INERTZIA
Liburuei buruzko zerbait idaztera nindoan, aste honetan bere eguna baita, eta nahiago nuke dena arrosa kolorekoa balitz. Liburuetan pentsatzen dudanean, 1931. urtean Federico García Lorcak bere jaioterrian, Fuente Vaquerosen, liburutegi bat inauguratzen eman zuen hitzaldia gogoratzen dut: “Nik, gose banintz eta kalean babesgabe banengo, ez nuke ogi bat eskatuko, ogi erdi bat eta liburu bat baizik”. Eta jarraitzen zuen esaten: liburuak, liburuak, maitasuna esaten zuelako. Eta hori guztia zoragarria da. Gero pentsatzen dut orain inertzia geure burua eramaten uztea dela, jadanik ez dugu egiten askatasunaren, justiziaren aldeko aldarrikapen sutsu, grinatsurik, hau da, kultura, liburuak, jakintza behar duen eta irainak eta erokeriak besterik jasotzen ez dituen gizartearen ogirik. Noiz utzi genion gure erabaki sendoa aldarrikatzeari (dena delakoagatik) eta astenian erori ginen, bultzada zehatzik gabe jarraitzeko? Fisikak esaten digu bultza egiten ez badugu, indarra aplikatzen ez badugu, sistemak inertziatik jarraitzen duela. Mundu errealak ohartarazten digu, Newtonen legeak gorabehera, errealitateak marruskadura duela eta, horrela, inertzia geldialdi leun baina gupidagabea bihurtzen dela, azkenean immobilismora eramaten gaituena.
Metaforiko nagoela dirudien arren, errealitateaz ari naiz. Politikan dagoen inertziak, gaur egun, euskal autonomia erkidegoko hauteskundeen emaitzak irakurtzen ditugu eta datozen hauteskundeetan zer gertatuko den aurreikusten dugu; genozidioaren inertziak zigorrik gabe uzten ditu Gaza eta aberatsenek ordaindutako gatazka horiek, non populazioak desagertzen diren giza eskubide batzuk merezi izan ez balituzte bezala; baita gosearen, pobreziaren, iparralde aberatsetik hegoaldera egindako lapurretaren beste inertzia batzuk ere. Liburu batzuek inertziaren galga hori kentzen lagunduko ligukete, baina nork irakurtzen du egun hauetan fikzio bigun eta etorkorra baino zerbait gehiago?