2022ko errenta aitorpena aurkezteko epea aste honetan hasi da internet bidez egiten dutenentzat. Telefonoz edo aurrez aurre tramitatzeko aste batzuk beharko dira oraindik, eta kanpaina ekainaren 30ean itxiko da. Ogasunarekin kontuak emateak ez du erabakiak hartzeko tarterik uzten. Zerga-urtea amaitu zen, baina bada garaia egiaztatzeko Zerga Agentziak zergadunaren datu eguneratu guztiak dituela, aitorpena aurkeztera behartuta dagoen ala ez aztertzeko – eta borondatez aurkeztea komeni den ala ez aztertzeko – eta eskubidea duten Estatuko eta autonomia-erkidegoetako kenkariak berrikusteko –.
1. Zer oinarrizko datu egiaztatu behar dira errenta-aitorpena egiteko?
Zirriborroa berretsi aurretik, garrantzitsua da Zerga Agentziak erabiltzen dituen zergadunaren datu fiskalak berrestea. Batez ere, aurreko urtean egoera pertsonala aldatu bazen, hala nola egoera zibila, seme edo alaba bat izan bazen edo etxebizitzaz aldatu bazen.
Zergaduna autonomia-erkidegotik aldatu bada 2022an, jakin behar du PFEZa ordainduko duela zerga-ekitaldian egun gehien igaro dituen ekitaldian, oporrak bezalako aldi baterako absentziak barne. Beraz, bizilekua faktore garrantzitsua izango da dagozkion kenkari autonomikoak aplikatzeko.
Seme-alaba bat jaiotzea ere gertakari nabarmena da zerga-ondorioetarako, minimo pertsonalak aplikatzea ahalbidetzen baitu. Zergadunaren gutxienekoa, oro har, urtean 5.550 eurokoa da, familia-unitatearen modalitatea, hura osatzen duten kideen kopurua eta hautatutako tributazio-araubidea (aitorpen indibiduala edo bateratua) edozein izanik ere. Gutxienekoa urtean 1.150 euro handituko da, urtean 6.700 euroraino, 65 urtetik gorako zergadunen kasuan.
Hiru urtetik beherako seme-alabak dituzten emakumeek, soldatapekoek zein autonomoek, urtean 1.200 euroko amatasun-kenkaria jaso ahal izango dute seme-alaba bakoitzeko.
2. Nork aurkeztu behar du deklarazioa?
22.000 gordin baino gehiago kobratu dituen edozein langilek errenta-aitorpena aurkeztu beharko du, betiere ordaintzaile bakar batenak badira. Errentak ordaintzaile batengandik baino gehiagorengandik badatoz, aitorpena 14.000 eurora jaisteko nahitaezkoa den zerrenda, salbu eta bigarren ordaintzailearengandik lortutako errenten eta gainerakoen batura murriztua bada eta guztira 1.500 eurotik gorakoa ez bada. 2023ko ekitaldiko aitorpenerako, muga hori 14.000 eurotik 15.000 eurora igoko da.
Ekonomista Aholkulari Fiskalen Erregistrotik (REAF), nolanahi ere, aipatutako zenbatekoak baino gutxiago kobratu arren, aitorpena aurkeztea komeni den egiaztatzera animatu dute. Autonomia-erkidego batzuetan, aitorpena borondatez aurkezteak ia 300 euro arteko itzulketa ekar dezake.
3. Zer berrikuntza dakartza 2022ko errenta-kanpainak?
Berrikuntza nagusia amatasunagatiko kenkariarekin lotuta dago. 2022ko aitorpenean, 2020an, 2021ean edo 2022an aldi baterako enplegu-erregulazioko espediente baten (ERTE) pean egon diren emakumeak ere baliatu ahal izango dira, atzeraeraginezko izaerarekin. Azken batean, pandemiaren ondorioz enplegua etenda izan zuten 80.000 emakume ingururi zabaltzen die neurriak kenkaria.
