“Uzta berdea” baimentzen duen salbuespenezko neurria eskatu dio Ministerioari | 2023an, 300 hektarea inguruk hartu zuten formula hori, guztizkoaren % 1,8k, 700.000 euroko laguntzarekin

Landa Garapen eta Ingurumen Sailak urtarrilaren 12an eskatu zion Nekazaritza Ministerioari uzta berdearen salbuespenezko neurria, mahats-bilketan mahats kiloen bilketa murrizteko eta 2020tik sektoreak duen soberakinaren arazoa konpontzen laguntzeko.

Uzta berdea, heldu aurretik mahats-kantitate bat kentzeko erabakia da, nekazariak jasotzen duen dirulaguntza baten truke.

Laguntza hau jasotzeko, ekoizleak partzela bat osorik uzteari utzi behar dio.

Ministerioak urtarrilaren 15a ezarri zien autonomia-erkidegoei, aldi baterako irtenbide hori aurten aplikatu nahi ote zuten jakinaraz zezaten. Asteartean, hilak 23, Landa Garapena eta Ministerioa bilduko dira neurri hori eskatzera bultzatzen duten justifikazioak aztertzeko, bai eta Espainiako Mahastizaintza eta Ardogintza Sektoreari Laguntzeko Planean sartzen den finantzaketa aztertzeko ere – Europako funtsekin hornitua –.

Zifrak
Foru Komunitateak iaz aktibatu zuen neurri hori, eta 300 hektarea mahasti hartu zituen; kopuru hori Nafarroako Jatorri Deituraren, Errioxaren eta bestelako ardoen artean erregistratutako azalera osoaren % 1,8 baino ez da. Horrela, lursail horiek biltzeari uzteak 700.000 euro inguruko dirulaguntza ekarri zuen – batez beste 2.300 euro hektarea bakoitzeko –, saileko iturriek adierazi dutenez.

Egiturazko neurriak
Jorge González Mendabiako mahastizainak eta UAGNk Errioxako Ardoaren Lanbide arteko Erakundean duen ordezkariak – Nafarroako zortzi udalerrik hartzen dute izen hori – azpimarratu duenez, “uzta berdea bezalako neurri koiunturalak egiturazkoekin konbinatu behar dira sektorearen bideragarritasuna eta errentagarritasuna, ardoen bikaintasuna eta ekoizpenaren eta eskariaren arteko egonkortasuna berreskuratzeko”.

Alberto Benitok, EHNEko mahastizaintza-batzordeko kideak, adierazi du bere sindikatua “uzta berdearen laguntzaren banaketa lerroaren” aldekoa dela. Horrek esan nahi du dirulaguntzaren banaketa mailakatua egitea, nekazari bakoitzak eskatutako lehen hektareak diru gehiagorekin ordaintzeko. Horretarako, Benitok fikziozko adibide bat azaldu du: “Lehenengo bost hektareengatik dirulaguntza gehiago ordaintzen dela eta mahastizain batek hamabi hektarea biltzeari utziko diola ezartzen bada, lehenengo bostengatik azken zazpiengatik baino diru gehiago jasoko luke. Horrela errazago erakar daitezke nekazari txikiak “.

Egungo egoera
Jorge Gonzálezek gogora ekarri du 2020tik aurrera izandako ardo soberakinaren krisia, sektorearen errentagarritasunari eragiten diona, eta mundu mailako ardo beltzaren kontsumoaren murrizketa eta klima-aldaketaren ondorioz – uda luzeagoekin – izan den zuri-eskariaren hazkundea. Benitok gaineratu du lehen upeltegiek erabiltzen zuten mahats kantitate handiena nekazari independenteetatik bazetorren ere, orain balantza hori inbertitu egin dela eta upeltegiak batez ere beren mahastiekin elikatzen direla, mahastizain horiengana gutxiago joz.

Gonzalezek azpimarratu du sektoreak egiturazko neurriei aurre egin behar diela, baina eskaintza eta eskaria orekatzeko “mahastiak abiatzea” baztertu du. “Teknologia erabili behar dugu hektarea berberekin kilo gutxiago baina kalitate handiagokoak biltzeko, eta prezioa hobetu”, ondorioztatu du.