Enpresek ezin dituzte langileen aparteko ordainsariak hainbanatu, hitzarmen kolektiboak debekatzen badu. Ezta kobratzeko modu hori plantillarekin hitzartzea ere. Hitzarmena betetzen ez bada, langileek ordainsari horiek erreklamatu ahal izango dituzte, baita hilez hileko nominan sartu badituzte ere.
Hori ondorioztatzen da Kanarietako Justizia Auzitegi Nagusiak berriki emandako epai batetik. Epaitzak Las Palmaseko enpresa bati agintzen dio kaleratutako langile bati bere kitapenean sartu gabeko hiru aparteko ordainsari ordaintzeko. Praktikan hainbanaketa onartu bazen ere, hitzarmen kolektiboak berariaz debekatzen zuen aukera hori. Hori dela eta, auzitegiak “soldata arrunt” gisa hartzen du hainbanaketan egindako ordainketa oro, eta ordainsaria modu independentean kobratzeko aukera ematen dio kargugabetuari.
Bidegabeko kaleratzea
Epaian frogatutako gertakarien arabera, igeltseroak ia hiru urte zeramatzan eraikuntzako enpresa batean lanean. 2023ko ekainaren 7an administrari bati jakinarazi zion “borondatezko baja hartu nahi zuela eta sinatu eta hurrengo egunean paperak prestatuko zizkiola”. Biharamunean ez zen agertu. Emakumeak “hainbat egunez jarraian deitu zion eta ez zegoen harekin komunikatzeko modurik”. Deiak hiru edo lau aldiz egin ziren egunero, arrakastarik gabe.
Aldi berean, igeltseroak baja hartu zuen, enplegatzaileari jakinarazi gabe, ekainaren 8an, “antsietate-nahaste orokor” baten ondorioz. Prozesua abuztuaren amaierara arte luzatu zen.
Enpresak burofax bat bidali zuen ekainaren 15ean, baja betean. Komunikatuaren arabera, dokumentazioa sinatzea eta banku-taloi bat jasotzea espero zuen, “zor zituen kopuruak kobratzeko”. Horregatik, hogeita lau orduko epean bertaratzeko eskatu zion langileari.
21ean kaleratu egin zuten. “Bere lanpostura agertu gabe” jarraitzen zuen, eta “borondatezko baja hartzeko nahiari buruz” agertu gabe. Justifikatu gabeko hamar eguneko absentzia zenbatu zen, eta ezin ziren “inola ere onartu”, “diziplinarik eza argia” eta “edozein langileren betebehar oinarrizkoenak haustea” zekartzatelako.
Hilabete batzuk geroago, Puerto del Rosarioko (Fuerteventura) Lan Arloko 2 zenbakiko Epaitegiak bidegabetzat jo zuen kaleratzea, eta mendekoa berriro onartzera edo 6.687,63 euroko kalte-ordaina ematera kondenatu zuen enpresa. Hala ere, 2022ko ekaineko eta abenduko eta 2023ko ekaineko aparteko hiru ordainsarien kontzeptuan zenbateko gehigarriko erreklamazio bat ezetsi zuen. Epaiaren arabera, hartzaileak bere soldatarekin kobratu zituen, nagusiekin adostuta hainbanatuta.
Hurrengo auzialdian, auzitegi autonomikoak arrazoia eman dio erreklamatzaileari, eta 4.216,86 euro kobratuko ditu ordainsariengatik, gehi % 10eko berandutza-interesa.
Soldata arrunta
Errekurtsoaren arabera, eraikuntzaren hitzarmen orokorrak, kasuan aplikatzekoa denak, berariaz debekatzen zuen aparteko ordainsariak hainbanatzea. Hala eta guztiz ere, pertsona bakarreko epaitegiak kontrakoa interpretatu zuen: bere ustez, kontzeptu hori berriro kobratzea bidegabeko aberastea izango litzateke kaleratuarentzat.
Irizpide horren aurka, magistratuek, aipatutako hitzarmena aztertu ondoren, debekua barkaezina zela ondorioztatu dute. Horregatik, aparteko ordainsarien hainbanaketa “hainbanaketa hori bidegabe sartu den aldiari dagokion soldata arrunta da”. Lan-harremanean kobratutako soldataren izaera hori funtsezkoa da langilearen erreklamazioari erantzuteko.
Horrela, epaiak auzitegiak berak emandako beste epai bat aipatzen du, non, “aparteko ordainsariak hainbanatuak izan zitezen langileak berariaz eskatuta ere”, hitzarmen kolektiboaren debekua errespetatu zen.
Ondorio gisa, ezin da “instantziako epai-emaileak baietsitako konpentsazioa edo xurgapena” egin, ebazpenak ondorioztatzen duenez, hainbanaketa berariaz debekatuta zegoelako. Ondorioz, “erreklamatutako aparteko ordainsarien zordun da enpresa”, eta 4.216,86 euro eta berandutzagatiko interesa ordaindu beharko ditu.