Alokairuko etxebizitzen prezioak etengabe igotzearen ondorioz, askok etxebizitza partekatzea planteatzen dute; hala ere, aukera hori garestiagoa eta, are gehiago, ezinezkoa bihurtzen ari da. 600 eurotik gorako logelak jada ez dira ezohikoak Bilbon eta Donostian, eta Euskadiko batez besteko prezioa 483 eurokoa da, % 14ko hazkundearekin iazkoaren aldean, % 35ekoa duela bost urtearekiko eta % 58koa duela zortzi urtearekiko.
Horrela, InfoJobs plataformaren lan-eskaintzetako batez besteko soldaten datuetan eta Higiezinen Fotocasa Indizeko pisu partekatuetako logelen batez besteko prezioetan oinarritutako Alokairuko etxebizitzen eta soldaten zerrenda 2023an azterlanaren arabera, alokairuko gela batek Euskadiko batez besteko soldataren % 21 jaten du. Eta nahiz eta oraindik % 30era ez iritsi, pertsona batek bere soldatatik etxebizitza ordaintzera bideratu behar duen muga gisa nazioarteko erakundeek markatzen dutena, “badirudi laster etxebizitza partekatu batean gela bat alokatzeak herritarrentzat aukera bideragarri izateari utziko diola”. “Garrantzitsua da gogoraraztea etxebizitza oso bat alokatzeko soldata % 43koa dela – Estatuan, Euskadin % 54ra iristen delako – eta gutxienez zazpi urtez ez dela eskuragarria izan”, gogorarazi du María Matos Azterlanen zuzendari eta Fotocasako bozeramaileak.
Alokairuko gelei buruzko datu ofizialen faltan, alokairu-merkatuaren errealitate hori neurtzeko eskura dagoen termometro bakarra higiezinen atariak dira. Adibidez, Idealistaren bilatzaileari begirada bat emanez, Gasteiz Bilbo edo Donostiako prezioetara iristen ez den arren – izan ere, ez dago 600 eurotik gorako gela-eskaintzarik –, aukera gehienak 350 eta 500 euro artekoak direla egiazta daiteke.
Deigarria den beste datu bat eskaintza eskasa da, batez ere Donostian: Idealistan ehun gela inguru eskaintzen dira alokatzeko, eta Fotocasan, berriz, 20 baino ez. Izan ere, Gipuzkoako hiriburuak bereziki pairatzen du aditu guztiek alokairuaren prezioen hazkundearen eragiletzat jotzen duten eskaintza-gabezia hori.
Izan ere, kalkuluen arabera, pisuek 24 ordu eskas behar dituzte alokatzeko. Azken hiruhilekoko datuek erakusten dute alokairuaren merkatua % 29 jaitsi dela aurreko urteko aldi beraren aldean, eta aukera hori desagertzeko “arriskuaz” ohartarazi dute analistek.
Etxebizitza osoa baino gehiago
Fotocasatik nabarmendu dute, halaber, logela bat alokatzearen prezioa etxebizitza oso batena baino gehiago igo zela iaz: % 14 eta % 11,4, hurrenez hurren. Estatu mailan, etxebizitza partekatuen eskaria % 14 hazi zen, hori baita pertsona askok, batez ere gazteek, emantzipatu ahal izateko aurkitzen duten formula bakarra. “Etxebizitza partekatua gizarte-klase ahulenek eta gazteek gehien erabiltzen duten bideetako bat da, etxebizitza ordaintzeko soldata-ahalegina hain handia ez izatea ahalbidetzen baitu”, adierazi du María Matosek. Hala ere, aukera hori gero eta gutxiago bihurtzen ari da, kontuan hartuta gazteenek eta pertsona ahulenek batez bestekoaren oso azpiko soldatak dituztela, eta, beraz, gero eta zailagoa egiten zaiela alokairuko gela bat ordaintzea.
Estatuan, alokairuko gela baten prezioa Euskadin baino zertxobait txikiagoa da (466 euro hilean), urteko % 5,9ko igoerarekin. Baina herritarrek erabili behar duten soldataren zatia berdina da: bosten bat. Katalunia da soldataren zati handiena horretara bideratzen duen erkidegoa: % 25etik % 27ra urtebetean.