Auzitegi Nazionaleko Administrazioarekiko Auzietako Salak errefusatu egin du bankuei ezarritako ezohiko zerga bertan behera uztea. Hiru autotan, auzitegiak atzera bota du Sabadell, Bankinter eta Kutxabanken eskaera (Cajasur filialaren bitartez aurkeztu zuen errekurtsoa), Gobernuak 2022ko abenduan onartu zuen aldi baterako karga kautelaz geldiarazteko, iturri juridikoek eta finantzarioek CincoDíasi jakinarazi diotenez. Ebazpen horietan, magistratuek uko egin diote Europar Batasuneko Justizia Auzitegiari galdetzeari, zergaren baliozkotasuna argitzeko.
Hiru bankuek errekurtsoa jarri zuten aldi baterako zerga horren sarrera-ereduak onartzen dituen Ogasun Ministerioaren aginduaren aurka, eta mekanismo hori geldiarazteko eskatu zuten, gaiaren funtsa aztertu bitartean. Hau da, prozesuak aurrera jarraitzen du, Auzitegiak ez baitu onartzen ordainketak aldi baterako etetea. Zehazki, agindu horretan ezarritako zergaren likidazio aurreraturako sortu ziren lau ereduak — 795, 796, 797 eta 798 — aurkaratu zituzten, El Economistak aurreratu duenez.
Bestalde, banku-patronalek ere — Espainiako Bankuen Elkarteak (AEB) eta Espainiako Aurrezki Kutxen Konfederazioak (CECA) — ezohiko zerga inpugnatu zuten, baina kautelazko zerga ez eskatzearen alde egin zuten, Repsolen eskaeran neurri hori ez zela onartu jakin ondoren. Hala badagokio, likidazioak ezin zituztenez errekurritu (erakundeek bakarrik jar dezakete beren izenean), tasaren ordainketa zehazten duen ministro-aginduaren aurka agertu ziren.
Zergak energia-sektoreari eta fortuna handiei ere eragiten die. Joan den otsailean gertatu zen bezala, Auzitegi Nazionalak Repsolek egindako eskaera bera aztertu zuenean, Salak ukatu egin du otsailaren 2ko HFP/94/2023 Agindua bertan behera uzteko arrazoirik dagoenik. Administrazioarekiko auzien magistratuek azaldu dutenez, ministerio-agindua betetzea ez da enpresa horientzako “kalte konponezina”. Hau da, aldi baterako kargak eragindako erakundeen biziraupena kolokan jartzen duen kalte ekonomikorik izateko arriskurik ez dagoela uste dute.
Izan ere, Salak adierazi duenez, azkenean errekurtsoa baiesten bada, egungo egoera “guztiz itzulgarria” izango litzateke, nahitaezko interesak ordainduta ordaindutakoa itzuliz (beharrezko konpentsazioak gauzatuz).
Hain zuzen ere, erabaki horren berri ematen da erakundeek 2022ko ekitaldiagatik ordaindu behar dutenaren bigarren erdia ordaindu behar dutenean. Bankuek eta energetikoek irailaren 1etik 20ra bitartean ordaindu behar dute. 2019an Espainian 800 milioi euro baino gehiago fakturatu zituzten bankuen interesak eta komisioak % 4,8an zergapetuko ditu bankuen gaineko zergak. Zerga energetikoak, bestalde, % 1,2 zergapetzen du sektoreko konpainien negozio-zifraren zenbatekoaren gainean, 2019an 1.000 milioi baino gehiago fakturatu baitzuten. Jaurlaritzaren aurreikuspena ekitaldi bakoitzeko 3.000 milioi euro biltzea da (hasiera batean, bi urtez egongo da indarrean).
Otsailean, bankuek 637,1 milioi euro ordaindu zituzten aldi baterako zergaren lehen ordainketagatik. Energiaren sektoreko enpresa handiek, berriz, 817,4 milioi euro ordaindu zituzten. Guztira, 1.454 milioi euro ordainketa aurreratuari dagozkio, eta eraginpeko konpainiek otsailaren 20a baino lehen egin behar zuten konturako ordainketa bat.
Hasieran, diru-bilketaren aurreikuspena handiagoa zen. Zerga horiek martxan jarri zirela jakin zenean, koalizio-gobernuak 3.500 milioi euro sartu nahi zituen ekitaldi bakoitzean, bi kargekin. Azkenik, figurei argi berdea eman zien tramitazio parlamentarioan, urteko diru-bilketaren aurreikuspena 1.700 milioira jaitsi zen energetikoen kasuan, eta 1.300 milioira bankuen kasuan. Kobrantzaren atariko zifrek “bi kontzeptu horien artean urtean 2.900 milioitik gorako diru-bilketa erreala aurreratzen dute”, esan zuen Maria Jesus Montero Ogasun ministroak lehen ordainketaren datuak aurkeztean.
Zerga luzagarria?
Mahai gainean dagoen beste gai bat da 2024tik aurrera luzatu daitekeela tasa, baliozkotasuna onartuta dagoen arte. Zalantza hori Nadia Calviño jarduneko Gobernuko presidenteorde ekonomikoak piztu zuen duela aste batzuk. Hori bai, luzapen hori egoera ekonomikoaren bilakaerak, Estatuaren aurrekontu-beharrek eta finantza-sektorearen zenbakiek baldintzatzen dute.
“Aparteko onurak dauden neurrian, kontuan hartu beharko da. Baina ikusiko dugu nola jarraitzen duen eboluzionatzen egoera ekonomikoak, aurrekontu egoerak eta banku sektorearen onurek nola jarraitzen duten eboluzionatzen “, esan zuen SER katean egindako elkarrizketa batean.