woman wears yellow hard hat holding vehicle part

Munduko enplegua % 1 gutxi haziko da aurten, hau da, 2022an izandako igoeraren erdia baino gutxiago, Lanaren Nazioarteko Erakundeak (LANE) Munduko gizarte eta enplegu ikuspegiak: 2023ko joerak izeneko azken txostenean aurreikusten duenez. Txosten horretan ohartarazten da, halaber, egungo mundu mailako ekonomiaren desazelerazioak “langile gehiago behartuko dituela kalitate eskasagoko, gaizki ordaindutako eta segurtasunik eta gizarte-babesik gabeko enpleguak onartzera”. Erakunde horretako ekonomistek ohartarazi dutenez, horrek areagotu egingo ditu Covid-19aren krisiak eragindako desberdintasunak.

LANEk aurreikusitako lan-merkatuen dezelerazio argi horrekin batera, 2023an eten egingo da 2021ean eta 2022an erregistratutako munduko langabeziaren beheranzko joera. Izan ere, aurten hiru milioi langabe gehiago erregistratuko dira mundu osoan, 208 milioi langabera iritsi arte, eta hori % 5,8ko munduko langabezia-tasaren parekoa da. Langabeziaren beheranzko joeraren etenaldi horrekin, 2023 2019an baino 16 milioi langabe gehiagorekin itxi liteke, osasun-krisiaren aurretik.

Gainera, munduko langabeziak hiru milioi pertsonatan izan duen igoera neurritsu hori, batez ere, “diru-sarrera handiko herrialdeetan izandako lan-eskaintza eskasaren” errua izango da, eta horien artean egon liteke Espainia. Oro har, munduko lan-merkatuen egoerak okerrera egin du, aditu horien arabera, “tentsio geopolitiko berrien eta Ukrainako gatazkaren ondorioz, baita pandemiaren osteko susperraldi desberdinaren eta mundu mailako hornidura-kateen etenaldien ondorioz ere”.

Estanflazio-egoera

Arrazoi horiei gehitu behar zaie prezioen krisia etxekoen unitateen errenta eskuragarriaren erosteko ahalmena gutxitzen ari dela pixkanaka, eta eskari agregatua murrizten ari dela. Horrekin batera, Banku Zentralen moneta-politika gogortzeak ekonomia aurreratuen finantzaketa-baldintzak murrizteaz gain, ekonomia horien zeharkako ondorioek eragina dute suspertzen ari diren eta garatzen ari diren ekonomietan ere.

Horren guztiaren ondorioz, estatuen artean oso ohikoa den estanflazio-egoera bat sortu dela ohartarazi dute, aldi berean inflazio handia eta hazkunde ekonomiko eskasa uztartzen direnean gertatzen dena. Hori ez zen hain modu orokorrean gertatzen 70eko hamarkadatik. Egoera horretan, “polikrisi” bat ezaugarri izanik, munduko BPGaren hazkundea % 2tik beherakoa izan zitekeen, “eta horrek ondorio larriak ekarriko lizkioke enplegua sortzeari”, ohartarazi dute.

Egoera horretan, langabeziaz gain, “enpleguaren kalitateak erakunde horren kezka nagusietako bat izaten jarraitzen du”. Langile askok kalitate txarragoko enpleguak, okerrago ordaindutakoak eta, batzuetan, nahi baino ordu gutxiagokoak onartzera behartuta daudenez, LANEk ohartarazi du lan-pobreziako egoeran dauden pertsonen kopuruak gora egin duela, erosteko ahalmena galtzen ari delako, prezioak laneko diru-sarrera nominalak baino erritmo azkarragoan igotzen ari direlako.

Covid-19ak eragindako galerak, 2025 baino lehen konpentstatuko dira

Zirkunstantzia horiek guztiak direla eta, LANEko Ikertzaileen Departamentuko zuzendari eta txosten honen koordinatzaile Richard Samansek ziurtatu zuen “mundu mailako enpleguaren hazkundearen erritmo txikiagoak esan nahi duela Covid-19aren krisian eragindako galerak 2025a baino lehen konpentsatuko direla”.

Hala ere, aurreikuspen horietan desberdintasun handiak daude eskualdeetan. Afrikan eta Estatu arabiarretan, aldiz, enplegua % 3 handituko da gutxienez; hala ere, lan egiteko adinean dauden biztanle ugarik hamarren batzuk baino ez dituzte murriztuko beren langabezia-tasak (Afrikako estatuetan % 7,4tik % 7,3ra eta herrialde arabiarretan % 8,5etik % 8,2ra).

Europa eta Asia erdialdean kontrako efektua gertatuko da. Herrialde horiei bereziki eragingo diete Ukrainako gatazkaren ondorio ekonomikoek. Baina horrek 2023an enplegua suntsitzea eragingo badu ere, LANEk aurreikusten du langabezia-tasa pixka bat soilik igoko dela, adinean eta lan egiteko prest dagoen biztanleria (biztanleria aktiboa) ez baita nahikoa handituko.

Bestalde, Asian eta Ozeano Barean, bai eta Latinoamerikan eta Kariben ere, aurreikusten da enpleguaren urteko hazkundea, munduko batez bestekoa bezala, % 1ekoa izango dela, eta langabeziak ere gora egingo duela.

Egilea Andoni Beitia