Nafarroako Inbertsio Institutuak (INI), 2022an Nafarroako enpresa-sareari laguntzeko helburuarekin abian jarritako enpresa publikoak, bi urte bete ditu oraindik eragiketarik egin gabe. Gobernuaren arabera, horrek ez du esan nahi gizarteak jarduerarik ez duenik. Izan ere, aurreikusita dago uda baino lehen nolabaiteko garrantzia duten “berrikuntzak” egotea.
Gobernuak urtean bederatzi milioi euroko ekarpenak egin ditu aldizka, eta, beraz, sozietateak 27 milioi euro inguru izango lituzke kutxan, mota desberdinetako eragiketak egiteko. INIa “Garapenerako Banku Publikoaren eredu batean oinarrituta dago, eta bere funtzio nagusia finantza-laguntza estrategikoa da, inbertsio zuzenaren, equity-n parte hartzearen eta kapitalean parte hartzeko arrisku-kapitaleko funtsen garapenaren bidez”, azaldu du sozietateak berak bere webgunean.
“Enpresa aktibo dago”, azaldu dute Nafarroako Gobernutik, sozietatea kontrolatzen baitu Ekonomia eta Ogasun Departamentuaren bidez. Jose Luis Arastik zuzentzen du, enpresako presidenteak, eta Bernardo Ciriza (Gobernuko kontseilari ohia eta PSNko presidentea) du presidenteorde. Francisco Fernández Nistal, Nafarroako Enpresa Korporazio Publikoko zuzendari nagusia, kontseilari delegatua da. Bitarteko hori harekin harremanetan jartzen saiatu da, CPENen erantzunik jaso gabe.
Hirurak administrazio-kontseilu bateko kide dira, eta joan den udatik hona behin bildu dira. “Aurreikusita dago uda baino lehen beste bilera bat egitea”, azaldu dute Nafarroako Gobernutik. Bertan, sozietate publikoa martxan jartzeak desadostasunak sortu zituen PSNren eta Geroa Bairen artean, azken alderdi horrek uste baitu INI Sodenarekin gainjartzen zela, Industria Sailera atxikita, Mikel Irujok zuzenduta. Kontuen Ganberak ere bikoiztasuna ikusi du sozietate baten eta bestearen eginkizunen artean.
INI martxan jartzea 2022an PSNk eta EH Bilduk lortutako aurrekontuen akordioaren ondorio da. Urte bereko maiatzaren 11n, Nafarroako Gobernuak INIren sorrera iragarri zuen, eta abuztuan bere lehen administrazio-kontseilua egin zuen, Elma Saiz buru zuela. Enpresaren web-orrian, 2023ko lehen seihilekoan egindako hiru administrazio-kontseiluen aktak ageri dira. Azkena 2023ko ekainekoa da. Ordutik hona beste kontseilu bat egin da, baina akta ez da oraindik argitaratu.
Jendaurreko informazioan 2023ko aurrekontua ere agertzen da (ez 2024koa), non 73.333 euroko langile-gastuak jasotzen diren, Nafarroako Gobernuaren arabera, aurreko ekitaldian inbertsio-zuzendari bat kontratatzeari dagozkionak.
Europako tankerako banku publiko bat?
Eztabaida politikoaz eta, itxuraz, helburu argi eta partekaturik ez izateaz gain, enpresei laguntzeko eta berezko ehun ekonomikoaren errotzea indartzeko gai den finantza-tresna publiko bat abian jartzeak zentzu osoa du une politiko global batean, estatua eragile ekonomiko garrantzitsu gisa itzultzen ari dela berresten ari baita.
Nafarroak, azken urteetan Sodena astinduegia izanik batzuek eta besteek, ez zuen tresna hori, garapenerako banku publiko bat, Europako beste eskualde batzuetan existitzen dena, kasu batzuetan duela hamarkada batzuetatik. Kataluniak, Euskadik eta Valentziako Erkidegoak ere antzeko helburuak dituzten finantza-institutu publikoak jarri dituzte martxan azken urteotan. Erakunde horietako batek ere ez du partikularrengandik dirurik jasotzen, baizik eta aurrekontu publikoetatik elikatzen da bere eragiketak finantzatzeko.
“Ezin gara Europak agintzen duen errealitatetik at egon”. Ildo horretan, komeni da aipatzea Europako Batzordeak hainbat komunikaziotan aipatzen duela “Sustapen Banku (NPB) baten motibazio ekonomiko nagusia dela merkatuko failek inbertsio txikiagoa ekar dezaketela eta, beraz, etorkizuneko hazkunde motelagoa ekonomikoki efizientea izango litzatekeena baino, eta agindu publikoa duen erakunde bat operadore pribatuak baino baldintza hobeetan egotea merkatuaren faila horiek gainditzeko”, azaldu du erakundeak berak bere webgunean, eta ikerketa eta garapenean, azpiegituretan, hezkuntzan edo trantsizio ekologiko eta digitalari lotutako proiektuetan inbertsio pribatu eskasa dagoela aipatzen du.