Pentsioen balioa handitzea 2024an 7.300 milioi euro kostatuko denez, 1.200 milioi euro inguru itzuliko dira Estatura pertsona fisikoen errentaren gaineko zergari esker (PFEZ). Ogasun Ministerioak, beraz, pentsioak % 3,8 eguneratzearen ondoriozko kostuaren % 16,5 inguru berreskuratuko du, 2022ko abendutik 2023ko azarora bitartean KPIk izandako batez besteko igoerarekin bat etorriz.
Prestazioen errebalorizazioa Gizarte Segurantzaren sistemaren parte diren erretiratu guztiengana iristen da, 9,5 milioi onuradun inguru. Hala ere, horien % 45ek bakarrik lagunduko du diru-sarrera fiskal horiek gizentzen. Zergaren funtzionamenduak eta prestazioen izaerak eta zenbatekoak azaltzen dute hori.
Espainian bi pentsiodun mota daude errentaren gaineko zergaren ondorioetarako. Zergak ordaintzetik salbuetsita daudenak Ogasunak eskatutako gutxienekora ez iristeagatik (5,3 milioi pertsona inguru), eta ordaintzen dutenak, 4,2 milioi pasatxo. Azken horietatik, gehien-gehienak (3,5 milioi inguru) kargapeko gutxienekoaren eta sistema publikoaren gehieneko ordainsariaren artekoak dira; izan ere, aurten 44.450 eurokoa da. Gainerakoek, 700.000 pertsona inguruk, muga hori gainditzen dute, zati publikoa plan pribatuekin osatzen baitute, eta plan horiek, kasu batzuetan, kopuru handiak ematen dituzte.
Hala, nahiz eta pentsiodun guztiek aurten – prestazio publikoari dagokion zatian – % 3,8ko igoera izango duten inflazioak eragindako erosteko ahalmenaren galera konpentsatzeko, zati batek bakarrik ordaindu beharko du gehiago PFEZean.
Erretirodun gehienak (5,3 milioi inguru) ez daude behartuta zergak ordaintzera, Ogasunak ezarritako mugaren azpitik daudelako, eta, beraz, errebalorizazioa osorik poltsikoetara joango da. Jarraian, 1,2 milioi pentsiodunek jasotzen dituzte urtean 18.700 euro inguru, eta horien kuota osoa txikiagoa izango da aurten, ministerioak diseinatu dituen lan-etekinengatiko murrizketaren aldaketen ondorioz. Hau da, tarte horretan Ogasunak 2023an baino gutxiago ordainduko du.
Hortik aurrera, zergadunak – hiru milioi pertsona inguruko taldea osatzen dutenak – ekitaldi batean baino gehiagotan hasi ziren zergak ordaintzen. Gehienak (880.000 erretiratu inguru) urteko 24.000 euroko tartean sartzen dira, eta buru bakoitzeko 265 euro gehiago ordainduko dituzte. Zifra hori handituz doa diru-sarrerak handitu ahala, eta per capita 612 euro gehigarrira iristen da gehieneko pentsio publikoa dagoen tartean, eta 744 euro gehiagora muga horretatik aurrera.
Kalkuluen arabera, aparteko diru-bilketaren zatirik handiena ia 600.000 pentsiodunek emango dute, sistemaren gehienezko zenbatekoaren inguruan. Pentsioa plan pribatuekin osatzen dutenek gehiago ordainduko dute buru bakoitzeko, baina 175.000 pertsona baino gehiago ez direnez, baterako eragina askoz txikiagoa izango da diru-sarreretan, 109 milioi euro baino ez guztira.
Diru-sarrera tarteen araberako zifrak eta bilketaren igoera lortzeko, Ekonomista Aholkulari Fiskalen Erregistroak (REAF) eta Zerga Agentziaren estatistikek emandako datuak erabili dira. Erabilgarri dauden azkenak 2022. urtekoak dira; beraz, zenbateko ofizialei 2023ko eta 2024ko errebalorizazioak aplikatu zaizkie.
Gogoratu behar da agentziak ez dituela prestazio publikoak eta pribatuak bereizten. Hau da, pentsiodunak jasotzen duen azken kopuruarekin datu estatistikoak ematen ditu, datorren lekutik datorrela. Horregatik, gehieneko pentsio publikoa gainditzen duten tarteak doitu egin dira % 3,8ko errebalorizazioaren ondorioak Gizarte Segurantzaren sistemari dagokion esleipenaren zatian soilik ikusteko.
Simulazio horretan, kontsultatutako aditu batzuen iradokizunaren arabera, prestazio oso handiak dituzten pertsona gehienek gehieneko zenbateko publikoa dute esleituta, eta, ondoren, plan pribatuekin osatzen dira. Agentziaren estatistikak teoria horri eusten dio; izan ere, sistemaren gutxieneko eta gehieneko pentsioen artean, pertsona bakoitzeko prestazioen kopurua 1,04 eta 1,28 artekoa da (ikus grafikoa). Gehieneko esleipenetik aurrera, buru bakoitzeko pentsioen kopurua 2,05era igotzen da, eta gehieneko 2,56ra iristen da diru-sarreren tarte handienean.
Hortik aurrera, zerga-aholkulariek kalkulatu dute zenbat ordainduko den aurten PFEZagatik tarte bakoitzean. Horrela, kuota berria iazkoarekin alderatzean, jakin daiteke zenbat ordainduko duten soberan errebalorizazioaren ondorioz. Zifra horiek diru-sarreren tarte bakoitza osatzen duen pertsona-kopuruarekin testuinguruan kokatzen badira, jakin daiteke zenbatera hurbiltzen den guztizko aparteko bilketa.