Ikasle galiziarrek konponbideak diseinatzen dituzte kaltetuen beharrak entzun ondoren. Urtebetetze kandelen haizagailuak, bideojoko egokituak eta aparkalekuen geolokalizatzaile bat sortu dituzte.
Ileak puntan jarri zitzaizkion Beatriz Mendez Marequeri, bere ikasleek garun-paralisia duten pertsonek beren institutuan izandako eguneroko arazoak entzuten zituztela ikusi zuenean. Isiltzeko eta artatzeko “begirada hiltzaileak” botatzen dizkien nerabe urduri horiek hipnotizatuak ziruditen, gogoratzen du Teknologiako irakasle honek Culleredoko (A Coruña) Rego de Trabe BHIn. A Coruñako (Aspace) Garun Paralisia duten Pertsonen Senideen Elkarteko erabiltzaileek kontatu zieten ezin izan zituztela inoiz beren urtebetetze-tartako kandelak haizatu. Udalerriek ezinduentzat gordetzen dituzten aparkalekuetako bat bilatzeak dakarren odisea kontatu zieten. Edo ordenagailu bat pizteko botoiak mugikortasun-mugei erantzuteko egin beharreko ahaleginak. Hitzaldi hau A Coruñako Unibertsitateko CITIC ikerketa-zentroaren proiektu berezi baten abiapuntua da, Talentu Inklusiboak izenekoa. Nahasmendu hori dutenek DBHko eta Batxilergoko ikasleei erronkak planteatzean datza, eguneroko bizitzan oztopoak gainditzen lagunduko dien zerbait pasa eta asma dezaten.
Aspaceko eguneko zentroko eta egoitzako erabiltzaileek kandelak itzali ditzakete betetzen duten urte bakoitza ospatzeko. Rego de Trabe BHIko neska-mutilek material birziklatuekin egindako haize-makina mekaniko bat asmatu zuten. Hondatutako ordenagailuen haizagailuetatik 3D inprimagailura erabili zuten. Prozesuan, CITICeko ikertzaileen tutoretzapean, nahasmendu horiek dituztenekin bildu ziren sortzen zitzaizkien zalantzak planteatzeko. Adibidez, sakagailu bat edo bi nahi zituzten, edo lehergailua altueran erregulagarria izatea behar zuten, tarta mota desberdinetara egokitzeko. Azkenik, hondartzako eguzkitako zahar baten mekanismoa erabili zen, edozein tamainatako pasteletan sartutako kandelekin eraginkorra izan zedin.
Culleredoko zentro honetako teknologia-ikasleek geolokalizatzaile bat diseinatu dute garun-paralisia duten pertsonek jakin dezaten zehazki non dauden A Coruña, Sada, Oleiros eta Cambreko udaletxeetan haientzat gordetako aparkalekuak. Programazio-lanaz gain, erronka ez-teknologiko bati egin zioten aurre, baina, hala ere, zailagoa izan zen: labirinto burokratikotik bizirik irautea, hau da, plazen kokapenari buruzko datuak udal bakoitzaren aurrean biltzea. Orain hobekuntzak proposatzen dira, besteak beste, aplikazioan aparkatzea libre dagoen jakiteko informazioa sartzea. Interkomunikatzaile bat ere asmatu zuten, hitz egin ezin dutenek “ura nahi dut” bezalako oinarrizko eskaerak egin ditzaten. Edo ehun adimendunekin egindako pontxo bat, haurrei gorputzaren atal desberdinak ikasteko aukera ematen diena: bat ukitzen dutenean, oihal eroaleek etengailu baten moduan funtzionatzen dute eta aurrez grabatutako mezu bat igortzen dute.
Mutilen lehen pontxoak ez zuen balio, aldatu egin behar izan zuten, gurpildun aulki batean eserita ezin zelako erabili. “Proiektu honek bestearen larruan jartzera behartzen ditu. Lehenik enpatia garatzen dute eta gero ezagutza aplikatzen dute “, azaldu du Mendez Mareque irakasleak. Irakasleak nabarmendu du, halaber, Talentu Inklusiboek nerabeei irakasten diela teknologiak “gauza onak egiteko balio duela”, eta konpromiso handia hartzen duela: “Beraiek badakite hori ondo egin behar dutela, ezagutzen eta entzun duten pertsonek erabiliko dutelako. Eskakizun pertsonal oso interesgarria dago, eta lotura hori oso zirraragarria da “.
María José, Aspaceko erabiltzailea, “oso pozik” dago, ordenagailua piztu eta itzaltzeko aukera ematen dion sakagailu berezi bat duelako. Luciak ere ikasleek neurrira diseinatutako likornioaz gozatzen du. Kasko honek hagaxka bat dauka eta bolak jaurtitzeko aukera ematen dio gogokoen duen jokoari: bocha, petankaren antzeko kirol paralinpikoa. Ikasturtearen hasieran, Aspacen artatutako pertsonek “ideia-zaparrada bat egiten dute beren egunerokoan sortzen zaizkien beharren inguruan”, adierazi du Iria Robles Coruñako elkarteko koordinatzaileak. Institutuetako neska-mutilen eta garun-paralisia dutenen arteko lantaldeetan “lotura harrigarria” ezarri da, “lagun gisa tratatzen dira”. “Lortu nahi genuen sentsibilizazioa lortu dugu”, ospatzen du Roblesek.
Nerabe asmatzaile horien burutik hogeita hamar bat irtenbide teknologiko atera dira, mugikortasun-arazoak dituzten pertsonen eguneroko bizitza hobetzeko. Bingo egokitu bat edo dado-nahasgailu bat sortu dute sakagailuarekin. Bideojoko klasikoak birprogramatu dituzte, hala nola Mario Brosenak edo komekoenak, pantailako jauziak eta gainerako erreakzioak agintea gutxiago mugituz eragiteko.