Foru Komunitateko 10 industriatik ia 8k neurriak hartu dituzte gizonen eta emakumeen arteko berdintasuna lortzeko. Gainera, % 92k uste du arlo hori “garrantzitsua” dela, eta % 73k uste du lehiakortasun-faktore bat dela bere sektorearen barruan. Hori egiaztatzen du Nafarroako Gobernuko Gizarte Ekonomiaren eta Lanaren Zuzendaritza Nagusiak egindako Nafarroako Industria Enpresetako Genero Berdintasunari buruzko lehen Azterlanak. Azterlan hori Debuting (Development Business Through Insclusiveness and Gender Awareness) proiektu europarreko bazkideen bileran aurkeztu zen, Iruñerriko Mankomunitatearen egoitzan, Salesetako komentu zaharrean.
Mikel Irujo Amezaga Industriako eta Trantsizio Ekologiko eta Digitaleko sailburuak hartu zuen parte, eta Montse Guerrero Sodena sozietate publikoko Jasangarritasun eta Ekonomia Zirkularreko zuzendariordeak ongietorria eman zion. Bertan nabarmendu zuenez, “Nafarroa, gaur egun, ranking nazionalaren buruan dago, Espainiako eskualde guztien bizi-kalitate maila altuenari dagokionez; eskualde nabarmena da, eta bere enpresetan genero-berdintasuna sustatzen jarraitzen du, lehiakortasuna indartzeko funtsezko elementu gisa”. Gainera, “enpresentzat funtsezkoak diren bi trantsiziotan berdintasun hori bermatzearen garrantzia” azpimarratu du: “trantsizio ekologikoa eta digitala”.
Bestalde, Irujo sailburuak adierazi duenez, “gizarte gisa bizitzen ari garen eraldaketan, berdintasunaren aldeko apustua funtsezkoa izan behar da bidezko trantsizio industrial baterako. Trantsizio horrek kontuan hartuko du gaur egun dagoen talentu falta, eta aprobetxatuko du emakumeak industrian duen papera finkatzeko aukera, lehiakortasuna indartzeko”.
Irujok Debuting proiektuan parte hartzen duten Europako bederatzi eskualdetako ordezkarien aurrean egin ditu adierazpenak. Ekimen horren bidez, genero-berdintasuna sartu nahi da enpresen lehiakortasunerako faktore gisa, tresna publikoak hobetuz edo garatuz. Helburu hori lortzeko, 2,4 milioi euroko aurrekontua du guztira 2026ra arte, eta Interreg Europe eskualde arteko lankidetza-programaren % 80ren baterako finantzaketa. Nafarroak, bestalde, 205.000 euroko aurrekontua du.
Debutingek jardunbide egokiak trukatzeko bilera batera deitu zituen bere bazkideak. Bilera hori Foru Erkidegoan egin zen. Bilera horretan Värmland (Suedia), Lapland (Finlandia), North-Vest (Errumania), Lower Austria (Austria), Magyarország (Hungaria), Emilia-Romagna (Italia), Pomorskie (Polonia), Grand Est (Frantzia) eta Baden-Württemberg (Alemania) eskualdeetako ordezkariek parte hartu zuten.
Azterlanaren xehetasunak
“Nafarroako Industria Enpresetan Genero Berdintasunari buruzko Azterlana” apirilean aurkeztu da, eta, bertan, Foru Erkidegoko 874 enpresa industrialek eta 1.294 profesionalek parte hartu dute: zuzendaritzako langileek (364), erdi-mailako kargudunek (455) eta enplegatuek (475).
Inkestatu guztiak bat datoz esatean beren sektorea oso maskulinizatuta dagoela zuzendaritzan. Horren erakusgarri da ikerketa honetan jasotako datu hau: “Zuzendaritza berdintasunezkoa da enpresen % 22an bakarrik, eta zuzendarien % 68an gizonak dira nagusiki”. Halaber, erdi-mailako arduradunak, teknikariak eta, batez ere, langilea maskulinizatuta daude. Aldiz, nabarmendu dutenez, “inkestatutako enpresen % 53k administrazio-lanpostuak feminizatuta ditu”.
