Confebaskek, Eusko Jaurlaritzarekin batera, proiektu pilotu bat sustatu nahi du Euskaditik kanpo enplegu kualifikatua biltzeko, eta zehaztu du euskal enpresen % 40 inguru beste esparru batzuetako kontratazioa planteatzen hasi dela. Euskadiko patronalak “ekintzara pasatu” behar dela defendatu du, Euskadik gizartearen ongizateari eragingo dion “negu demografikoari” aurre egin behar diolako.
Hausnarketa hori Eduardo Aretxaga Confebaskeko zuzendari nagusiak egin du, Zedarriak erakundeak Bilboko Guggenheim Museoan antolatutako “Hezkuntza-Enpresa Elkargunearen II. Nazioarteko Jardunaldian”. Bertan ohartarazi du Euskadin lan egiteko adinean dagoen biztanleriaren murrizketa areagotu egingo dela datozen hamarkadetan.
Aretxagak hitzaldi bat aurkeztu du, “Enpresa-erakundeak ikuspegi demografikoen aurrean: diagnostikotik ekintzara” izenburupean. Bertan, Confebaskek euskal enpresak egungo egoeraren aurrean dituen erronkei buruz egindako azterlanen ondorio nagusiak jasotzen dira.
Confebaskeko arduradunak gogorarazi duenez, Adegik, Cebekek eta SEAk euskal enpresei egindako inkesten arabera, hamar konpainiatik zortzik adierazi dute zailtasunak dituztela behar dituzten pertsonak kontratatzeko; 2016an, berriz, hamarretik ia bost ziren, eta, beraz, gora egin du.
Adierazi duenez, Euskadin proiektu bat duten enpresek “arazo bat” dute, eta arazo hori ez da ez finantzarioa, ez teknologikoa, baizik eta proiektu hori aurrera eramateko pertsonen bila hasi beharra. Gaur egun, zehaztu duenez, LHn matrikulatuta dauden pertsonen % 25ek enpresek behar dutenetik “urrun” dauden ikasketak aukeratzen dituzte, eta unibertsitatean % 55ek, beraz, hobetzeko esparrua da.
Zehazki, 2010ean Euskadin lan egiteko adina zuten pertsonak galtzen hasi zirela adierazi ondoren, adierazi du hamarkada honetan 2030era arte gaur egun enplegatuta dauden pertsonen % 25 inguruk (240.000 pertsona inguru) erretiroa hartuko dutela. Gainera, 700.000 pertsona, hau da, egungo langileen % 70, 2050era arte erretiratuko dira.
2021ean lan egiteko adinean zegoen biztanleriaren % 63, baina 2050ean “erdia izango da”, gaineratu du, “gainerakoak ikasten egongo direlako edo erretiratuta egongo direlako”. “Eta ikasten oso jende gutxi egongo da, 2030erako baliteke LHn eta unibertsitatean matrikulatutakoak gaur egun denaren % 50 izatea. Hau da, ez da pertsonarik egongo”, ohartarazi du.
Confebaskeko arduradunak adierazi du enpresentzat kezkatzeko arrazoi bat dela eta hala jakinaraziko diotela Eusko Jaurlaritza berriari, datozen lau urteetako “erronka nagusia” delako.
“Negu demografikoa”
“Agendan lehentasunezko” gaia dela adierazi ondoren, herri estrategia defendatu du, talentua erakartzeko ez ezik, sortzeko ere, baliabidea “eskasa” izango baita. Bere ustez, Euskadik “negu demografikoa du aurretik”, eta horrek ongizateari eragingo dio, “demografia gutxiago garapen ekonomiko gutxiago delako eta ongizate gutxiago delako”.
Confebaskeko arduradunak adierazi du Euskadik “arazoa” duela eta “berpizkunde demografikoa” beharko duela egungo oparotasun- eta ongizate-mailei eutsi nahi badie, eta gaineratu du hiru hamarkadatan 400.000 langile baino gehiago beharko direla; horietatik 237.000 inguru belaunaldien arteko erreleboa betetzeko izango lirateke, eta 177.000 “iraganeko hazkunde ekonomikoaren mailei” eusteko. “400.000 pertsona dira, denetarik faltako da”, gaineratu du Arechagak, eta gaineratu du Lanbiden izena emanda daudenen “zati handi batek” ez duela behar den kualifikaziorik.
