artean, proiektu ekoberritzaileen hainbat adibide daude, hala nola Talantia enpresak garatzen dituenak.

Talantiak 2018tik du egoitza soziala Bilbon, eta 2017an sortu zen ingurumen-teknologia gisa, hainbat arazotan oinarritutako konponbideak sustatzen dituena, hala nola lurzoruen, lurpeko uren eta airearen kutsaduran, batez ere industria-sektorean. Regina Rodríguez Talantiako bazkideak azaldu duenez, sorrera-printzipio horri hasieratik eutsi zaio, ingurumen-ingeniaritzako eta -aholkularitzako proiektuetan konponbide teknologiko konbentzionalak aplikatzen dira, eta beste batzuetan, berriz, teknologia berriak erabiltzen dira, garapen propiokoak (elkarlanean egin ohi dira), edo oraindik ohikoak ez diren edo gure merkatuetan ezagunak ez diren teknologia frogatuak aplikatzen dira.

Talantiak proiektu ekoberritzaileak bultzatzen ditu, hala nola ARIS eta ARIS II, kutsatutako lurzoruetan eta lurpeko uretan kutsadura eta saneamendua detektatzeko teknologia berritzaileak aplikatzera bideratuak. Ihobe Eusko Jaurlaritzako Ingurumen Jarduketarako Sozietate Publikoak 105 euskal proiektu ekoberritzaileri buruz argitaratu berri duen gida batean sartu dira biak.

ARIS, batez ere, lurpeko ingurunearen eta kutsaduraren ezaugarriak in situ detektatzeko teknologia azkarrak aplikatzera bideratu da. Teknologia horiek informazio ugari sortzen dute denbora errealean, eta zorupeko kutsaduraren mugaketa tridimentsionala ahalbidetzen dute. Horri esker, eragin horien saneamenduari modu eraginkorragoan ekin dakioke, Rodriguezek azaldu duenez. Lurzoruaren kalitatea hobetzeko bigarren fasean sartzen da ARIS II proiektua, deskontaminazio-teknologiak aplikatzeko. Proiektu hori benetan beharrezkoa da, kutsatzaileak induskatu gabe eta zabortegian kudeatu gabe desagerraraziz. Horrek jarduketen eraginkortasun handiagoa dakar eta hondakinen sorrera minimizatzen du.

Ihobek argitaratutako gidan jasotako biez gain, Talantiak SIDEPIn ere parte hartu du, industria-inguruneetako airearen kalitatea hobetzera bideratutako proiektu ekoberritzailean. «Etengabe neurtzeko sentsoreak kontrolagailu batekin integratzea izan da, eta kontrolagailu horrek automatikoki erabiltzen du partikulak eraisteko sistema berritzaile bat, baldin eta aurrez ezarritako mailak gainditzen badira», azaldu du Rodriguezek.

Rodriguezen ustez, berrikuntza, hau da, balioa sortzen duen ezagutzan oinarritutako edozein aldaketa, ez da inoiz erraza. Hala ere, ikusten ari ginen ingurumen-ingeniaritzako eta -aholkularitzako soluzioen komoditizazioaren aurrean, uste genuen – eta sinesten jarraitzen dugu – ahalegin teknologiko esanguratsua egin behar zela gure bezeroei irtenbiderik onenak emateko eta agertoki horretan bereizteko. Ahalegin horri gehitu behar zaio proiektu horiek, dedikazioari eta finantzaketari dagokienez, proiektu operatibo eta komertzialenekin bateragarri egitea, horiek baitira, azken batean, enpresaren funtzionamendu egokirako baliabideak sortzea ahalbidetzen dutenak.

Proiektu berritzaileenen ziurgabetasunak eta horiek gauzatzeko denborak zehaztutako estrategian fedea izatea eskatzen du, baita egunerokotasunean iraunkortasun handia izatea ere, norabideari eusteko. Talantiak, merkatuaren errekonozimendua eta arrakasta lortzeko bidea hori dela sinetsita, proiektu gehiago ditu martxan. Rodriguezek, aipatutako ARIS eta SIDEPI horiez gain, adimen artifizialaren aplikazioarekin lotutako bat nabarmentzen du, lurpeko uren kutsadura-kasu konplexuak hobeto ulertzeko.

Akuiferoetan nitratoek eragindako kutsaduraren portaera modelizatzeko eta iragartzeko plataforma bat da, emaitza bikainak dituena. Plataforma kutsadura horrekin eta lurraldearen ezaugarri hidrogeologikoekin eta erabilerekin zerikusia duten datu historiko ugariri aplikatzean oinarritzen da. Eta nitratoei aplikatu zaien moduan, datu historiko asko dituen beste edozein kutsatzaileren kasu konplexuak hobeto ulertzeko erabil daiteke.

Egilea Andoni Beitia