Foru Gobernuak Elikatze Katearen Behatokia egiteko agindu dio Intiari, prezioak hurbilagotik kontrolatu ahal izateko
Nafarroak ez du ebidentziarik banaketa-enpresa handiak esnea ekoizpen-kostuen azpitik erosten ari direla esateko. Hala ziurtatu du Foru Gobernuak Parlamentuan emandako erantzunean, 2023ko urtarriletik azarora bitartean Foru Erkidegoko 124 esnetarako behi-ekoizleri ordaindutako zenbatekoak eta entregak aztertu ondoren.
“Ekoizpen-kostuen azpiko ordainketei dagokienez, ez da arrisku-egoerarik identifikatu”, esan du Jose Mari Aierdi Landa Garapen eta Ingurumen kontseilariak, EH BIlduko Adolfo Araizek egindako galderari erantzunez. Araizek gai horri buruzko informazioa eskatu zion Nafarroako Gobernuari. Araizek esnearen ekoizpen-prezioa kalkulatzeko sistemak ezartzeari buruz galdetu zion Gobernuari, abeltzainak gehien kezkatzen dituen gaietako bat baita. Askotan salatu dute esnea produktu erakargarri gisa erabiltzea supermerkatuetan, ekoizpen errentagarriarekin bateraezinak diren prezioetan egindako eskaintzekin.
Nafarroako Gobernuak emandako erantzunetan azaldu duenez, “Nafarroako Elikadura Katearen Behatokia garatzen ari da, eta, horretarako, enkargu bat formalizatu da Intia enpresa publikoarekin”. Sailburuak zehaztu duenez, Katearen Behatokian sartzea aurreikusita dagoen elementuetako bat “hainbat sektore eta produkturen produkzio-kostuak kalkulatzeko tresna bat da”, eta, horien artean, ardi- eta behi-ekoizpeneko kostuak kalkulatzea, bai haragi-kostuak, bai esne-kostuak. ” Lehen fasean, nekazaritza-produktuen ekoizpen-kostuak kalkulatzeko tresnak garatu dira, eta 2024an, aipatutako abeltzaintza-ekoizpenetarako tresna garatuko da “, azaldu du José María Aierdik.
Infolac, prezioak aztertzeko gakoa. Infolaci ematen zaion informazioak alderdien identifikazioa jaso behar du, ekoizlearen ustiapen-kodea, kontratuaren xedea, ordainduko den prezioa (finkoa, aldakorra edo mistoa izan daiteke) eta litroko bolumena barne. Gainera, lehenengo erosleek bereizita deklaratu behar dituzte prezio desberdinetan ordaindutako esne-bolumenak, bai eta ekoizpen horietara bideratzen ez diren bolumenen kalitate bereiziaren (ekoizpen ekologikoa, ekoizpen integratua, BJD, AGB edo ETG) pean dauden esnekiak ekoiztera bideratutakoak ere. Bolumen horiek dagozkien prezioei lotuta daude, eta, aldi berean, finkoak, aldakorrak edo mistoak diren adierazi behar dute. INFOLACen existentziak eta erosketa-bolumenak eta ordaindutako prezioak hilero aitortzeko betebeharrak aukera ematen dute ordaindutako prezioen aldizkako azterketak egiteko eta INTIA enpresa publikoak egiten dituen batez besteko produkzio-kostuekin kontrastatzeko. Prozedura hori aplikatzen da esnetarako behien eta esnetarako ardien sektorean katearen legea betetzen dela kontrolatzeko, ordaindutako prezioei eta ekoizpen-kostuei dagokienez.
Orain arte, Nafarroako Gobernuak baditu transakzioei buruzko datuak, martxoaren 1eko 95/2019 Errege Dekretuaren arabera. Errege Dekretu horren bidez, esnegintza-sektoreko kontratazio-baldintzak ezartzen dira, eta sektoreko ekoizle-erakundeen eta lanbide arteko erakundeen aitorpena arautzen da.
Araudi horrek nahitaezko egiten ditu kontratu-harremanak esne gordinaren hornidurako transakzio komertzialak egiten dituzten operadore guztientzat, transformadoreen arteko esne gordinaren hornidura puntualetarako izan ezik, eta betebehar berezi batzuk ezartzen dizkie esnearen sektoreko operadoreei. Betebehar horien arabera, esne gordina erosteko kontratuak ez dira soilik elikagai-kontratuen erregistroan erregistratu behar, gainera, esne-sektoreko informazio-sistema bateratuaren datu-basean erregistratu behar dira (infolac).