Zein laburra den pobrearen etxeko alaitasuna! Nire esaera kuttunenetako bat da, eta eutsi egiten diot batzuk, beren bulego erosoetatik, esne-ekoizleentzat makinatzen ari direla ematen duen horren berri emateko.

Laburpena. Nire ohiko irakurle guztiek bezala, dirudienez askok alde batetik eta bestetik iristen zaizkidan makilak kontuan hartzen baditugu, badakite esnetarako behien abeltzaintza-sektorea, berez, oso sektore ekoizle sakrifikatua dela, behiak egunean 2-3 aldiz jetzi behar baitira, urteko 365 egunetan, eta, gainera, ekoizleak etengabe inbertitzen egon behar du, egunean egon ahal izateko eta esnearen kalitateari, animalien ongizateari eta ongarri organikoen kudeaketari (simaurra eta minda) buruzko parametroak bete ahal izateko, gero, kasurik onenean, marjina txikia lortzeko.

Bada, sektore ekoizlearen joko-eremua aipatuta, gogoan izango dute abeltzainek urte batzuk daramatzatela artean, kostuak estaltzearekin konformatzen, baina inbertitzen jarraitzeko mozkinik lortu gabe, edo, ekoizpen-kostuen igoera jasanezinaren ondoren, galeretan saltzeko, nahiz eta jakin geratzen zitzaien familia-ondare apurra jaten ari zirela.

Horren ondorioz, abeltzainak hilezkorrak eta sufrimenduarekiko immuneak zirela uste zen industriako eta banaketako arduradun batzuen sinesgaiztasuna gorabehera, abeltzainek abeltzaintzako etxola murriztea erabaki zuten, hain eraginkorrak ez ziren behiak hiltegira bidaliz, abereen elikadura eta esne-ekoizpena murriztuz edo, zuzenean, ustiategia itxiz.

Abeltzaintza-sektorearen erreakzio horrek, ekoizle batzuek uste zuten ezin ziotela ekoizpenari utzi haiek negozioa egiten jarrai zezaten, ekoizpena murriztea erabaki zuten, eta horrekin gertatu zen, inork uste ez zuena, eta oso logikoa zen, bestalde, merkatuan esnea falta zela, eta horrekin batera, enpresen eta kooperatiben arteko borroka iritsi zen esnea eskuratzeko, horrela dendetan eta banaketa-kateetan ontziratzen eta hornitzen jarraitu ahal izateko.

Gogoan dut lehenago idatzi nuela, baina berriro gogoratu behar dut azken boladan bizi izandako ekaitz zuri horretatik esne-kateko katebegiek ondorio egokiak atera behar zituztela, baina beldur naiz ez dugula egin.

Abeltzainek ondorioztatu behar zuten esnearen truke jasotzen duten prezioa ez dagoela ekoizpen-kostuen edo itolarri-mailaren mende, eta industria eta banaketa, orain arte behintzat, ez dira horren araberakoak izan, eta konturatu behar zuten jasotako prezioa igo egin dela etekin txiki batzuk lortu eta aldez aurretik galdutakoa berreskuratu ahal izan arte, soilik esnea urritzen hasi denean eta, batzuek eta besteek, beren ontziratze-plantak eta produkturik gabeko linealak ikusi zituztenean.

Industriak eta banaketak, bestalde, ondorioztatu behar zuten esne-katea osotasun bat dela, eta, enpresen eta sektoreen itsutasunaren sintoma denez, pentsatu behar zutela esnegintzaren sektoreak betiko jarrai dezakeela abeltzaintza-sektorearekin galeretan, are gehiago esneki sektorean, errentagarritasunik ezaz gain, gazteentzat erakargarritasun urria duen beste gai batzuk ere badituelako.

Hitzezko denbora erabili dut, zeren eta, antza denez, batzuk dagoeneko hasi dira merkatuan medratzen, landa-eremuko prezio-jaitsierak iragarriz. 4 zentimo LACTALIS talde frantsesak iragarritako jaitsiera da, Président, Puleva, El Ventero, La Lechera edo Galbani marken jabea, nahiz eta jakin ez dagoela arrazoi objektiborik abeltzainari jaitsiera hori justifika diezaiokeenik. Izan ere, abeltzainen eta behien erroldak jaisten diren bitartean, ekoizpen-kostuek egonkor jarraitzen dute hodeiengatik (pentsua, argia, gasolioa eta abar), eta, okerragoa dena, ikusiko dugu udaberri honetan gertatzen dela bazkekin.

Nire ustez, entzun, irakurri eta susmatzen dudanez, banaketa-enpresa eta -kate batzuek gertatutakoaren irakurketa zuzena egin dute, eta azken urteetan izandako ekaitz zuriaren ondorioak atera dituzte. Eskerrak. Hala ere, ez dut inozotzat jo nahi, eta badakit Gobernu Zentralak elikagaiak merkatzeagatik egiten dituen presio politikoek abeltzainen galeretan oinarritutako esne-sektorea betikotzeko erabaki okerrak hartzea eragin dezaketela.

Hala bada, horiek guztiek, industriek, banaketa-kateek eta profil postuetako politikariek, jakin beharko lukete, bai ala bai, tronpatu egingo dela berriro, eta horrekin batera, ekaitz zuria itzuliko da.

Egilea Andoni Beitia