Fusio-energia mende honetako lehen energia-iturri garbi eta berriztagarri masiboa izatera deitua dago, eta fusio-erreaktore esperimentala garatzeko proiektua da hori lortzeko gakoetako bat. Historiako ikerketa energetikorako proiektu zientifiko handiena da, bere helburua, teknologiaren bidez, Lurrean eguzki handi txiki bat eraikitzea delarik, bere aukera komertziala energia garbi, seguru, sendo eta kalitate handiko iturri bezala balioztatzeko. Erreaktoreak hidrogeno atomoak fusionatuz energia sor dezan, plasma, bere erregaia, 150 milioi gradu zentigradu arte berotzen duten gailu indartsuak behar ditu, eguzkiaren nukleoa baino hamar aldiz beroagoa.

Testuinguru horretan, AVS enpresak eta Tecnalia zentro teknologikoak bat egin dute ITER plasma berotzeko sistema garatzen laguntzeko, behar den tenperatura altura iritsi arte. F4Ek (Fusion for Energy) aukeratu ditu, Europak ITER-i egiten dion ekarpena kudeatzen duen Europar Batasuneko erakundeak, Mitica proiektuan parte hartzeko. Proiektu horren xedea da atomo neutroen talken ondorioz plasma berotzeko sistema garatzea eta baliozkotzea. Mitikak 1:1 eskala prototipo bat eraikitzea planteatzen du milioi bat volt eta 16,5 MW-ko potentzia duten partikulak injektatzeko. Sistema hau ezinbestekoa da 150 milioi ºC lortzeko, eta inoiz eraiki den potentzia handiena izango da.

AVS eta Tecnaliaren zeregina iturriaren eta erreaktore esperimentalaren beraren arteko elementu kritikoak garatzean datza: neutralizatzailea, hondakin-ioiak deskargatzeko sistema eta kalorimetroa (target), 16,5 MW berotze-potentzia berdingabe horiek prestatzeko, doitzeko, neurtzeko eta xurgatzeko prest daudenak. Fabrikaziorako azken diseinua eta ondorengo fabrikazioa, muntaketa eta probak AVS enpresak Elgoibarren (Gipuzkoa) dituen instalazioetan egingo dira, Tecnaliaren laguntzarekin. Urte honetan bertan hasiko dira eta 2023ra arte iraungo dute, Paduako (Italia) RFX Partzuergoaren instalazioetan instalatu eta probatzea aurreikusita dagoenean.

Proiektu honek aitortzen du partzuergoak esperientzia handia duela arlo horretan. Alde batetik, AVS enpresa liderra da mundu osoko instalazio zientifiko handien eta espazioaren merkaturako ekipo konplexuak diseinatzen eta garatzen, eta, bereziki, 8 urte baino gehiago daramatza hainbat proiektutan ITERak egiten. Bestalde, Tecnalia erreferentziazko teknologia-zentroa da Europan, eta ITER proiektuan laguntzen ari da hainbat proiektu motatan, hala nola ITERren barne-hormako materialen eta osagaien karakterizazioan, osagaiak lotzeko eta konpontzeko metodoen garapenean, sentsore eta neurketa-ekipo desberdinen prototipoen fabrikazioan, besteak beste.

Egilea Admin