Jacinda Ardern Zeelanda Berriko lehen ministroak datorren otsailean kargua utziko duela iragarri zuen urtarrilaren 19an. Gizakia naiz, politikariak gizakiak gara. Dena ematen dugu, ahal dugun denbora guztian. Eta orduan ordua iristen da. Niretzat, iritsi da ordua. Hitz horiekin justifikatu du Jacinda Ardernek (42 urte) Zeelanda Berriko lehen ministro kargua uzteko erabakia, hauteskunde orokorrak baino bederatzi hilabete lehenago.
Lehen ministroak prentsaurrekoan adierazi zuen ez duela planik behin postua utzita, eta familiarekin denbora gehiago pasatzeko aprobetxatuko duela, Zeelanda Berriari laguntzen nola jarraitu pentsatzen duen bitartean. Halaber, adierazi du berak ez duela ordezkorik aukeratu, eta datozen egunetan bere alderdiaren barruan bozketa egingo dutela hautagaia aukeratzeko, urriaren 14an Zeelanda Berrian egingo diren hauteskundeei begira.
Jacinda Ardern laboristari buruz entzun nuen lehen aldia ongizatearen aurrekontuak deiturikoak aurkeztu zituenean izan zen. Horien bidez, gobernuak beste edozein hazkunde-helbururen aurretik jartzen zuen pertsonen ongizatea handitzea, gizarte-gastuan eta ingurumenaren babesean egindako inbertsioak biderkatuz. Kontu horiek, lehen aldiz, ia bost milioi biztanleen arazo larrienak konpontzen saiatzen ziren.
Orduan Noticias Taldean argitaratu nuen artikulu batean esaten nuen duela urte batzuetatik hona herrialdeen ekonomia modu bidezkoagoan ebaluatuko duen neurketa-sistema berri bat txertatzeko beharra eztabaidatzen ari direla. Sortu zenetik, Barne Produktu Gordina (BPG) herrialdeen ekoizpen ekonomikoa zifra bakar batean biltzeko garatu zen, gobernuek plangintza ekonomikorako erabil zezaten. Beti izan zen neurri ekonomiko bat, baina inoiz ez ongizatea ebaluatzeko sistema bat, eta, beraz, ez zituen kontuan hartu osasun fisiko eta mentala, natura, berdintasuna, kultura eta beste hainbat gauza. Gaur egun, errealitateak eta emaitzek gainezka egin dute, eta aditu-talde batek beste adierazle batzuk erabiltzea eskatu du, BPGa alde batera utzita, ongizatea, ingurumen-inpaktua eta desberdintasuna zehatzago islatzeko.
Orduz geroztik, Zeelanda Berriko lehen ministroaren urratsak jarraitu ditut hainbat hedabideren bidez, eta dimisioa ematen duela irakurri dudanean, pena handia sentitu dut bere herrialdeko politikaren lehen lerroan jokatu duen paper apartagatik, nahiz eta bere arrazoiak oso garrantzitsuak izan. Bere agintaldian, Zeelanda Berria izan zen aurrekontuak onartu zituen lehen herrialdea, non lehentasuna herritarren ongizatea den, eta ez hazkunde ekonomikoa. Aurrekontu horiek ez dira BPGaren arabera arautzen, eta haurren pobreziaren, etxegabetasunaren, klima-aldaketaren, indarkeria matxistaren edo osasun mentalaren aurkako borrokaren alde egiten dute. Horrela, Zeelanda Berriak zuloa ireki zuen eredu ekonomikoa aldatzeari begira, gizatiarragoa eta iraunkorragoa izan zedin.
Egunotan gauza asko entzun ditut dimisioari buruz hainbat hedabidetan eta sare sozialetan. Nire ustez, esan behar dut: Chapeau! Ongizateari eta guztion ongiari lotutako politiketan duen lidergoagatik, familiari denbora eskaini nahi diola onartzeko zintzotasunagatik. Laburbilduz, zaintzeko eta zaintzeko eredu izateagatik.
Joseph E. Stiglitz ekonomialaria, 2001eko Ekonomiako Nobel sariduna, herrialde baten garapena neurtzeko adierazle gisa BPGren kritikorik zorrotzenetako bat da. Joseph Stiglitzek BPGri buruz hitz egiterakoan emandako hitzaldietako batean adierazi zuenez, BPGren datu agregatuek transmititutako informazioen eta gizabanakoen ongizaterako benetan inportatzen direnen artean gero eta alde handiagoa dagoenez, herrialdeen aberastasuna balioesten duen estatistika-sistema biztanleen ongizatearen neurketan zentratzeko garaia iritsi da, ekoizpen ekonomikoaren neurketan baino gehiago.
Joseph E. Stiglitz Clinton presidentearen administrazioan eta Munduko Bankuan aritu zen lanean, eta han egon zen lehen presidenteorde eta ekonomialari buru gisa (1997-2000), karguari uko egitera behartu zuten arte. Une hartan, aurrekaririk gabeko protestak hasi ziren nazioarteko erakunde ekonomikoen aurka, eta nabarmenena Seattlen egindakoa izan zen, Munduko Merkataritza Erakundeak 1999an egindako goi-bilera zela eta.
Baina Zeelanda Berriko lehen ministroaren dimisiora itzuliz, esan behar dut Jacinda Ardernen balioak honela laburbil daitezkeela: guztion onerako lidergoa, apaltasuna, zintzotasuna, zaintzea eta zaintzea. Eta boterea uzteko ordua noiz iritsi den jakitea.
Zalantzarik gabe, Jacinda Ardern eredu ona dela uste dut.