2023 errentaren kanpaina apirilaren 3tik dago indarrean, eta, Zerga Agentziak jakinarazi duenez, maiatzaren 7ra arte 8.200.000 zergadunek baino gehiagok aurkeztu zuten PFEZ aitorpena, iazko aldi berean baino % 23 gehiagok.
Azkarrago ibili al gara ariketa honetan? Ogasunaren webgunetik adierazi dutenez, gogoratu behar da “kanpaina hau aurrekoa baino astebete lehenago hasi zela”, eta oraindik hilabete eta erdi dugula aurretik, kontuan hartu beharreko funtsezko data gehiagorekin.
Adibidez, joan den maiatzaren 7tik telefonoz aurkez daiteke aitorpena, eta ekainaren 3tik aurrera aurrez aurre egin ahal izango da. Azken eguna uztailaren 1a da, eta, atzeratuenentzat, Ogasunarekin kontuak eman aurretik argi izan beharreko zenbait kontu daude.
Kaleratzeagatiko kalte-ordaina: nola ordaintzen du zerga?
Kaleratzeagatiko kalte-ordainei dagokienez, lehenik eta behin jakin behar da, oro har, eta dagokion epai judizialaren arabera, kalte-ordaina 180.000 eurotik gorakoa denean, zergak ordaindu behar direla. Kopuru hori gainditzen duenak lanaren errenta gisa ordainduko du, tartearen arabera bakoitzari dagokion tasaren arabera, soldata kontuan hartuta eta, adibidez, pentsio-plana berreskuratu duen kontuan hartuta.
180.000 euroko muga hori ez da aplikatuko kaleratzeak – 2014ko abuztuaren 1etik aurrerakoak – onartutako enplegu-erregulazioko espediente baten ondorio direnean, edo kaleratze kolektibo baten ondorio direnean, zeinetan lan-agintaritzari kontsulta-aldia ireki dela jakinarazi baitzaio data hori baino lehen.
Errenta aitortu behar da? Aurtengo aitorpenerako, ERTE egoeran egon diren pertsonek errenta aitorpena egin behar dute 15.000 euro baino gehiago sartu badituzte 2023ko ekitaldian. ERTE prestazioak bi ordaintzaile edo gehiagorengandik jaso badira, bigarren eta hurrengoen batura 1.500 eurotik gorakoa bada ordaindu beharko da.
Etxebizitza: PFEZn sartu behar da?
Beti sartu behar dira higiezinak errenta-aitorpenean, baina ordainduko ditugun zergak aldatu egingo dira egiten dugun erabileraren arabera. Adibidez, ohiko etxebizitzak ez du bere horretan ordaintzen zerga PFEZn, baina merezi du gogoraraztea zenbait kenkari aplika daitezkeela jabeek, eta komeni dela horiek kontsultatzea.
Adibidez, ohiko etxebizitza 2013a baino lehen erosten duten jabeek hipoteka ordaintzeko urtero jarri dituzten zenbatekoen % 15 ken dezakete, 9.040 euro gehienez ere. Hori dela eta, baliteke kasu askotan hipotekaren zati bat aldez aurretik amortizatzea komeni ez izatea, kenkari hori galduko litzatekeelako, eta egokiena, erabaki egokiena zein den aztertzeko, pertsona edo familia bakoitzaren egoera finantzario, fiskal eta pertsonalaren azterketa egitea da.
Zer gertatzen da salmentarekin? Higiezina saltzeagatik, ondarearen irabazi edo galera gisa % 19 eta 28 arteko tasa ordaintzen da, kasu honetan honela kalkulatzen den zenbatekoaren arabera: salmenta-prezioari erosketaren prezioa kentzen zaio, baita salerosketa-eragiketarekin lotutako gainerako gastuak ere.
Ohiko etxebizitza bada, zergadunek jakin behar dute etxebizitza hori partzialki edo erabat salbuetsita egon daitekeela ohiko beste etxebizitza bat erosteko, baldintza batzuk betetzen direnean. 65 urtetik gorakoentzat beti mantentzen da salbuespena eta beste bat gehitzen da: edozein aktibo higiezin edo finantzario saldu eta irabazia biziarteko errenta batean berrinbertitzen dutenean, gehienez 2400.00 eurorekin, ez dute zergarik ordaindu behar.
Bigarren edo hirugarren egoitzek PFEZn ordainduko dute zerga, errentak sortzen dituzten ala ez kontuan hartuta. Alokatzen ez badira, PFEZaren oinarri orokorrean ordainduko dituzte zergak, higiezinen errentak egozteagatik. Alokatzen bada, kapital higigarriaren etekin gisa jasotako zenbatekoak aitortu behar dira.
Finantza-produktuak: zer jakin behar dut zure fiskalitateari buruz?
Finantza-produktu guztiek aurrezkiaren oinarrian ordaintzen dituzte zergak, kapital higigarriaren etekin gisa edo ondare-irabazi edo -galera gisa, pentsio-planak eta erretiroari lotutako gainerako produktuak izan ezik, horiek oinarri orokorreko lan-errenta gisa ordaintzen baitituzte zergak.
Pentsio-planei dagokienez, ekarpenak oinarri orokorretik kengarriak direla jakin behar da: Ogasunak beti itzultzen du ekarpenaren zati bat, tasa marjinalaren eta ekarpenaren arabera. Adibidez, Estatuko eskala kontuan hartuta eta pentsio-plan indibidualari gehieneko 1.500 euroak emanda ( % 19ko tasarekin), Ogasunaren itzulketa 285 eurokoa izango litzateke. % 47ko tasan, ekarpen berari 705 euroko itzulketa egingo litzaioke.
Ekarpena alde batera utzita, pentsio-planengatik erreskatea gertatzen denean bakarrik ordaindu behar da zerga, eta inoiz ez dirua inbertituta dagoen bitartean edo plan batetik besterako eskualdaketa egiten den bitartean. Erreskatatutako zenbatekoa oinarri orokorrean ordaindu behar da, 2023an lortutako errenten arabera dagokion tasan.
Eta inbertsio-funtsengatik? Pentsio-planekin gertatzen den bezala, inbertsio-funtsek zergen ordainketa itzulketaren unera atzeratzea ahalbidetzen dute, hau da, dirua erretiratzen denean. Une horretan, salmentarenean, ondarearen irabazi edo galera gisa ordaintzen da zerga aurrezkiaren oinarrian, beste finantza-produktu batzuen salmentarekin gertatzen den bezala, hala nola akzioak, ETFak, deribatuak, dibisak edo warrantak.
Inbertsio-funtsek % 19ko atxikipena dute salmenta gertatzen denean. Zergadunak Ogasunari egiten dion aurrerakina da, eta beste finantza-produktu batzuetan aplikatzen da, sortzen duten errentaren arabera. Adibidez, akzioen kasuan, dibidenduak bakarrik du atxikipena, salmentak ez du atxikipenik. Eta badira beste finantza-produktu batzuk ere, hala nola altxorraren letrak, ETFak, deribatuak eta dibisak, atxikipenari lotuta ez daudenak.