Trantsizioaren paradoxak. Lehenengo eta behin, nuklearra eta gasa Europako taxonomia berdean sartu ziren, Frantzia eta Alemaniaren presioaren ondoren. Eta orain, Berlinek, Erromak eta Pragak gauza bera egiten dute errekuntza-motorrei dagokienez: Europako Batzordeak amore ematen du, eta proposatzen du auto kutsatzaile horien bizitza 2035etik aurrera luzatzea, betiere erregai sintetikoak erabiltzen badituzte – data hori baino lehenagokoak diesela eta gasolina erabili ahal izango dituzte orain arte, Anfacen arabera –. Proposamen hori Europako Parlamentuak eta Kontseiluak berretsi behar dute.
Europan, hidrokarburo horien erabilera, karbono dioxidoa (CO2) eta hidrogeno berriztagarria harrapatuz fabrikatzen direnak, gehiago aurreikusten zen itsasoko eta aireko garraiorako, bi sektore horiek deskarbonizatzen zailak baitziren, baina ez lurrekoak, Carlos Rico Transport & Environment (T & E) enpresako energia-arduradunak dioenez.
Ez da irizpide-aldaketa bat EBn, baizik eta Batzordearen eta Alemaniaren arteko negoziazio bat, autoentzako eta furgonetentzako CO2 isuriak murrizteko Europako araudia desblokeatzeko. Europako Batzordeak, Frans Timmermans lehen presidenteordearen bitartez, beti defendatu du sintetikoak itsasontzi eta hegazkinetara joan beharko liratekeela. Parlamentuak berdin uste du, biek ala biek aurka bozkatu zuten lehenago, argitu du Ricok. Are gehiago, Frantzia eta Espainia aurka daude.
Teknologia hasiberri honen defendatzaileak eta kontrakoak daude. Aplikazio-eremuari dagokionez ere desberdina da. Aukera ona da aldi baterako neurri gisa. Carlos Morales Ingeniaritzako Goi Eskola Teknikoko (ICAI Comillas) Ingeniaritza Mekanikoko irakasleak azaldu duenez, errekuntza-autoetatik elektrikoetara bat-batean pasatzea oso zaila izan daiteke, parke osoa eta horrek dakartzan hondakinak aldatu behar baitira.
Manel Monterok, Moure taldeko zuzendari nagusiak, hegazkingintzan ere erabil daitekeela gaineratu du. Gasolina, gasolioa, diesela, gasa eta keroseno sintetikoa lor ditzakegu. Eta adierazi du beste abantailetako bat dela dagoen biltegiratze- eta banaketa-sarea aprobetxa daitekeela.
Repsolek, negozio horren aldeko apustu sendoa egiten duten konpainietako batek, azaldu du egungo motorretan (automobilak, hegazkinak, kamioiak eta itsasontziak) erabil daitezkeela, kimikoki konbentzionalen berdinak baitira. Monterok, ordea, ohartarazi du elastikotasunaren araberakoa izango dela egokitzapena. Erregaia behar bezain elastikoa ez bada, txinparta lehenago gertatzea eta autoak potentzia galtzea edo gripea eragitea eragingo luke. Kasu horretan, aldaketaren bat egin beharko da, zehazten duenez.
Automobil-fabrikatzaileen patronalak, Anfac-ek, ez du errekuntza-industriarako salbamendu gisa ikusten, eta politika aldakor baten ondorioez ohartarazten dute. Fabrikatzaileek ez dute aldatuko elektrifikaziorako bidea. 250.000 milioi inbertitzen ari gara ekoizpen-lerroak aldatzeko eta zero emisioko ibilgailuak fabrikatzeko. Estrategia aldatzea garestia da eta nahasmen handiagoa ekar diezaieke herritarrei eta enpresei.
Kutsatzaile gutxiago?
Defendatzaileen abantaila nagusia atmosferari CO2 gehiago ez gehitzea da. Ez dira zero emisio garbi, sektorearen jarioan. Josu Jon Imazek zuzentzen duen eta 2025ean Bilbon 100 milioi euro baino gehiagoko inbertsioa egin ondoren Aramcorekin partzuergoan ekoizpen-planta bat irekitzea aurreikusten duen konpainiak azaldu duenez, aurrez ekoizpenerako erretiratu zen karbono bera isurtzen dute, eta horrek zirkulartasuna dakar.
