EAE da per capita baliabide gehien banatzen dituen erkidegoa, nahiz eta dirua berandu iritsi
Dirua tanta-kontuekin iristen da Euskadira, baina hemen dagoenean beste erkidego batzuetan baino arinago banatzen da. Urtarrilera arte enpresei eta erakunde publikoei emandako funts europarren lizitazioetan, EAE da liderra: biztanle bakoitzeko 365 euro urtarrilera arte, eta guztira 808,1 milioi euro.
Sektoreko batzarren bidez Eusko Jaurlaritzara iristen diren baliabide ekonomikoak dira. Diru hori azkar bihurtzen da euri fina euskal produkzio-ehunean, Lakuak COVID-19aren pandemiaren ondorioz produkzio-sarea berreskuratzearekin lotutako jarduerak dinamizatzeko interesa duelako.
Esaderen think tank-ak, Estatuko negozio-eskola garrantzitsuenetako batek, Next Generation EU berreskuratze-funtsen kudeaketari buruzko txosten bat argitaratu zuen atzo. Horren arabera, Espainiako Estatuari esleitutako transferentzietako 80.000 milioi euroetatik, urtarrilera arte 56.344 milioi deitu ziren, guztizkoaren % 70, baina 32.925 milioi baino ez ziren eman, guztizkoaren % 41.
Horrek esan nahi du jasotako funtsak osorik gauzatzeko “emakida eta esleipena bizkortu beharko liratekeela”, batez ere aurrekontuak agortzen ez dituzten deialdiek eta lizitazioek “abiapuntura joan beharko luketelako”. Programa 2026an amaitzen da, eta dagoeneko bizi-denboraren erdia agortu da. Hori dela eta, Eusko Jaurlaritzak, inplikatutako beste agente batzuek bezala, hilabeteak daramatza diruaren banaketa bizkortzeko eskatzen. Gainera, Euskadik Perte erregionalak aktibatzea eskatzen du, erkidegoek kudeatuta, baliabideen banaketa optimizatzeko.
Atzo, osteguna, Esadek argitaratutako txostenaren arabera, Andaluzia (1.273,1 milioi) eta Valentziako Erkidegoa (1.271,5 milioi) dira oraingoz lizitazioen buru diren autonomia-erkidegoak; hala ere, biztanleekin harremanetan jartzen direnean, honako hauek dira per capita baliabiderik handienak dituzten eskualdeak: EAE (365 euro eta 808,1 milioi guztira), Gaztela-Mantxa (343,7 euro eta 704,5 milioi) eta Aragoi (329,3 euro eta 436,8 milioi), Ceutako 18,3 euroetatik urrun (1,5 milioi euro).
Estatu osoan, aurtengo urtarrilera arte enpresa eta erakunde publikoei emandako funts europarren % 72 1.540 bat sozietatetan biltzen zen, konpainia hartzaileen % 1, Esaderen (EsadeEcPol) analisi ekonomiko eta politikorako zentroak egindako kalkuluen arabera.
Enpresei esleitutako funtsak
Txostenaren arabera, orain arte esleitutako baliabide gehienak erakunde pribatuetan kontzentratu dira (29.000 milioi inguru), enpresa publikoek eta beste entitate batzuek lortutako 3.000 milioitik eta 290 milioi toki-erakundeetatik urrun. Enpresa pribatuei eta erakunde publikoei esleitutako funtsak soilik ikusiz gero – autonomia-erkidegoei, toki-erakundeei, autonomoei eta pertsona fisikoei dagozkienak alde batera utzita –, guztizkoaren % 72 1.540 sozietatetan biltzen da, hartzaileen % 1.
Azterketa xeheago batek erakusten du hartzaileen % 0,1ek, 154 enpresa inguruk, funts horien % 42 bereganatu zutela. EsadeEcPolek ez du erakunde zehatzei buruzko xehetasunik ematen, baina Ekonomia Ministerioak 2023ko abenduan Europako Batzordeari bidalitako informazioaren arabera, Adif, Garraio Ministerioa, Zibersegurtasuneko Institutu Nazionala (Incibe) eta Madrilgo Udal Garraio Enpresa ziren ordura arte Europako funtsen hartzaile handienak.
Sektoreka, eraikuntza da nagusi lizitazioetan eta dirulaguntzetan, eta atzetik datoz merkataritza, informazioa eta komunikazioak eta jarduera profesionalak, zientifikoak eta teknikoak. Hala ere, datu horiek indargabetuta daude, ez baitute autonomoen informaziorik jasotzen.