Hala eta guztiz ere, % 92k uste du “garrantzitsua” dela gizonen eta emakumeen arteko berdintasuna. Ez hori bakarrik, % 73k uste du lehiakortasun-faktore bat dela bere sektorearen barruan, eta, horren ondorioz, 19tik ia 8k (% 79) bere erakundean ekitatearen aldeko neurriak ezartzea erabaki du.
Bestalde, ordainsariari dagokionez, egileek honako datu esanguratsu hau adierazi dute: “Lanpostu beragatiko soldata berdina da gizonen eta emakumeen artean enpresen % 87rentzat”. Txostenak baieztatzen du, gainera, ordainsarien atalean dagoen desoreka % 3ra baino ez dela iristen eta nekazaritzako elikagaien industrian dagoela soldata-orekarik handiena. Egia esan, aipatutako azterlanaren arabera, “nekazaritzako elikagaien industriak, industria kimikoak, farmazeutikoak eta plastikoenak aurreratu dute gehien berdintasunaren arloan”.
Hala ere, zuzendaritza-postuetan emakumerik ez egoteak eta gehienak emakumeak izateak agerian uzten du, azterlana idatzi dutenen ustez, soldata-arrailaren gaian “oraindik asko dagoela egiteko”.
Azken horri gehitu behar zaio, era berean, azken hiru urteetan txertatutako gehienak gizonezkoak izan direla. Sektoreak ez du desberdintasuntzat hartzen, baizik eta eskaintzen diren lanpostuetara aurkezten diren gizonak gehiago izatearen ondoriotzat. “Barne-sustapenak, halaber, langileen maskulinizazioaren ondorio dira. Horregatik, enpresan benetako berdintasuna lortzeko abiapuntua bidezko prestakuntza da”, gaineratu dute.
Berdintasun-planerako aukerak
Txostenak egiaztatzen du, halaber, kontziliazio-neurririk ohikoena ordainsari ekitatiboa dela (% 65), kontziliatzeko ordutegi-malgutasuneko neurriak (% 60) eta gizonak eta emakumeak berdin sustatzea (% 48). Era berean, kimikariak, farmazeutikoak, plastikoen eta makinen ekoizleak dira berdintasun eraginkorra lortzeko zailtasun gehien dituztenak, batez ere, “bi sexuetako profesionalen faltagatik”.
Enpresek ekitatearen arloan egindako ekintzei dagokienez, hamarretik seik jazarpenaren aurkako prebentzio- eta jarduera-protokoloa dute. Eta hamarretik lauk berdintasun-plan bat dute. “Nahitaezkotasunik eza” da protokolo hau garatu ez duten konpainiek argudiatzen duten arrazoi nagusia. Kasu horietan, gabezia hori konpentsatzeko, korporazioek hainbat neurri ezartzen dituzte, hala nola ordainsari ekitatiboa plantillen barruan, aipatutako ordutegi-malgutasuneko neurriak uztartzeko, edo, hala badagokio, gizonen eta emakumeen bidezko sustapena.
Ondorioak eta lan-ildoak
Ikerketan lortutako datuetatik abiatuta, egileek ondorioztatu dute “enpresa ertain eta handiek eta emakumeek zuzendurikoek neurri gehiago hartzen dituztela berdintasuna lortzeko”. Era berean, azken horietan “lanpostuak baloratzeko sistemak, jazarpenaren aurkako protokoloak, kontziliazio-neurrien erabilera orekatua sustatzea edo enpresen komunikazioetan hizkuntza inklusiboa erabiltzea” nabarmenagoak direla nabarmendu dute.
Aitzitik, “enpresa txikiek (50 langile baino gutxiagokoek) edo adin helduagoko zuzendaritzak dituztenek jarrera kontserbadoreagoa dute”, gaineratu dute. Hori dela eta, egoera horri buelta emateko planteatzen diren lan-ildoen artean, honako hau azpimarratu behar da: “emakumeen artean azterketa industrialak sustatzea, estereotipoak haustea, industrian emakumeen lidergoa bultzatzea edo Administrazio publikoak berdintasunean ematen dituen laguntzak jakinaraztea”.
Halaber, eskatzen dute “enpresak kontzientziatzea emakumeak erakartzeko, enpresen irudi inklusiboa hobetzeko, berdintasunaren bidez lehiakortasuna hobetzeko ebidentziak aurkitzeko eta erantzunkidetasuna areagotzeko”. Azken batean, “derrigortasunetik konpromisora igarotzeko unea da”, ebatzi dute.