Karbono gehiago ematen ez badute ere, berotzearen erantzule nagusiak nitrogeno eta metano oxidoak askatzen dituzte, bi ikerketa berrik ohartarazi dutenez, bata T & E-rena eta bestea International Council on Clean Transportation-ena (ICTT), eta hainbat erakunde zibilena (Ecodes, Fundación Renovables, Ekologistak Martxan…). Gas horrek eragiten du gehien airearen kalitate txarra hirietan, eta 70.000 heriotza goiztiar egozten zaizkio Europan, Europako Batzordearen datuekin. Repsolen instalazioak 2.400 tonako edukiera izango du urtean, eta Euro 6 eta Euro 7 araudietan jasotako tratamendu-sistemen kontrolpean daudela ziurtatu dute. Katalizatzaile horiek kutsatzaile horiek kentzen dituzte eta emisioak oso txikiak dira.
Garestiagoak
Industriak 2030-2035erako hedapena aurreikusten du. Batzuek 2027rako aurreratu dute. Baina hori da bere oztopo handienetako bat, garapen eskasa, eta horrek eragin handia du kostu altuan: 2,80 euro litroko, egungo gasolinaren % 50, T & E-k martxoan argitaratutako ikerketaren arabera. Presio alemaniarrak eragin negatiboa du garraioaren deskarbonizazio-prozesuan, teknologia heldugabea, mugatua, ez-eraginkorra eta garestia txertatzen laguntzen duelako. Benetan behar duten sektoreei beharrean, autoei eta furgonetei eskaintzen bazaie, trantsizioko distrakzio garesti eta esplikaezinenetako bat izango litzateke, Ricoren esanetan. Europar Batasunean 2035erako aurreikusitako 287 milioietatik bost milioi ibilgailu soilik elikatuko dira hidrokarburo horiekin, erakunde horren arabera.
Prezioan ere esku hartzen du energia-kostu handiak. Karbono-emisioak neutroak izan daitezen, adituek azaldu dutenez, hidrogeno berdearekin fabrikatu behar da, eta elektrolisia eguzkiarekin eta eolikoarekin garestia da oraindik. Elektrikoarena baino bost eta sei aldiz energia gehiago gastatzen du. Ricoren esanetan, berriztagarrien hedapen izugarria beharko genuke kostu horri aurre egiteko.
EBn 2035erako aurreikusitako 287 milioietatik 5 milioi ibilgailu soilik elikatuko dira hidrokarburo horiekin, T & Eren arabera
Garapen-etapa hasiberrietan, prezioa teknologiaren eskalak eta heldutasunak baldintzatzen dute. Behin eskala industrialera iritsita, lehiakorra egingo da, Repsolek espero duenez. Morales iritzi berekoa da: Kontua errekuntza-autoak elektrikoetara aldatzea da, eta geratzen direnak, berriz, sintetikoetara. Ekoizpena ez da izango mundu guztia hornitzeko bezain handia. Gainera, berriztagarririk eta CO2 atzipenik gabe ekoitzitakoek karga elektrikoak baino 10.000 euro gehiago balioko dute bost urtetan zehar.
Deloitten ez dira ausartzen eskatutako inbertsioari buruzko zifra bat ematera. Goizegi da hemendik 2050erako kalkuluak egiteko, horiek fabrikatzeko erabiltzen diren teknologiak garapen eta lehiakortasun komertzialeko egoera goiztiarrean daudelako. Energia berriztagarrien, hidrogeno berderako elektrolizagailuen edo CO2 zuzenean atzitzeko unitateen bilakaeraren araberakoa izango da, azaldu du Laureano Álvarezek, aholkularitzako energiaren eta baliabideen sektoreko aholkularitza estrategikoko bazkideak.
Europako Batzordeak, halaber, iruzurrak saihestuko dituen teknologia bat garatzea eskatzen du, hau da, autoek sintetikoak erabili beharrean gasolina eta diesela erabiltzea eragotziko duena.