Espainiako bankuek are gehiago gogortu dituzte hipotekak, kontsumorako kredituak eta enpresei maileguak emateko baldintzak urteko bigarren hiruhilekoan. Hala islatzen da Europako Banku Zentralak (EBZ) gaur argitaratutako Banku Maileguen Inkestan. Bertan, ikuskatzaileak egiaztatu du tasen igoerak, bezeroek arriskua handitzeak eta bankuek arrisku-esposizio horrekiko duten tolerantzia txikiagoak irizpide gogorragoak aplikatzera eraman dituztela erakundeak finantzaketa emateko orduan. Hori bai, gogortzea ez da aurreko hiruhilekoetan bezain gogorra izan.

“Aurreikuspen ekonomikoekin eta mailegu-hartzailearen egoera espezifikoarekin lotutako arrisku handiagoa hautemateak, arriskuarekiko tolerantzia txikiagoak eta finantzaketaren kostu handiagoak gogortzen lagundu zuten”, azaldu du EBZk. Hala, Europako bankuen % 14k ziurtatu dute enpresei finantzaketa emateko eskakizunak handitu dituztela, % 8k hipoteken baldintzak handitu dituztela eta erakundeen % 18k kontsumorako kreditua gogortu dutela. Era berean, ikuskatzaileak nabarmendu du kreditu-eskaria moteldu egin dela, eta horrek gutxieneko historikoetara eraman dituela enpresak finantzatzera.

Zehazki, Espainiari dagokionez, enpresentzako kredituaren gogortzea Europar Batasuneko batez bestekoa baino leunagoa izan da. Bankuen % 8k adierazi zuten handitu egin zirela finantzaketa emateko eskakizun-mailak. Aurreko hiruhilekotik beherako maila da ( % 17), baina erakundeek kreditua lortzeko baldintza gogorrenak ematen dituzten ondoz ondoko zazpigarren hiruhilekoa da. Gainera, ikuskatzaileak azpimarratu du, oro har, 2022ko hasieratik metatutako gogortze garbia “funtsezkoa” izan dela. Baldintza gogorragoak aplikatzeko arrazoi nagusia enpresa bakoitzaren aurreikuspen ekonomikoekin eta egoera espezifikoekin lotutako arriskuak dira.

Etxebizitza erosteko kredituei dagokienez, hipoteken baldintzak gogortu egin dira (Espainiako bankuen % 10ek aitortu dute hipotekak aplikatu dituztela, eta aurreko hiruhilekoan, berriz, % 20k), Europako batez bestekoa baino handiagoa izan da. Erakundeek baldintza gogorragoak aplikatu dituzte, erakundeek arrisku handiagoa hartzen dutelako bezeroen ordainketa-ahalmenaren gainean. Hala ere, hirugarren hiruhilekorako baldintzak mantentzea eta gogortze gehigarririk ez egotea espero dute bankuek.

Kontsumorako maileguak emateari dagokionez ere, gogortzea Eurogunean baino handiagoa izan zen. Hala, bankuen % 25ek ziurtatu zuten irizpide gogorragoak aplikatu zituztela (aurreko hiruhilekoan % 33 izan zen). Enpresentzako kredituetan eta hipoteketan bezala, neurri gogorrago horiek aplikatzeko arrazoi nagusia izan ziren arrisku handiagoa hautematea eta bankuek arrisku horrekiko tolerantzia txikiagoa izatea. Gainera, hirugarren hiruhilekorako berriro gogortzea espero da. Era berean, finantza-kostu handiagoak direla-eta, kreditu-eskariak behera egin zuen.

Egia esan, finantzaketa lortzeko baldintzen gogortzea eta eskariaren beherakada prozesu normalak dira EBZk azken urtean aplikatzen ari den moneta-politikaren barruan. Politika horren ondorioz, interes-tasak % 0tik % 4ra igo dira gaur egun. Ikuskatzailearen helburua euroguneko inflazio altua jaistea da, eta horretarako tasak igo ditu kontsumoa eta eskaria hozteko, prezioak jaitsi daitezen.

Bankuak kreditu arduratsua ematera behartzen dituen araudi baten mende daude. Besteak beste, horrek esan nahi du mailegu bat onartzeko unean erakundeak azterketa bat egin behar duela konpainiaren kaudimena ebaluatzeko eta ziur egon bezeroek kuotak kredituaren bizitzan zehar ordain ditzaketela. Eta baldintza makroak zorrotzagoak direnez tasen igoera berriaren ondoren, test hori ere exijenteagoa da.

Egilea Irati Suaga