Zerga-pizgarri hori, gehienez ere 1.200 eurokoa urtean — 100 euro hilean seme-alaba bakoitzeko —, aurreko ekitaldira arte bakarrik aitortzen zitzaien beren kontura edo besteren kontura lan egiten zuten eta hiru urtetik beherako seme-alabak zituzten amei. Baina 2022ko errentan, beraz, errenta hori eskuratzeko kasuak handitu egin dira. Hala, Ogasunak besteren konturako langile gisa ere aitortzen ditu, eta, beraz, amatasunagatiko kenkariaren onuradun gisa, 2020ko urtarriletik aurrera legezko langabezia-egoeran egotera igaro diren emakumeak, aldi baterako lan-erregulazioko espedienteekin pareka daitezkeenak, eta genero-indarkeriaren biktima izateagatik enplegua etenda duten emakumeak eta produkzio-jarduerarik gabeko aldian aldizkako langile finkoak. Baita lana eten behar izan duten autonomoei ere.
2023ko errenta-aitorpenean, amatasunagatiko kenkaria zabaldu egingo da oro har, baita amak lanik egiten ez badu edo langabezia kobratzen badu ere.
Beste berrikuntza nabarmenetako bat pentsio-planetarako ekarpenekin lotuta dago. 2022an, ekarpen horiengatiko zerga-oinarriaren murrizketaren muga 2.000 eurotik 1.500 eurora murriztu zen. Hala ere, 8.000 eurotik 8.500 eurora igo da enpresako pentsio-planetarako ekarpenen gehieneko murrizketa. Langileak, beraz, 1.500 euro eman ahal izango dizkio bere plan pribatuari, eta beste 8.500 euro bere konpainiarenari, baldin eta bere ekarpena ez bada enpresarena baino handiagoa.
Baterako aitorpenean, mugak modu independentean eta indibidualean aplikatzen dira aurreztaile bakoitzeko, eta murrizketa guztien zenbatekoek ezin dute zerga-oinarri orokor edo aurrezki-oinarri negatiborik ekarri.
4. Zer berrikuntza daude adierazpenaren tarte autonomikoan?
PFEZaren eskala autonomikoak alde handiak ditu 2021eko errentarekin alderatuta. Gobernu autonomiko askok erabaki dute aldaketak egitea zergadunei karga fiskala jaisteko, bizitzaren kostua handitu delako, eta horietako gehienak 2023ko PFEZn eraginkorrak izango diren arren, beste batzuk atzeraeraginezkoak dira eta 2022ko aitorpenean aplikatzen dira. Kanariek, Gaztela eta Leonek, Murtziak, Andaluziak, Galiziak, Madrilek eta Valentziako Erkidegoak PFEZa defendatu dute, hau da, aitorpena inflazioaren aurrerapenaren arabera doitu dute.
Gainera, autonomia batzuek gutxitu egin dituzte gutxieneko pertsonal eta familiarrak, edo kenkari berriak jarri dituzte martxan, hala nola Ukrainako familiei harrera egiteagatik diseinatutakoak edo tasa aldakorreko hipoteken kostuaren igoera konpentsatzeko deskontuak.
5. Nola zuzendu adierazpeneko akats bat?
Akatsek edo ez-egiteek kalte ekonomikoa eragin badiote zergadunari eta, adibidez, itzuli beharreko zenbatekoa handiagoa bada, nahikoa da aurkeztutako aitorpena zuzentzea, Web Errenta programaren bidez. Horretarako, Zerga Agentziaren webgunean sartu behar da, eta aurkeztutako aitorpena aldatzeko eta dagozkion datuak zuzentzeko aukera hautatu behar da. Akatsek Ogasun Publikoari kalterik eragin badiote, prozesua bera da, baina zergadunak adierazi behar du aitorpen osagarri bat dela, eta datu guztiak jaso behar dituela: hasierakoak eta zuzendutakoak.
6. Lehenago kobratzen al da itzuli beharreko aitorpena, lehenago egiten bada?
Bai, beraz, komeni da itzuli beharreko aitorpena aurreratzea eta, ordaindu beharrekoa bada, atzeratzea. Nolanahi ere, Ogasunak egiaztapen-prozesua hastearen mende ere badago itzulketa. Baldintza normaletan, kanpainaren lehen bi hilabeteetan, Zerga Agentziak dagoeneko aurkeztutako aitorpenen itzulketen % 80 gauzatu du, eta ehuneko hori, oro har, errepikatu egiten da kanpaina amaitzen denean.