“Panorama” horren aurrean, Euskadik “enplegurako immigrazio-estrategia bat” beharko duela defendatu du, “negu demografiko hau gainditzen laguntzeko” eta enpresen lehiakortasunari eta, horrekin batera, “egungo oparotasun- eta ongizate-mailei” eutsi ahal izateko.
Gaur egun 98.863 pertsona EAEtik kanpo bizi direla adierazi ondoren, guztiak itzuli eta lan egiteko adinean baleude ere, enplegu-beharrak asetzeko pertsonarik ez dagoela adierazi du. Nolanahi ere, diasporan errekrutatze estrategia bat egin beharko litzatekeela uste du, Galizia bezalako beste erkidego batzuek egin duten bezala.
Horregatik, “ekintzara pasatu” behar dela uste du, eta diagnostiko bat egin ondoren, Confebask aliatuak bilatzen eta gai hori agenda instituzional eta mediatikoan “sartzea” lortzen ari da.
“Gure enpresa-erakundeak (Confebask, Adegi, Cebek eta Sea) ekintzara pasatzen ari gara. Enpresen ia erdiak, % 40 inguru, Euskaditik kanpoko pertsonak kontratatzea planteatzen ari dira, beren beharrak asetzeko”, ohartarazi du. Zehazki, % 60k Estatuko gainerako pertsonak kontratatzea planteatzen du, eta gainerako % 40ak atzerrikoak.
Proiektu pilotua
Ildo horretan, Eusko Jaurlaritzarekin batera, “gure mugez haraindiko” enplegu kualifikatua biltzeko proiektu pilotu “garrantzitsu” bat abian jartzeko lanean ari direla esan du, eta, patronalak zehaztu duenez, ekainean martxan jartzea espero dutela.
Arechagak azpimarratu duenez, garrantzitsua da immigrazioa enplegurako erakartzeko faktore “kritikoak” ezagutzea, eta erakarpen-gaitasunaren, Euskadi “gaizki” ez dagoen tokiaren eta harrera egiteko erraztasunaren batura da, harrera hori hobetzeko tartea baitago, Euskadi “gizarte itxi samarra” delako.
Confebaskek adierazi duenez, “non eta zer” erakarri nahi den aztertu behar da, eta, bere ustez, Latinoamerikakoa eta Estatuko gainerako lurraldeetakoa izan beharko luke, eta profil profesionalak eta ikasleak gradu dualetan.
Ildo horretan, industria eta teknologia arloan Latinoamerikan errekrutatzeko proiektu bati ekingo diotela adierazi du, eta unibertsitateekin nazioarteko master dualen plan bati ekingo zaiola. Beste ekimen bat LHko ikasleak erakartzea izango da, bai Latinoamerikakoak, bai beste erkidego batzuetakoak.
Arechagak adierazi duenez, beste esperientzia batzuk ere aztertu dituzte, hala nola Suitza, Alemaniako industrialdeak eta Nairobi, Eusko Jaurlaritza berriarekin batera “kanpoko talentua erakartzeko gida izango den bide-orria” eraikitzeko balioko dutenak, “erakarpenaren” legealdia izan behar baita.
Ildo horretan, jardunbide egokiak aztertu ondoren, lehentasunezko lan-arloak antzeman dituzte, hala nola “partekatutako herrialdeko gobernantza-estrategia” ezartzea, “denok batera” egon behar dugulako Euskadin datozen hamarkadetan duen lehen arazoa konpontzeko, “Jaurlaritzak gidatuta, figura gorenarekin”.
Beste elementu garrantzitsu batzuk ere nabarmendu ditu, hala nola posizionamendu eta branding lurralde bat izatea, erakarpenerako pizgarriak orain, gogorarazi duenez, erreforma fiskala egiteke baitago, enpresetan talentuaren kudeaketaren kultura bultzatu eta harrera prozesuetan laguntza bat egin.